Điều trị lỗ tiểu đóng thấp phòng ngừa vô sinh ở trẻ em

Nguyên nhân thường do dương vật bị cong gập quá mức, hoặc lỗ tiểu đóng xa nên không thể xuất tinh vào trong âm đạo. Những bất thường về niệu đạo như vậy cần phải được phẫu thuật càng sớm càng tốt trước khi trẻ đi học, tốt nhất là trước khi trẻ được 2 tuổi.

Trẻ được điều trị càng trễ, mức độ thiếu tự tin và mặc cảm về bất thường của cơ thể càng đậm, dẫn đến hạn chế giao tiếp khi đi học.

Cần phải biết vi phẫu và tâm lý

Tại TP.HCM, trẻ bị bất thường cơ quan sinh dục cha mẹ có thể đưa trẻ đến khám tại BV. Nhi Đồng 1, BV. Nhi Đồng 2 hoặc khoa Nam học (BV. Bình Dân). Một lần điều trị, trẻ sẽ phải nằm viện theo dõi từ 7 - 10 ngày. Hiện tại, khoa Nam học có khoảng 5 - 6 ca nhi lỗ tiểu đóng thấp đang nằm điều trị/ tuần.

ThS.BS. Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học (BV. Bình Dân) cho biết: ‘Không phải bác sĩ nào cũng có thể điều trị cho những trường hợp như vậy. Bên cạnh việc nắm bắt được tâm sinh lý của trẻ, các bác sĩ phải có kinh nghiệm phẫu thuật, và nắm rõ kỹ thuật vi phẫu. Không ít trường hợp, chúng tôi tiếp nhận điều chỉnh lại từ các BV tuyến dưới chuyển lên, trong tình trạng cơ quan sinh dục bị biến dạng hoàn toàn’.

Điển hình mới nhất là một bệnh nhi 16 tuổi được chuyển lên từ một BV ở đồng bằng sông Cửu Long. Trải qua 3 lần mổ vì niệu đạo đóng thấp, đến lần thứ tư, người nhà bệnh nhân hốt hoảng chuyển viện. Theo bệnh án, bệnh nhi này bị lỗ tiểu đóng thấp ở 1/3 thân trước dương vật, sau khi được điều trị ở BV tỉnh, lỗ tiểu đã ‘chạy’ xuống sát gốc dương vật. Dương vật bị biến dạng. Để điều trị, các bác sĩ khoa Nam học đã xác định lại lỗ tiểu, cắt lọc và tạo hình lại niệu đạo, cuốn lại da tạo hình dương vật cho bệnh nhân. Ca mổ này kéo dài hơn 3 tiếng đồng hồ.

Trẻ bị bất thường cơ quan sinh dục cha mẹ có thể đưa trẻ đến khám tại bệnh viện

Cũng có thể vô sinh?

Trường hợp lỗ tiểu đóng thấp ở 1/2 giữa thân dương vật và gốc bìu dương vật, thậm chí sát hậu môn, dễ gây ra vô sinh Nguyên nhân thường do dương vật bị cong gập quá mức, hoặc lỗ tiểu đóng xa nên không thể xuất tinh vào trong âm đạo của người phụ nữ Ngoài ra, những tổn thương do niệu đạo đóng thấp thể nặng thường kèm theo bất thường về nhiễm sắc thể. Do đó, thường các BS khoa Nam học phải tiến hành thêm tầm soát bất thường nhiễm sắc thể ở những bệnh nhân này.

Khoa Nam học từng tiếp nhận một bệnh nhân nam sinh năm 2005 đi khám trong tình trạng lỗ tiểu đóng thấp. Thật sự bệnh nhi này bị lỗ tiểu đóng thấp dạng nặng. Lỗ tiểu đóng thấp ở gần tầng sinh môn và hậu môn. Bìu bị chẻ đôi, úp che dương vật lại như hai cái môi của âm vật Nên thoạt đầu, ba mẹ tưởng con mình là gái. Điều may mắn, kiểm tra nhiễm sắc thể hoàn toàn bình thường. Êkíp mổ của BS. Tiến Dũng đã trải qua hơn nhiều lần phẫu thuật để trả lại vị trí lỗ tiểu cho bệnh nhân.

‘Những phẫu thuật đối với các dị tật về bộ phận sinh dục nặng như vậy, chúng tôi thường phải trải qua 2 - 3 bước. Bước thứ nhất là sửa thẳng dương vật, sau đó là sửa và tạo hình niệu đạo mới, nối một đầu với lỗ tiểu cũ; đầu còn lại được đưa ra phía đỉnh dương vật. Vật liệu tốt nhất để tạo hình niệu đạo đối với trẻ nam hiện bây giờ là da quy đầu. Do da quy đầu không có lông và chúng ta có thể xoay được với chiều dài đủ để tạo hình niệu đạo. Bước thứ ba đồng thời, chúng ta phẫu thuật chuyển vị bìu trở lại vị trí bình thường’, BS. Dũng mô tả.

Lỗ tiểu đóng càng thấp, dương vật càng cong!

Theo TS.BS. Nguyễn Thành Như - chuyên khoa Nam học, cứ trong 300 trẻ nam sinh ra có 1 trẻ bị lỗ tiểu đóng thấp. Thay vì nằm ở đầu dương vật, lỗ tiểu chuyển dịch vị trí, nằm ở mặt dưới dương vật.

BS. Như cho biết: ‘Tật lỗ tiểu đóng thấp chỉ có thể điều trị bằng phẫu thuật. Điều trị lỗ tiểu đóng thấp đã trở thành thường quy ở các chuyên khoa tiết niệu nhi, nam khoa hay chấn thương tạo hình. Nhiều trường hợp nặng, bệnh nhân phải đi tiểu ngồi, sẽ phải vừa trải qua phẫu thuật chỉnh thẳng dương vật vừa tạo hình niệu đạo (ống tiểu mới). Còn trường hợp nhẹ hơn, bệnh nhân vẫn có thể tiểu đứng và quan hệ tình dục Tuy nhiên, nếu để đi tiểu thoải mái hơn, tia nước tiểu bắn thẳng, bệnh nhân vẫn cần phải phẫu thuật để chỉnh hết cong dương vật. Trường hợp này không cần thiết phải tạo hình lại niệu đạo.’

Theo các chuyên gia, cha mẹ phải cẩn thận quan sát bộ phận sinh dục của con khi tắm cho con. Bất cứ trường hợp bất thường nào cũng cần đem đến khám tại các chuyên khoa niệu nhi hay nam khoa.

BS. Dũng nhớ lại: ‘Không ít trường hợp cô vợ phải dẫn chồng đi khám vì cảm thấy của ảnh hơi kỳ kỳ nhưng không biết kỳ chỗ nào. Cha mẹ có thể phát hiện được bất thường cơ quan sinh dục của trẻ qua việc khám rất đơn giản, có thể nhìn bằng cảm quan. Cơ quan sinh dục nam bình thường gồm có dương vật và hai tinh hoàn Dương vật bình thường thẳng, lỗ tiểu sẽ mở ra ở phần đỉnh. Hai tinh hoàn nằm ở hai bên cân xứng. Bằng mắt thường, cha mẹ có thể tạm yên tâm vì con phát triển bình thường. Tuy nhiên, để đánh giá sâu hơn về chức năng, chúng ta cần các xét nghiệm chuyên sâu hơn như tinh dịch đồ nhiễm sắc thể nội tiết siêu âm’.