Thế nào là tiểu não? Cấu tạo và chức năng của tiểu não

Thế nào là tiểu não?

Tiểu não là phần thần kinh trung ương nằm ở hố sọ sau ngay phía sau thân não Tiểu não nối với thân não bằng 3 đôi cuống tiểu não: Ðôi trên nối với não giữa Ðôi giữa nối với cầu não Ðôi dưới nối với hành não. Thực chất chức năng các cuống tiểu não là những đường liên hệ của tiểu não với các phần khác của hệ thần kinh.

Tiểu não là phần thần kinh trung ương ở hố sọ sau

Giải phãu tiểu não

Cấu tạo của tiểu não gồm có thùy nhộng ở giữa và 2 bán cầu tiểu não ở 2 bên. Mỗi bán cầu tiểu não có một lớp chất xám bao bọc bên ngoài gọi là vỏ tiểu não, bên trong là chất trắng chứa một số nhân xám quan trọng như nhân răng (Dentate nucleus) và nhân mái (Fastigial nucleus).

Vỏ tiểu não gồm có 3 lớp: Lớp ngoài cùng là lớp phân tử chứa các nơron Lớp giữa là lớp tế bào Purkinje. Lớp trong cùng là lớp hạt chứa các tế bào Golgi. Căn cứ theo bậc thang tiến hóa, người ta chia tiểu não ra làm 3 phần:

- Nguyên tiểu não: Chính là thùy nhộng, đây là phần xuất hiện sớm nhất theo bậc thang tiến hóa, nguyên tiểu não có liên quan mật thiết với nhân tiền đình ở hành não nên nó có chức năng chủ yếu trong việc điều hòa trương lực cơ và duy trì thăng bằng cho cơ thể.

- Tiểu não cổ: Phần này nhận những đường dẫn truyền từ tủy sống đưa lên, trong đó quan trọng là đường cảm giác sâu không có ý thức để từ đó tiểu não điều hòa các động tác tự động, điều hòa trương lực cơ và giữ thăng bằng cho cơ thể.

Vỏ tiểu não gồm 3 lớp

- Tiểu não mới: Là phần phát triển muộn nhất theo bậc thang tiến hóa. Tiểu não mới phát triển ở những động vật cấp cao và ở người là hoàn thiện nhất.

Các đường liên hệ của tiểu não

Những đường liên hệ đi vào và đi ra khỏi tiểu não đều đi qua 3 đôi cuống tiểu não:

- Những đường đi vào tận cùng ở vỏ tiểu não.

- Những đường đi ra xuất phát từ nhân mái và nhân răng

Vỏ tiểu não đóng vai trò trung gian giữa 2 đường này.

2. Chức năng của tiểu não

Tiểu não có chức năng điều hòa trương lực cơ, qua đó giữ cảm thăng bằng của tai trong là mê cung, sau đó đi tới nhân tiền đình ở hành não rồi tận cùng ở thùy nhộng 

- Điều hòa trương lực cơ và giữ thăng bằng cho cơ thể

- Điều hòa các động tác tự động

- Điều hòa các động tác chủ động

Điều trị hội chứng tiểu não

Khi tiểu não bị tổn thương (u nhiễm khuẩn chấn thương...) sẽ xuất hiện các triệu chứng bệnh lý. Tập hợp các triệu chứng bệnh lý đó gọi là hội chứng tiểu não. Một hội chứng tiểu não đầy đủ gồm những biểu hiện:

Hội chứng tiểu não làm mất thăng bằng, run, giật nhãn cầu...

Giảm trương lực cơ

Hội chứng 3 sai: Sai tầm, sai hướng, sai nhịp.

Run: run khi làm việc, động tác càng phức tạp càng run nhiều.

Giật nhãn cầu

Mất thăng bằng: đi lảo đảo, dễ bị ngã, đi hình zích zắc.

Rối loạn phát âm: nói khi nhanh khi chậm, khi to khi nhỏ, nói khó.