Bồ kết: Thần dược trị mụn nhọt, chốc đầu, bệnh trĩ cực hiệu quả

Theo tiến sĩ Võ Văn Chi, tác giả từ điển Cây thuốc Việt Nam, bồ kết còn gọi là bù kết, châm kết, miên kết, mận kết, tận kết. Tên khoa học: Gleditsia australis Hemsl. Ex Forbes et Hemsl, thuộc họ đậu Fabaceae.

Bồ kết thuộc loại cây gỗ, cao từ 5 đến 10 m. Thân có gai khỏe, phân nhánh từ 10 đến 15 cm. Lá thường 2 lần lông chim, có trục dài từ 6 đến 12 cm, có lông mịn hoặc gần nhẵn. Lá lông chim từ 2 đến 4 đôi, trục dài từ 7 đến 10 cm. Lá chét từ 6 đến 8 đôi, gân đối hay xen kẽ, thuôn, dài từ 20 đến 35 mm, rộng từ 10 đến 20 mm, tròn lõm ở đầu, nhọn không cân ở gốc, lượn tai bèo ở mép, không lông hay có lông rải rác, gân bên mảnh khoảng 10 đôi, cuống phụ khoảng một mm.

Cụm hoa bồ kết chia thành chùy hay chum bó ở trên nách lá hay ngọn, có lông mềm. Hoa 5 cánh thuôn hình trứng ngược, có cuống từ 2 đến 3 mm, có lông mềm màu trắng, lá đài 5, hình tam giác kéo dài. Hoa đực có 10 nhị. Hoa lưỡng tính 5 nhị, bầu không cuống, phủ lông sát. Quả đậu, dài từ 10 đến 12 cm, rộng từ 1,5 đến 2 cm, hơi cong, tù ở đầu, gồ lên trên các hạt, không lông. Hạt từ 10 đến 12 cm, màu nâu nâu, có cuống ngắn từ 3 đến 4 mm.

Cây bồ kết ưa sáng, mọc rải rác trong rừng rậm thường xanh thứ sinh và thường được trồng quanh làng bản, vườn, ở độ cao dưới 700 m. Loài thực vậy này ưa đất tốt, sâu, ẩm. Sinh trưởng nhanh, tái sinh hạt dễ dàng, đâm chồi khỏe. Phân bố nhiều ở Quảng Ninh, Bắc Giang, Phú Thọ, Hòa Bình Hà Nội Hải Phòng, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên - Huế, Đồng Nai, TP HCM. Ngoài ra còn có ở Trung Quốc.

Đông y dùng gai bồ kết làm thuốc, thường gọi là tạo giác thích. Người ta thu hái quanh năm, phơi khô. Thuốc này có vị cay, tính ấm, tác dụng tiêu thũng độc, sưng vú, làm xuống sữa.

Phân tích dược lý cho thấy gai bồ kết chứa gleditsia saponin B-G, axit palmatic axit béo nonacosane. Hỗn hợp saponin và flavonoid trong bồ kết có tác dụng ức chế tụ cầu vàng

Không chỉ có tác dụng làm đẹp, bồ kết còn được biết đến là vị thuốc Đông y chữa nhiều bệnh thường gặp như mụn nhọt, chốc đầu, trĩ, quai bị...

Dưới đây là một số bài thuốc từ bồ kết như sau:

Sưng vú ở phụ nữ

Gai bồ kết 30 g. Đốt thành than (tồn tính), nghiền bột. Mỗi lần dùng 3 g, uống với nước rượu vàng ấm.

Mụn nhọt

Gai bồ kết kim ngân hoa cam thảo, mỗi thứ từ 2 đến 8 g, sắc nước uống. Đồng thời, lấy gai bồ kết, quả bồ hòn đốt thành than, tán bột mịn trộn với bồ hóng bếp và nhựa thông phết vào giấy bản làm cao dán lên mụn.

Trị trẻ nhỏ chốc đầu, rụng tóc

Bồ kết đốt ra than, tán nhỏ và rửa sạch vết chốc sau đó đắp than bồ kết lên.

Trị trẻ nhỏ, chốc đầu, lở ngứa do nấm

Ngâm bồ kết vào nước nóng, rửa sạch chỗ tổn thương sau đó lấy bồ kết đã đốt, tán nhỏ và rắc lên vết thương.

Thông mũi, tỉnh não

Hãm nước trái bồ kết tươi hoặc phơi khô nghiền nhỏ và pha với nước uống. Hương vị và mùi thơm của bồ kết có tác dụng giúp thông, tắc mũi, sảng khoái tinh thần

Chữa quai bị

Dùng 15g quả bồ kết, đốt thành than sau đó tán nhỏ và trộn với giấm thanh. Dùng bông thấm thuốc và đắp lên chỗ bị quai bị Cứ khoảng 20-30 phút lại thay 3 lần. Dùng trong vòng 3 ngày.

Chữa bệnh trĩ

Trước tiên, bạn lấy 15 quả bồ kết cho vào nước để đun sôi thật kỹ, sau đó đổ ra chậu chờ cho bớt nóng rồi dùng để ngâm rửa hậu môn. Chú ý nhiệt độ nước sao cho phù hợp để không bị nóng quá hoặc nguội quá. Bạn ngâm cho tới khi nước nguội thì dừng và lau khô. Nếu trường hợp búi trĩ lòi ra ngoài thì sau khi ngâm rửa, bạn đẩy búi trĩ vào trong rồi băng cố định lại.

Tiếp theo hãy lấy 5 quả bồ kết tẩm sữa nướng giòn, tán nhỏ mịn, hòa với mật, đường đặc cho vừa dẻo. Viên hỗn hợp trên thành từng hạt như hạt đậu, mỗi ngày uống 20 viên, uống hết chỗ thuốc đó thì thôi. Kiên trì áp dụng theo bài thuốc này sẽ cho hiệu quả điều trị bệnh trĩ khả quan.

Chữa bí đại tiện

Lấy 200 hạt bồ kết không mọt, không sâu, tẩm sữa rang vàng, tán nhỏ mịn hòa với mật, làm thành các viên có kích thước bằng hạt đậu to, mỗi lần uống 30 viên sau bữa ăn khoảng 30 phút.