Nghệ thuật nói "không" với con cha mẹ nên áp dụng ngay

Chấp nhận những đòi hỏi một cách thông minh

Khi con đòi ăn kẹo hoặc đòi bạn dẫn đi mua sắm bạn thường nói: “Con không được phép ăn kẹo trước bữa tối,” bé bắt đầu dậm chân khó chịu; nếu bạn tiếp tục nhấn mạnh rằng bé không được phép làm điều đó, bé sẽ càng dậm chân mạnh hơn như một sự phản kháng. Và các bậc phụ huynh đã quen với điều này, chẳng ảnh hưởng gì đến “hòa bình thế giới” cả.

Nhưng theo Tiến sĩ Bruce Grellong – chuyên gia tâm lý gia đình và trẻ em thành phố tại New York, “Một số đứa trẻ sẽ không thể hiểu hoặc không thể chấp nhận sự áp đặt của bố mẹ nếu họ chỉ nói: Không’”. Vì vậy, bạn đừng nói không với con mà hãy nói “vòng vo” một chút, kiểu như: “Được thôi, con sẽ ăn một cái kẹo sau bữa tối, còn bây giờ con hãy ăn một quả táo nhé!”. Cách nói này sẽ khiến bé cảm thấy dễ chịu và dễ vâng lời bạn hơn.

Hãy từ chối con một cách nhẹ nhàng để con dễ nghe lời

Đưa ra lời giải thích và bày tỏ cảm xúc của bạn

Bạn vừa đi làm về và con đòi đi chơi, tất nhiên lúc này phần lớn các bà mẹ đều mệt mỏi và sẽ nói “Không được!” một cách dứt khoát. Bé sẽ có những biểu hiện ngang bướng như đạp chân lên bàn hay vùng vằng giận dỗi. Đến lúc này, “chiến tranh” có thể sẽ nổ ra, và cả bạn cùng bé đều cảm thấy bực tức. 

Do đó, thay vì nói “Không” một cách quá phũ phàng, mẹ nên giải thích với con rằng “Mẹ vừa đi làm về nên đang rất mệt. Bo có thương mẹ không? Có muốn mẹ được nghỉ ngơi không?”. Hay khi bé có hành động giận dỗi, bạn có thể nói: “Con cứ tiếp tục đạp như thế là bàn sẽ bị hỏng, lần sau con sẽ dùng gì để ngồi ăn? Con đang làm mẹ buồn đấy. Đừng làm thế nữa con nhé!”. Có vẻ những câu nói này là vô ích đối với một đứa trẻ đang giận dỗi nhưng thực ra, bạn đang dạy con về cách ứng xử và bé sẽ tiếp thu được bài học này.

Đừng cấm đoán con một cách vô lý mà không đưa ra bất kì lời giải thích nào

Các chuyên gia tâm lý cho rằng cách nói như vậy sẽ giúp con bạn hiểu rằng những gì bé làm luôn ảnh hưởng đến những người xung quanh và chính bé sẽ học được sự cảm thông. Có thể, con chưa hình thành và phát triển được ngay sự quan tâm của mình đến cảm xúc của người khác, nhưng những lời “chân tình” của bạn sẽ là những bài học nhỏ dần tác động và có ảnh hưởng sâu sắc đến con bạn.

Cho con sự lựa chọn

Trẻ con hay người lớn đều cần có nhu cầu được tôn trọng. Trong trường hợp đứa trẻ hiếu động nhà bạn ném một quả bóng vào phòng khách khiến bạn giật cả mình. Thay vì nói: “Không được ném bóng trong nhà!”. Bạn hãy nói: “Con có thể lăn bóng trong nhà hoặc đem bóng ra ngoài và tự do ném nếu con thích. Con chơi bong trong nhà có thể làm vỡ đồ và khiến mẹ giật mình”. Cách đưa ra hai sự lựa chọn này sẽ giúp bé cảm nhận rằng mình không hề bị thống trị mà cũng có quyền lựa chọn trong mọi tình huống.

Các chuyên gia cũng nói thêm rằng, đối với những đứa trẻ từ 1 đến 3 tuổi, phụ huynh nên khuyến khích bé đưa ra những lựa chọn đơn giản để bé phát huy sự độc lập của mình. Tuy nhiên, không nên cho bé quá nhiều sự lựa chọn, đối với trẻ nhỏ thì chỉ cần cho hai sự lựa chọn là đủ rồi.

Chỉ tận tay

Khi đứa con 3 tuổi nhà bạn đang đùa với em gái bằng cách đánh vào tay em, nếu mẹ hét lên “Con không được làm thế! Dừng lại ngay!”. Câu nói này dường như vô dụng đối với nhiều đứa trẻ. Bởi theo cách chuyên gia tâm lý “Bé sẽ không chịu dừng lại hành động của mình mặc cho người lớn la hét và ngăn cản bởi vì bé không biết phải làm điều gì khác thay cho việc đó.” 

Thái độ của cha mẹ khi từ chối con một điều gì đó rất quan trọng

Nói “không” một cách hài hước

Trong trường hợp như trên, một người mẹ khéo léo sẽ nói: “Con hãy hôn em bé đi, như vậy em sẽ thích hơn đấy” hoặc những lời gợi ý tương tự có tác dụng tích cực. Bạn không phải tốn hơi sức la hét mà bé vẫn ngoan ngoãn vâng lời.

Trẻ em thường rất hiếu động và đôi khi có những hành động phá phách tuy không nhằm mục đích gì. Trong những trường hợp này, những câu nói “không được” hay “dừng lại ngay” dường như không hề phát huy tác dụng. Tất nhiên, thế không có nghĩa là bạn cứ để mặc con muốn làm gì thì làm. Bạn hãy yêu cầu trẻ dừng hành động nghịch phá bằng một cách nói dễ chịu và hài hước một chút.

Chẳng hạn, nếu bé cứ dùng chân đá liên tục vào một vật dụng nào đó, bạn hãy nói: “Con hãy nói với chân của mình là đừng đá vào [đồ vật này] nữa nhé! Cái chân của con đang phá hoại đồ đạc trong gia đình và làm mẹ phiền lòng đấy”. Bé sẽ ý thức được vai trò của mình, bé không hề bị mẹ ra lệnh mà chính bé đang được “ra lệnh” cho đôi chân của mình. 

Tầm quan trọng của giọng điệu

Các chuyên gia tâm lý cho rằng, trẻ em thường bước đầu hiểu từ “không” mà bố mẹ nói thông qua giọng điệu của họ. Vì vậy, bạn có thể không cần dùng những từ phủ định mà hãy dùng đến giọng điệu – những giọng điệu thật đặc trưng mà bạn chỉ nên sử dụng trong những trường hợp thực sự cần thiết để con không bị “lờn thuốc”. Cụ thể là chỉ khi nào bé phá phách hay có những đòi hỏi không hợp lý bạn mới sử dụng giọng điệu này.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể sử dụng những dấu hiệu khác như một cái nhìn, một cử chỉ để con bạn nhận ra rằng bạn đang không hài lòng và yêu cầu bé dừng lại. Cách ký hiệu cũng là phương pháp khá hiệu quả và được nhiều phụ huynh lựa chọn để uốn nắn con mình.