Tìm hiểu phong tục khai bút đầu xuân độc đáo của người Việt

Khai bút đầu xuân không phải là phong tục bắt buộc nhưng lại là một nét đẹp văn hóa với người Việt môi dịp Tết đến xuân về. Cùng chúng tôi tìm hiểu về phong tục khai bút đầu xuân độc đáo này của người Việt.

Khai bút đầu xuân - Khai bút đầu năm

Tục khai bút đầu xuân hay còn gọi là khai bút đầu năm hay chắp bút đầu năm thường được các học sỹ, học giả xưa thực hiện. Sau giao thừa, vào những thời khắc đầu tiên của năm mới, mỗi người thường tự chọn cho mình một thời điểm được coi là giờ tốt, giờ đẹp nhất để làm lễ khai bút. Khai bút chính là môt trong những phong tục ngày Tết Việt Nam rất đặc sắc.

Phong tục khai bút đầu xuân độc đáo của người Việt

Khai bút đầu xuân khi xưa

Khai bút đầu năm không phải là một phong tục bắt buộc với tất cả mọi người nhưng lại là một nét đẹp văn hóa hiếm có và độc đáo của dân tộc Việt Nam. Trước đây, nghi thức khai bút đầu xuân thường chỉ được thực hiện bởi những ông đồ, thầy đồ, học sĩ... Sau lễ cúng giao thừa, người xưa sẽ đốt lư hương trầm bên bàn viết, lấy cây bút mới, mài mực tàu và hạ bút viết trên giấy hoa tiên (giấy có in hoa) hoặc giấy hồng điều (giấy đỏ). Không gian khi khai bút phải yên tĩnh, người viết phải trang nghiêm, tĩnh tại...

Nghiên mực

Giấy thư pháp

Mài mực

Mỗi người cũng lựa chọn những điều riêng để viết: Có người thường chỉ viết ngày tháng năm và câu: “Khai bút đại cát”, “Tân xuân đại cát”, văn sỹ thường sáng tác một bài thơ Xuân, những ông đồ thường viết câu đối để treo trong nhà ngày Tết. Điều thú vị là cổ nhân có quan niệm, người khai bút chỉ được viết những gì tự mình nghĩ, những câu đối, câu thơ của mình sáng tác, bởi viết lại những câu của người khác, thì chưa hẳn được gọi là khai bút.

Khai bút có ý nghĩa đề cao sự học, vì thế những nét bút đầu tiên của năm mới được hạ xuống cũng là tượng trưng cho sự khởi đầu một sự nghiệp, sự học, sự viết trong năm mới. Và hơn hết, gửi gắm trong những nét chữ đầu xuân ấy còn là ước nguyện của người cầm bút về một năm thi cử đỗ đạt, học hành tấn tới, sự nghiệp như ý nữa. Mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng như thế, nên lễ khai bút thường được các học sỹ thực hiện với tất cả sự tôn nghiêm, trang trọng, tâm thành.

Khai bút đầu xuân ngày nay

Tục khai bút ngày nay tuy không còn quá phổ biến và mang đậm ý nghĩa như xưa nhưng vẫn được nhiều người coi trọng. Đặc biệt, một số người trẻ tuy trẻ tuổi đời nhưng lại có cái tâm hướng về truyền thống cội nguồn, tìm hiểu về phong tục truyền thống, lại được ông bà, bố mẹ chỉ dạy nên việc khai bút đã trở thành thông lệ mỗi khi Tết đến.

Với những cô cậu học trò sắp bước vào kỳ thi quan trọng như thi tốt nghiệp, thi đại học... thì càng háo hức khai bút để mong có một kết quả tốt đẹp sau kỳ thi... Khai bút không nhất thiết được tiến hành sau lúc Giao thừa, mà được làm trong những ngày Tết, có thể là mùng 1, mùng 2... tuy nhiên, đó phải là ngày tốt. 

Khai bút đầu năm ngày nay cũng không nhất thiết phải viết văn, làm thơ, treo câu đối đỏ mà học sinh có thể làm Toán, viết Văn, hay làm một bài tập môn Sinh, Hóa, Lý, Anh Văn... Thanh niên nam nữ lớn hơn có thể tổng kết lại năm qua đã làm được những gì, chưa làm được những gì, đặt ra nhiệm vụ mục tiêu cho năm mới. Với hy vọng năm sau học hành, công việc đều thuận lợi suôn sẽ hơn năm cũ.

Thậm chí quan điểm về khai bút đầu xuân còn hiện đại và tân tiến đến độ thỉnh thoảng bạn vẫn có thể đọc được những dòng khai xuân thẳng thắn và chân thành trên... Facebook.

Nét đẹp khai bút đầu xuân

Khai bút đầu xuân là một phong tục đã được lưu truyền trong văn hóa cổ truyền của dân tộc Việt Nam và sẽ mãi là một nét đẹp văn hóa của người Việt. Chính vì thế, thế hệ trẻ phải là những người gìn giữ, phát triển những nét văn hóa lâu đời của chúng ta, để thế hệ sau này được biết, tìm hiểu tiếp cận với văn hóa truyền thống của dân tộc. 

Ngoài khai bút đầu xuân,tục xin chữ đầu năm của người Việt cũng là một phong tục, nét đẹp văn hóa đặc sắc khác. Cùng nhau gìn giữ và trân trọng những nét đẹp văn hóa của dân tộc là nhiệm vụ cao cả và thiêng liêng lắm đấy các bạn trẻ ạ! 

Chúc mừng năm mới!