Các cách chăm sóc cho trẻ sơ sinh hiệu quả và an toàn

Chăm sóc trẻ sơ sinh đúng cách

Xem những tiêu chuẩn về tư thế, hoạt động, phản xạ Mắt tai, mũi và các dấu hiệu sức khỏe khác khi con chào đời.

Trong những cảnh quay phòng sinh trên truyền hình và trong các bộ phim, người mẹ, thường là một nữ diễn viên nổi tiếng, với gương mặt được trang điểm kỹ lưỡng, nằm trên bàn đẻ và sinh ra em bé ngay sau vài tiếng kêu hoặc la hét. Vài giây sau, các bác sĩ sẽ đưa đến cho diễn viên nọ một thiên thần hoàn ảnh: Đôi mắt mở to làn da trắng muốt tóc tai đã được chải chuốt gọn gàng và đương nhiên, đứa bé đó hẳn đã được vài ngày tuổi.

Thực tế thì hẳn người mẹ nào đã trải qua đều biết trẻ sơ sinh khi mới ra đời, người tái xanh, dính đầy máu và nhìn rất…lạ lùng. Hãy nhớ rằng thai nhi phát triển bằng cách đắm mình trong chất lỏng, gập người lại trong một không gian ngày càng chật chội của tử cung Toàn bộ quá trình sinh lại thường bị chèn ép, do đó khi sinh ra, con có thể nhìn hơi…xấu một chút. Trẻ sinh non thậm chí có thể có một số khác biệt trong tư thế, hoạt động, và hành vi so với trẻ sơ sinh đủ tháng .Tuy nhiên, xin trấn an mẹ: Dựa vào những tiêu chuẩn dưới đây, mẹ sẽ biết bé có hoàn toàn bình thường hay không.

Đầu
Với trẻ sơ sinh sinh bằng đường mổ, sẽ không có vấn đề gì để bàn nhiều. Tuy nhiên với trẻ sinh thường qua đường âm đạo của người mẹ, đầu bé khi sinh ra có thể hơi thuôn dài do quá trình rặn đẻ và chèn ép các lớp vỏ xương. Bé sẽ trở lại bình thường trong vài ngày hoặc vài tháng sau đó. Do vậy, mẹ không cần quá lo lắng. Cũng đừng lo lắng nếu thấy đầu bé có vết tím bầm. Những vết máu tụ này thường xuất hiện do áp lực của xương chậu người mẹ đè lên đầu bé. Nên nhớ, đây chỉ là những vết bầm tím bên ngoài và không hề ảnh hưởng đến não bộ.

Thóp

Vì khi di chuyển qua âm đạo ra ngoài, các lớp xương sọ của trẻ sơ sinh phải tách ra, bé sẽ xuất hiện hai thóp: một thóp ở đỉnh, hình kim cương và to khoảng 3-8cm; một thóp nhỏ hơn, hình tam giác, ở phía sau đầu.

Đừng lo lắng nếu mẹ thấy thóp phồng ra khi trẻ khóc hoặc chùng xuống hay phập phồng theo nhịp tim bé. Điều này là hoàn toàn bình thường. Các thóp cuối cùng sẽ biến mất khi các xương sọ liền vào với nhau, thường là trong khoảng 12 đến 18 tháng đối với thóp trước và trong khoảng 6 tháng đối với thóp sau.

Mắt

Một vài phút sau khi sinh, hầu hết trẻ đều mở mắt ra và bắt đầu nhìn quanh trẻ sơ sinh có thể nhìn thấy, nhưng chúng thường không tập trung. Thêm vào đó, bé chua có khả năng kiểm soát cơ mắt. Đó là lý do tại sao mẹ có thể thấy con có vẻ không chú ý đến ai hay có hiện tượng mắt lác trong 2-3 tháng đầu. Mẹ nên chú ý rửa mắt cho con bằng nước muối sinh lý 0.9% từ 5-7 lần/ngày trong những ngày đầu sau sinh để bé hết gèn và chất gây ở mắt trong quá trình sinh sản.

Nhiều mẹ cũng bị giật mình khi thấy phần lòng trắng của một hoặc cả hai mắt con xuất hiện màu đỏ máu. Đây được gọi là xuất huyết kết mạc xảy ra khi máu bị rò rỉ dưới bao ngoài của nhãn cầu do chấn thương khi rặn đẻ. Xuất huyết kết mạc hoàn toàn vô hại và tương tự như một vết bầm tím da. Nó sẽ biến mất sau một vài ngày và thường không có nghĩa là mắt bé đã bị tổn hại gì.

Tai

Một tai của trẻ sơ sinh cũng như các bộ phận khác, có thể bị bóp méo khi ở bên trong tử cung hay trong quá trình rặn đẻ. Thêm vào đó, em bé chưa phát triển các sụn dày giúp định hình khung tai giống người lớn. Do vậy, nếu trẻ bị tai bị gập hay biến dạng tạm thời thì cũng không phải là bất thường. Mẹ nên chú ý vuốt tai con thường xuyên để bé có tai vểnh đẹp, tránh bẹp tai.

Mũi

Bởi vì trẻ sơ sinh có xu hướng thở bằng mũi và mũi của trẻ khá hẹp, do vậy chỉ một lượng nhỏ chất lỏng hoặc chất nhầy mũi đã có thể làm bé thở to hoặc tắc nghẽn âm thanh ngay cả khi con không hề bị cúm. Mẹ nên lưu ý nhỏ nước muối sinh lý hàng ngày và vệ sinh mũi trẻ bằng bông tăm ẩm để lấy ra nhưng chất bẩn bên trong.

Thở

Thông thường, các bậc phụ huynh mới làm cha làm mẹ lần đầu luôn lo lắng đến vấn đề thở của trẻ và bị ám ảnh bới hồi chứng đột tử trẻ sơ sinh. Nhưng mẹ có thể yên tâm rằng nếu trẻ sơ sinh có vấn đề nhỏ về đường thở, đó cũng không phải là trường hợp hiếm gặp.

Khi một trẻ sơ sinh tỉnh táo, nhịp thở của bé có thể rất khác nhau, đôi khi vượt quá 60 lần trong một phút , đặc biệt khi một chút là kích thích hoặc sau một cơn khóc . Trẻ sơ sinh cũng sẽ thường có thời gian ngừng thở trong khoảng 5 giây và sau đó bắt đầu tự thở trở lại. Hiện tượng này thường có nhiều khả năng xảy ra trong giấc ngủ và được xem là rất bình thường . Tuy nhiên da mặt bé chuyển sang màu xanh hoặc ngừng thở kéo dài lâu hơn thời gian cho phép, đây là một trường hợp khẩn cấp và mẹ nên liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.

Tay và chân

Trong vài tuần đầu tiên, mẹ sẽ nhận thấy rằng đa số thời gian em bé sẽ có xu hướng tiếp tục nắm tay mình thật chặt. Khuỷu tay, hông và đầu gối gập lại, tay và chân rất hay được đưa lên gần mặt trước của bé. Vị trí này là tương tự như tư thế bào thai trong những tháng cuối của thai kỳ

Ngủ

Trong những tuần đầu tiên , trẻ sơ sinh thường dành phần lớn thời gian trong ngày để ngủ. Điều này khiến rất nhiều bà mẹ lo lắng rằng tại sao con lại ngủ nhiều thế, bé có đói hay bị mệt đến mức lả đi không. Tuy nhiên, mẹ có thể hoàn toàn yên tâm. Dạ dày bé sơ sinh chỉ có kích thước như một hòn bi ve và bé có thể dễ dàng no bụng chỉ với  5-10ml sữa Thói quen ngủ nhiều của trẻ là do bé vẫn chưa quen với thời gian bên ngoài.