Bối mẫu, vị thuốc quý mà nhiều người chưa biết tới nó? Hãy tìm hiểu thêm về nó nhé!

Cũng như các dược liệu khác, bối mẫu còn nhiều tên gọi như trong biệt lục gọi là càn mẫu, khổ thái, khổ hoa, không thảo. Nhĩ nhã lại gọi là manh, Bản thảo cương mục gọi manh dương thật, Cương mục thập di gọi là điểm bối mẫu, trong Hòa hán dược khảo với những tên như manh, thương thảo, không thái, càn mẫu, sách mẫu, thương sách mẫu, mẫu long tinh, ngõa lung ban, du đông sách mẫu hay Nhật Bản gọi tên là biên lạp bách hợp.

Bối mẫu là loại cây sống lâu năm có tên khoa học là Fritillaria roylel Hook thuộc họ Liliaceae. Gồm hai loại là xuyên bối mẫu thấy ở tỉnh Tứ Xuyên Trung Quốc nên có tên gọi này. Còn loại nữa là triết bối mẫu thấy ở Triết Giang, Trung Quốc nên gọi là triết bối mẫu.

Theo Đông y xuyên bối mẫu có vị đắng, ngọt, tính hơi hàn, quy vào các kinh phế, tâm. Còn thuốc triết bối mẫu có vị đắng, tính hàn, cũng quy vào các kinh phế, tâm. Theo các tài liệu cổ như sách Bản kinh nói vị cay, tính bình.  

 

Sách Danh y biệt lục nói vị đắng, tính hơi hàn, không độc. Sách Tân tu bản thảo nói vị ngọt đắng không cay. Sách Lôi công bào chế dược tính giải nói nhập hai kinh tâm, phế. Sách Bản thảo kinh giải nói nhập thủ thái âm phế kinh, thủ dương minh đại trường kinh.  

Bối mẫu có tác dụng giảm ho khu đàm. Saponin trong Xuyên bối mẫu có tác dụng trên mạnh còn alkaloid của Bối mẫu chỉ có tác dụng khu đàm. Xuyên bối còn có tác dụng hạ áp, chống co giật hưng phấn tử cung cô lập (thỏ hoặc chuột cống).  

Tác dụng hạ áp chủ yếu là do friti. Triết bối có tác dụng giảm ho hạ huyết áp hưng phấn tử cung giãn đồng tử chất chiết xuất của Triết bối nồng độ thấp làm giãn cơ trơn khí quản, nồng độ cao thì gây co thắt (chủ yếu là chất peimine nhưng peimine không có tác dụng giảm ho). Qua nghiên cứu thực nghiệm không chứng minh được Ô đầu phản Bối mẫu.  

Độc tính: Liều LD50 của Xuyên Bối mẫu đối với chuột là 40mg/kg. Liều LD50 của Triết Bối mẫu (peimine và peiminine chích tĩnh mạch) đối với súc vật thí nghiệm là 9mg/kg. Triệu chứng nhiễm độc là giảm hô hấp giãn đồng tử, run giật và hôn mê