Một số phương thuốc cổ truyền trị đầy bụng, khó tiêu với cây đại ngải

Theo y học cổ truyền, cây đại ngải có vị cay và đắng, mùi thơm nóng, tính ấm; có tác dụng khu phong, tiêu thũng, hoạt huyết, tán ứ. Công dụng chữa cảm sốt, ho, đầy bụng khó tiêu, trị thấp khớp, đau bụng kinh,... Dùng ngoài chữa chấn thương, mụn nhọt, ghẻ ngứa, lấy lá giã đắp hoặc nấu nước tắm. Có thể làm thuốc ngâm rượu để xoa bóp chỗ đau.

Đại ngải còn có tên khác là mai hoa băng phiến, long não hương, từ bi, đại bi, mai phiến, mai hoa não, ngải nạp hương, co nát (Thái), phặc phà (Tày). Cây nhỏ, cao khoảng 1 - 3m, thân phân cành ở phía ngọn, nhiều lông. Lá mọc so le, phiến lá có lông, mép có răng cưa hay nguyên. Cụm hoa hình ngù ở nách lá hay ở ngọn, gồm nhiều đầu, trong mỗi đầu có nhiều hoa màu vàng. Quả bế có lông. Toàn cây có mùi thơm của long não. Cây ra hoa tháng 3 - 5, có quả tháng 7 - 8.

Cây mọc hoang ở khắp nơi. Bộ phận dùng làm thuốc chủ yếu là lá tinh dầu chưng cất từ lá, rễ. Có thể thu hái lá quanh năm, chủ yếu vào mùa hạ. Thu hái toàn cây vào mùa hạ và thu, dùng tươi, hoặc phơi hay sấy khô.

Một số đơn thuốc theo kinh nghiệm nhân dân

Chữa cảm sốt, bí mồ hôi: Dùng riêng lá đại ngải 5 - 10g sắc uống, hoặc phối hợp với các loại lá có tinh dầu khác để xông chữa cảm. Cách làm như sau: Lá đại ngải, lá bưởi, lá chanh, lá sả, mỗi thứ một nắm, rửa sạch, cho tất cả vào nồi đun sôi. Để nồi nước trước mặt người bệnh, trùm chăn kín, lấy đôi đũa khuấy đều nước để hơi nước bốc lên cho ra mồ hôi Xông 2 - 3 lần 1 tuần. Cần chú ý khi xông phải ở nơi kín gió vì khi xông xong, ra nhiều mồ hôi nếu gặp gió lùa dễ bị cảm lạnh Có thể xông từ 2 - 3 lần trong 1 tuần khi dứt cảm cúm có sốt nhẹ.

Chữa ho do cảm mạo: Lá đại ngải 200g, củ sả 100g, trần bì 50g, lá chanh 50g, rễ thủy xương bồ 100g, rễ cà gai leo 100g. Tất cả rửa sạch, phơi khô, cắt nhỏ cho vào ấm đổ nước ngập sắc còn khoảng 200ml, cho nước thuốc ra, đổ thêm 300ml nước sắc còn 200ml, trộn lẫn 2 lần nước thuốc Ngày uống 40ml, chia làm 3 lần uống thuốc còn ấm. Dùng 3 - 5 ngày.Chữa đầy bụng, khó tiêu do thức ăn sống, lạnh: Lá đại ngải 30g tươi sắc uống trong ngày. Uống 3 - 5 ngày.

Chữa đau bụng kinh: Rễ đại ngải 30g ích mẫu 15g sắc uống. Dùng 1 tuần trước kỳ kinh.

Chữa mụn nhọt, ghẻ ngứa: Lá đại ngải tươi, lá hồng bì dại, mỗi thứ một nắm, rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt đặc bôi đến khi khỏi.

Hỗ trợ điều trị thấp khớp: Đại ngải (thân, rễ) khô 20g thiên niên kiện 20g ké đầu ngựa 10g bạch chỉ 20g. Tất cả đổ 700ml nước sắc còn 300ml nước, chia 3 lần uống trong ngày. 10 ngày là một liệu trình.