Oxy là gì? Đặc điểm và vai trò sinh học của oxy

1. Oxy là gì?

Oxy (bắt nguồn từ tiếng Pháp: oxygène) là nguyên tố hóa học có ký hiệu là O thuộc nhóm VI A và số hiệu nguyên tử bằng 8 trong bảng tuần hoàn các nguyên tố nguyên tử khối bằng 16 Oxy là nguyên tố phi kim hoạt động mạnh nó có thể tạo thành hợp chất oxít với hầu hết các nguyên tố khác Ở điều kiện nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn hai nguyên tử ôxy kết hợp với nhau tạo thành phân tử oxy không màu, không mùi, không vị có công thức O2. 

Khí oxy thường được gọi là dưỡng khí, vì nó duy trì sự sống của cơ thể con người.

Nguyên tố hóa học Ôxy

Trong khí quyển cách đây 2,5 triệu năm. Một dạng khác của ôxy là ôzôn O3 tích tụ tạo thành lớp ôzôn, khí này giúp bảo vệ sinh quyển khỏi tia tử ngoại nhưng nó sẽ là chất ô nhiễm nếu nó nằm gần mặt đất ở dạng sương mù  

Oxy được Carl Wilhelm Scheele phát hiện ở Uppsala năm 1773 hoặc sớm hơn và Joseph Priestlely ở Wiltshire năm 1774 độc lập nhau, nhưng Priestley thường được cho là phát hiện ra trước bởi vi ấn phẩm của ông được xuất bản trước. Tên gọi ôxy (oxygen) được Antoine Lavoisier đặt năm 1777.

Tính chất vật lý

Đặc điểm của oxy là hòa tan trong nước nhiều hơn so với nitơ, nước chứa khoảng một phân tử O2 cho mỗi 2 phân tử N2, so với tỉ số trong không khí là 1:4. Độ hòa tan của ôxy trong nước phụ thuộc vào nhiệt độ, và ở 0 °C thì lượng hòa tan tăng gấp đôi.

Ozon dạng thù hình của Oxy

2. Cấu trúc của oxy

Ở nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn, ôxy là chất khí không màu, không mùi và không vị có công thức phân tử là O2, trong đó hai nguyên tử ôxy liên kết với nhau với cấu hình electron có spin mức 3. Liên kết này có bậc liên kết là 2 và thường được đơn giản hóa trong miêu tả như là liên kết đôi, hoặc như là tổ hợp của một liên kết có 2 electron và 2 liên kết có 3 electron.

Oxy ở mức đơn: (singlet oxygen) là tên gọi cho các phân tử O2 ở mức năng lượng cao, ở mức đó các tất cả electron spin đều có cặp.

Ôxy là một thành phần quan trọng của không khí, được sản xuất bởi cây cối trong quá trình quang hợp và là cần thiết để duy trì sự hô hấp của người và động vật. 

Ôxy lỏng và rắn có màu xanh nhạt và cả hai đều là chất thuận từ. Oxy lỏng thông thường được chưng cất từng phần từ không khí hóa lỏng. Cả Ozon lỏng và Ozon rắn (O3) có màu xanh thẫm.

Khả năng làm lành vết thương của Oxy

3. Vai trò oxy

Vai trò của oxy được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như quang phổ và hô hấp.

Trong tự nhiên, oxy tự do được sinh ra từ việc phân giải nước trong quá trình quang hợp dưới tác động của ánh sáng.

Phân tử O2 là cần thiết cho việc hô hấp của tế bào trong tất cả các sinh vật hiếu khí. 

Ứng dụng

Oxy được sử dụng làm chất oxy hóa Oxy lỏng được sử dụng làm chất ôxy hóa trong tên lửa đẩy. Ôxy là chất duy trì sự hô hấp, vì thế việc cung cấp bổ sung ôxy được thấy rộng rãi trong y tế.