Thiên niên kiện - Thành phần hóa học và bài thuốc trị đau nhức xương khớp

Cây thiên niên kiện

Cây thiên niên kiện là một trong những cây thuốc nằm trong "sách gối đầu" trị bệnh xương khớp như thoát vị đĩa đệm thoái hóa cột sống của các danh y đời nay. Thiên niên kiện có tác dụng khử phong thấp bổ gân cốt, chỉ thống tiêu thũng.

Cây thiên niên kiện có tên khoa học là Homalomena occulta L. Schott, thuộc họ Ráy – Araceae hay dân gian còn gọi là cây Sơn thục, Thần phục.

Thiên niên kiện - thần dược trị đau nhức xương khớp

Đặc điểm thực vật

Cây sống lâu năm nhờ thân rễ mập, bò dài, thơm, khi bẻ ngang có xơ như kim.

Lá mọc từ thân rễ, phiến lá sáng bóng, dài tới 30cm, có 3 cặp gân gốc, 7-9 cặp gân phụ.

Cụm hoa là những bông mo, có mo màu xanh, dài 4-6cm, không rụng; buồng 3-4cm, ngắn hơn mo; bầu chứa nhiều noãn.

Quả mọng thuôn, chứa nhiều hạt có rạch. Mùa hoa tháng 4-6, mùa quả tháng 8-10.

Trồng bằng thân rễ. Thu hái thân rễ già, rửa sạch, chặt thành từng đoạn ngắn 10-20cm, sấy nhanh dưới nhiệt độ 50oC cho khô đều mặt ngoài rồi làm sạch vỏ, nhặt bỏ các rễ con, sau đó đem phơi hay sấy khô.

Cách dùng cây thuốc thiên niên kiện

Thành phần hóa học

Trong thân rễ có khoảng tinh dầu tính theo rễ khô kiệt. Tinh dầu màu vàng nhạt, mùi thơm dễ chịu. Trong tinh dầu có chừng l-linalol, một ít terpineol và chừng este tính theo linalyl acetat. Ngoài ra còn có sabinen, limonen, a-terpinen, acetaldehyt, aldehyd propionic.

Tính vị, tác dụng: Vị đắng, cay, mùi thơm, tính ấm; có tác dụng khử phong thấp bổ gân cốt, chỉ thống tiêu thũng.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Thường dùng chữa phong hàn thấp nhức mỏi các gân xương, hoặc co quắp tê bại. Trong nhân dân, Thiên niên kiện thường được dùng chữa thấp khớp đau nhức khớp đau dạ dày làm thuốc kích thích tiêu hoá. Còn dùng trị đau bụng kinh trừ sâu nhậy.

Ngoài ra, thiên niên kiện còn là nguyên liệu chiết tinh dầu dùng làm hương liệu và là nguồn nguyên liệu chiết linalol.