Dị ứng thuốc có nguy hiểm? Khi bị dị ứng thuốc nên dùng thuốc gì?

Việc sử dụng thuốc không được quản lý chặt chẽ đã đưa đến tình trạng dị ứng thuốc gia tăng

Dị ứng thuốc dùng thuốc gì?

Nhiều trường hợp dị ứng thuốc rất nặng, phải điều trị lâu dài rất tốn kém mà bệnh nhân vẫn không hồi phục hoặc để lại di chứng nặng nề. Số ca tử vong do dị ứng thuốc ngày càng nhiều.

Dùng thuốc khi bị dị ứng thuốc chỉ là một trong nhiều biện pháp hỗ trợ để đưa bệnh nhân về trạng thái bình thường. Trong nhiều trường hợp, không phải dùng bất cứ một loại thuốc nào mà chỉ cần dừng ngay loại thuốc đang dùng, để bệnh nhân nghỉ ngơi thì tình trạng dị ứng thuốc sẽ hết. Hơn nữa, bản thân các thuốc dùng để chống dị ứng cũng có thể gây dị ứng cho bệnh nhân.

Vì vậy, sử dụng thuốc khi bị dị ứng cần hết sức thận trọng. Trong nhiều trường hợp cấp cứu, các thuốc dùng chống dị ứng cần phải tuân theo các phác đồ điều trị được quản lý chặt chẽ mới có hiệu quả. Một số thuốc chống dị ứng mạnh là các thuốc độc bảng A-B chỉ được sử dụng khi có chỉ định của thầy thuốc và phải cân nhắc liều lượng thích hợp đối với từng bệnh nhân.

Adrenalin và nor-adrenalin được sử dụng ngay khi bị sốc phản vệ, phù mạch, hồi sức tim mạch. Đây là thuốc cấp cứu rất cần thiết có tác dụng kích thích hạch giao cảm. Trong đó adrenalin vừa có tác dụng kích thích hoạt động của tim vừa gây co mạch còn nor-adrenalin thì chỉ có tác dụng chủ yếu trên mạch máu gây co mạch.

Các corticoid: là nhóm thuốc hay được sử dụng nhất do có tác dụng ức chế các phản ứng miễn dịch. Trong trường hợp sốc phản vệ (một dạng dị ứng thuốc rất nặng), corticoid là thuốc bắt buộc phải dùng. Tiêm càng sớm càng tốt ngay sau khi đã tiêm adrenalin (epinephrin) bởi đây là thuốc kích thích hạch giao cảm gây co mạch và kích thích hoạt động của tim.

Corticoid còn có tác dụng chống viêm mạnh cho nên rất cần cho các trường hợp dị ứng thuốc mà cơ thể phản ứng mạnh như phù thanh quản gây tắc nghẽn đường thở. Corticoid hay dùng là dạng hydrocortison dạng muối natri succinat tiêm tĩnh mạch.

Ngoài ra, các thuốc tiêm nhóm corticoid rất phổ biến trên thị trường là methylprednisolon (solumedrol) và mazipredon (depersolon). Đây là hai loại thuốc luôn luôn phải có trong cơ số thuốc cấp cứu sốc phản vệ của tất cả các cơ sở y tế.

Với những trường hợp dị ứng vừa và nhẹ, có thể cho dùng corticoid dạng uống như prednisolon hoặc methylprednisolon (medrol).

Trong điều trị dị ứng nhẹ hoặc hen suyễn, người ta dùng các corticoid dạng khí dung như beclomethasone (becotid) hoặc budesonid (pulmicort) vì trạng thái dị ứng mạn tính của những người bị bệnh này.

Các thuốc kháng histamin H1 rất hay được sử dụng trong các trạng thái dị ứng nhẹ của cơ thể với các biểu hiện như sổ mũi, nổi ban đỏ, viêm mô liên kết.

Tác dụng của các thuốc nhóm này chỉ làm kìm hãm sự sản sinh ra histamin, là một loại chất trung gian sinh ra tại các tổ chức trong cơ thể trong quá trình dị ứng thuốc. Đây là thuốc rất hay dùng khi bị dị ứng thuốc với các triệu chứng như viêm mao mạch, viêm da biểu bì, viêm da do tiếp xúc, các bệnh mày đay, phù nề...

Thuốc kháng histamin H1 hiện nay có 2 thế hệ

- Thế hệ 1 bao gồm một số thuốc hay dùng như diphenhydramin (dimedrol); dimenhydrinat (vomina); chlopheniramin (rất hay được phối hợp trong các thuốc trị cảm cúm như decolgen, rhumenol...); promethazin (phenergan, pipolphen).

Các thuốc kháng histamin thế hệ 1 có thể sử dụng để điều trị dự phòng khi sử dụng một thuốc mà biết trước là sẽ giải phóng ra histamin gây dị ứng quá mẫn. Nhìn chung, các thuốc kháng histamin thế hệ 1 đều có tác dụng an thần và gây buồn ngủ. Trong số đó có chất cyproheptadin HCl dạng viên nén 4mg (tên khác là peritol) thường được dùng để điều trị một số tình trạng chán ăn ở người bệnh không chịu ăn uống.

- Thế hệ 2 bao gồm một số hoạt chất hay dùng như astemizol (histalong) hay loratadin (clarityn). Các thuốc này ít qua được hàng rào máu não nên ít có tác dụng an thần.

Các thuốc kháng histamin H2 như cimetidin, ranitidin cũng có thể được dùng nếu huyết áp hạ trở lại. Tuy nhiên đây là nhóm thuốc phổ biến để điều trị bệnh viêm loét đường tiêu hóa.

Cần lưu ý dùng thuốc trong dị ứng thuốc, nhất là các dị ứng nặng như sốc phản vệ cần phải phối hợp các biện pháp hồi sức cấp cứu, các thuốc khác như thuốc trợ tim - mạch, trợ hô hấp, truyền dịch.

Trong một số trường hợp dị ứng nặng gây loét da, bỏng trợt toàn thân cần phải dùng thêm thuốc kháng sinh để chống bội nhiễm. Phải chú ý chọn loại kháng sinh an toàn và ít gây dị ứng.