Sai lầm thường mắc trong dùng thuốc có thể bạn chưa biết

Bên cạnh một số việc làm đúng vẫn thường có các sai lầm làm cho những người bệnh tự chữa bệnh không khỏi bệnh mà có khi bệnh nặng hơn, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Sai lầm thứ nhất

Khi bị bệnh, thay vì đi khám để bác sĩ chẩn đoán và chỉ định thuốc một số người đã tự ý chẩn đoán bệnh và mua thuốc tự dùng, đây được gọi là tự ý dùng thuốc. Trong một số ít trường hợp, việc tự ý dùng thuốc có thể không dẫn đến sự nguy hại nào. Bởi vì người tự ý dùng thuốc chỉ bị rối loạn nhẹ, không có những tổn thương  thực thể đáng kể. Nhưng việc tự ý dùng thuốc có thể trở thành sự lạm dụng thuốc một cách tự ý dẫn đến các tác hại không thể lường hết. Đã có trường hợp bị cảm sốt sơ sơ nhưng một số người lại dùng kháng sinh cloramphenicol (tên biệt dược nổi tiếng trước đây Tifomycine) thường xuyên sau một thời gian bị thiếu máu bất sản dẫn đến tử vong Hoặc nghe lời mách bảo, một số người tìm cách mua kháng sinh thông dụng hiện nay như ampicillin amoxicillin cephalexin… khi bị sốt dùng một cách tùy tiện theo kiểu uống một vài viên rồi thôi thì thật là nguy hiểm. Uống như thế chắc chắn không trị được bệnh và tránh sao kháng sinh không bị “lờn” (tức bị đề kháng kháng sinh) gây nỗi lo lắng cho ngành y tế.

Sai lầm thứ hai

Đó là việc sử dụng toa thuốc cũ đã được bác sĩ ghi trước đây để mua thuốc dùng khi bị bệnh. Cần nên biết, một toa thuốc bác sĩ ghi sau khi khám chẩn đoán bệnh chỉ dành riêng cho một cá nhân vào một thời điểm và trong điều kiện nhất định nào đó thôi. Dùng lại toa thuốc cũ bởi vì một số người nghĩ rằng mình bị bệnh cũ tái phát. Nhưng nên lưu ý bệnh cũ có thể bị tái phát nhưng lần này tiến triển đến mức nặng hơn. Hoặc triệu chứng bệnh có vẻ giống như bệnh cũ nhưng lần này lại là bệnh khác. Cả hai trường hợp dùng toa thuốc cũ là không đúng, thậm chí là nguy hiểm.

Sai lầm thứ ba

Dùng đúng toa thuốc bác sĩ chỉ định nhưng lại dùng không đúng liều, hoặc dùng thuốc không đủ liều do tâm lý sợ thuốc gây hại cho mình (như thay vì dùng 3 - 4 lần trong ngày, lại chỉ dùng 1 - 2 lần/ngày). Hoặc dùng thuốc quá liều do tâm lý nôn nóng muốn mình mau hết bệnh đã dồn thuốc uống ít lần hơn trong ngày, như dồn thuốc uống 2 - 3 lần trong ngày thành uống một lần duy nhất trong ngày. Uống như thế liều tăng lên gấp bội sẽ gây hại. Hoặc kéo dài thời gian dùng thuốc vượt quá thời gian dùng thuốc mà bác sĩ chỉ định cũng sẽ gây hại. Như dùng thuốc cường giao cảm co mạch nhỏ mũi (naphazoline) trị sổ nghẹt mũi và dùng quá kéo dài (thường chỉ nhỏ mũi trong 5 ngày) sẽ bị “viêm mũi do thuốc”.

Sai lầm thứ tư

Đó là dùng dạng thuốc không thích hợp cho trẻ: dạng thuốc thích hợp cho trẻ là dạng thuốc lỏng (sirô, thuốc uống giọt, hỗn dịch, nhũ dịch). Nhưng có trường hợp bố mẹ vô tình hay cố ý dùng thuốc dành cho người lớn là thuốc viên nén, nghiền viên thuốc ra thành bột mịn và phân liều cho trẻ uống (như nghiền viên paracetamol 500mg và lấy 1/4 hay 1/5 lượng viên này hòa với nước cho trẻ uống). Làm như thế có thể lấy liều không đúng hoặc phá hỏng dạng thuốc gây hại cho trẻ (như phá hỏng dạng thuốc bao tan ở ruột gây hại dạ dày của trẻ). Có một số thuốc viên  được thông báo chống chỉ định đối với trẻ dưới 12 tuổi (tức không được dùng cho trẻ dưới 12 tuổi) nhưng bố mẹ thấy con mình phát triển tốt, thân xác cao to như người lớn bèn cho trẻ dùng thuốc đó mà không nghĩ đã có lý do xác đáng nhà sản xuất thuốc phải hạn chế đối tượng sử dụng thuốc như thế.

Sai lầm thứ năm

Đó là việc cất giữ thuốc không tốt. Cần lưu ý, phải lưu giữ thuốc đang dùng chữa bệnh ở nơi phải có điều kiện: khô ráo, mát, không bị ánh nắng chiếu vào. Nên lưu trữ thuốc đang dùng chữa bệnh trong tủ gọi là tủ thuốc là tốt nhất.

Không nên để thuốc trong buồng tắm như một số người hay làm, bởi vì vì sự ẩm ướt trong buồng tắm làm cho thuốc rất mau hỏng. Chúng ta cũng cần cất giữ thuốc đang dùng như thế nào để trẻ không thể tự tiện lấy dùng thuốc đó. Hoặc bố mẹ dùng thuốc chống nôn dạng băng dán lên da và sau đó gỡ băng dán bỏ bừa bãi (thay vì bỏ vào thùng rác có nắp đậy cẩn thận) để trẻ lấy dán vào da của chúng và bị ngộ độc.