Động mạch là gì? Cấu tạo và đặc tính sinh lý của động mạch

Động mạch là gì?

Động mạch là một hệ thống các mạch máu chứa máu giàu oxy, đưa từ tim đến các mao mạch toàn cơ thể để cung cấp oxy cho các cơ quan bộ phận và các hoạt động sống. Động mạch chủ rời tim và bắt đầu phân thành những động mạch nhỏ hơn đến các bộ phận khác nhau của cơ thể.

Các động mạch này lại được phân thành những động mạch nhỏ hơn nữa, được gọi là tiểu động mạch. Các tiểu động mạch khi đến mô, điều hòa phân phối máu vào các mao mạch phù hợp với nhu cầu của tổ chức.

Động mạch là hệ thống các mạch máu

Đặc điểm cấu tạo và chức năng của động mạch

Thành động mạch được cấu tạo bởi 3 lớp:

Lớp trong: Là lớp tế bào nội mạc, tiếp xúc trực tiếp với máu, tiếp đến là lớp cơ bản và lớp mô đàn hồi, gọi chung là lớp đàn hồi trong. Lớp tế bào nội mạc lót liên tục ở mặt trong của hệ tim mạch

Lớp giữa: Là lớp dày nhất, bao gồm các tế bào cơ trơn và các sợi đàn hồi. Cơ trơn lớp này được chi phối bởi hệ giao cảm nên có thể làm thay đổi đường kính của mạch máu.

Lớp ngoài: Chủ yếu gồm những sợi collagen và sợi đàn hồi, ở những động mạch vừa, một lớp sợi đàn hồi ngoài ngăn giữa hai lớp ngoài và lớp giữa. Lớp ngoài giúp nâng đỡ và bảo vệ mạch máu. Ở những động mạch lớn có mạch máu nuôi động mạch.

Lớp giữa là lớp quyết định tính chất của động mạch, tùy theo từng tỉ lệ giữa sợi đàn hồi và tế bào cơ trơn. Ở các động mạch lớn như động mạch chủ hay động mạch cảnh chung… thành mỏng, có chứa nhiều sợi đàn hồi và có ít cơ trơn, nhờ sự giãn của các sợi đàn hồi nên chúng có khả năng dự trữ năng lượng, giúp cho máu chảy liên tục.

Động mạch mang máu đến các bộ phận và duy trì sự sống

Các đặc tính sinh lý của động mạch

Động mạch có tính đàn hồi

Tim đập ngắt quãng, nhưng dòng máu vẫn chảy liên tục. Trong thời kỳ tâm thu, tâm thất bóp máu, tống vào động mạch làm cho động mạch giãn ra, lúc này nó nhận được một thế năng. Ở trong thời kỳ tâm trương, máu trở về tim, động mạch trở lại trạng thái ban đầu, trả lại thế năng đó và lại tiếp tục đẩy máu đi, làm cho máu chảy liên tục.

Động mạch có tính co thắt

Lớp cơ trơn của thành động mạch được chi phối bởi thần kinh, chúng có thể chủ động thay đổi đường kính, nhất là ở hệ thống tiểu động mạch. Đặc tính này khiến cho lượng máu được phân phối đến cơ quan tùy theo từng nhu cầu của lúc hoạt động hay khi nghỉ ngơi.