Tư duy khác biệt của trẻ em thành công là do cha mẹ dạy dỗ

Có rất nhiều cách để bố mẹ có thể hỗ trợ, dạy dỗ và khuyến khích con cái, nhưng khi nói đến cách truyền đạt, liệu chúng ta đang nuôi dưỡng ở con tư duy cầu tiền (growth mindset) hay tư duy bảo thủ (fixed mindset)?

Tư duy cầu tiến và Tư duy bảo thủ

Hầu như rất khó nhận thấy sự khác biệt lớn giữa sự thấm nhuần một tư duy cầu tiến hay tư duy bảo thủ ở một đứa trẻ. Cả hai có thể bao hàm sự khen ngợi nhưng một bên cho thấy giá trị trong quá trình học tập còn bên kia lại rơi vào kết quả.

Dạy con là việc không hề đơn giản (Ảnh ninh họa: Internet)

Tư duy cầu tiến tạo ra niềm đam mê cho việc học hơn là sự thèm khát được công nhận, điều mà tư duy bảo thủ hướng đến. Nó đặc biệt quan trọng ở trẻ em khi nuôi dưỡng một tư duy cầu tiến sẽ hình thành nên một khái niệm được gọi là 'không thất bại'. Nói cách khác, một tư duy bảo thủ sẽ khiến đứa trẻ cảm nhận được sự thất bại nếu nó không làm được một công việc, trong khi một đứa trẻ với một tư duy cầu tiến sẽ không xem đó là thất bại mặc dù không đạt được những gì nó đặt ra.

Một vài ví dụ về tư duy cầu tiến và tư duy bảo thủ

Tư duy cầu tiến nhấn mạnh khả năng của một đứa trẻ hơn là chúng thông minh như thế nào. Dưới đây là một số cuộc hội thoại thông thường cho thấy sự khác biệt giữa mỗi cách tư duy.

Tư duy bảo thủ:'Con trả lời đúng rồi, rất tốt. Con rất thông minh!'

Tư duy cầu tiến:' Con trả lời đúng rồi, rất tốt. Con đã rất cố gắng để hiểu điều đó và con đã làm được!'

Tư duy bảo thủ:'Con đã hoàn thành câu đố rất nhanh! Con giỏi lắm'

Tư duy cầu tiến:'Tốt lắm! Hay con thử thêm một câu đố khó hơn nhé? Mẹ nghĩ con có thể làm được!'

Tại sao tư duy cầu tiến lại quan trọng?

Tiến sĩ Carol Dweck - nhà tiên phong hàng đầu trong nghiên cứu tư duy tại Đại học Stanford tin rằng tư duy cầu tiến là điều rất cần thiết trong sự khuyến khích, sự tự tin, và hơn hết là sự thành công. Khi một đứa trẻ lần đầu tiên cố gắng làm điều gì đó, suy nghĩ của chúng không nên bị áp đặt bởi việc nó thực hiện công việc tốt thế nào hay chúng thông minh ra sao. Điều quan trọng nhất là để chúng hiểu rằng việc thực hiện công việc không phải hoặc là tất cả hoặc không được gì mà không có giới hạn cho việc luôn luôn cố gắng.

Tất cả là việc tạo nên giá trị bản thân trong chính đứa trẻ, cho phép đứa trẻ không sợ thất bại và tự tin hơn khi thực hiện nhiệm vụ của nó.

Dweck và các đồng nghiệp đã tiến hành một nghiên cứu về những trẻ em lớp bảy, bắt đầu năm học với điểm thi gần như giống hệt nhau. Tất cả các em được đánh giá các dấu hiệu của một tư duy cầu tiến hay tư duy bảo thủ. Trong suốt hai năm, đã có một sự khác biệt lớn giữa hai nhóm.

Hóa ra những đứa trẻ với tư duy khác nhau lại có những mục tiêu khác nhau: những đứa trẻ với tư duy bảo thủ thường tránh những công việc có thể thể hiện khuyết điểm của bản thân, trong khi trẻ em với một tư duy cầu tiến có một niềm tin rằng trí thông minh có thể được phát triển và do đó học được những điều mới với tất cả nỗ lực của chính mình.

Khi nào bố mẹ nên bắt đầu xây dựng tư duy cầu tiến ở trẻ?

Nghiên cứu cho thấy rằng không bao giờ là quá sớm hay quá muộn để khuyến khích tư duy cầu tiến ở trẻ em. Hầu hết bản thân trẻ em có sẵn tư duy cầu tiến nhưng những phản hồi từ người lớn phần lớn biến chúng thành tư duy bảo thủ. Là cha mẹ, chúng ta luôn muốn khen ngợi con cái nhưng đôi khi lại không quan tâm đến cách đứa trẻ tiếp nhận phản hồi đó theo cách nào.

Rõ ràng, thời gian tối ưu để khuyến khích tư duy cầu tiến là thời điểm đứa trẻ bắt đầu phát triển sự hiểu biết về ngôn ngữ, nhưng điều này không có nghĩa là không có hy vọng cho trẻ lớn - nó cũng có thể được dễ dàng giới thiệu và thực hành muộn hơn.