Những phương pháp điều trị viêm gan nhiễm độc mang lại hiệu quả

VGNĐ là một vấn đề rất phổ biến hiện nay, chiếm tỷ lệ lên đến 10% trong các phản ứng phụ do thuốc hoặc hóa chất tồn dư. Hầu hết các thuốc dù dùng theo đường uống, đường tiêm, dán trên da hoặc xịt hít qua mũi …đều được chuyển hoá tại gan; sau đó chất chuyển hóa sẽ được bài tiết qua mật (theo phân) hoặc nước tiểu

Vì vậy, nếu gan bị suy, thì chức năng chuyển hoá, giải độc và bài tiết các thuốc sẽ bị ảnh hưởng. Sự tích tụ thuốc do không được chuyển hoá và giải độc có thể gây ngộ độc thuốc và có khi tấn công vào gan gây viêm gan do thuốc. Việc sử dụng thuốc không đúng cách, lạm dụng thuốc hoặc tự ý uống thuốc là những nguyên nhân chính góp phần làm cho tổn thương gan do thuốc xảy ra ngày càng nhiều.
Điều trị VGNĐ cần nhấn mạnh nguyên tắc là:

(1)    Ngừng các thuốc gây độc cho gan

(2)    Điều trị hỗ trợ nhằm duy trì các chức năng cơ bản của gan

(3)    Dùng thuốc giải độc nếu có

(4)    Khắc phục biến chứng và chờ gan hồi phục

(5)    Ghép gan nếu có điều kiện và chỉ định. 

Muốn giảm thiểu các biến chứng, giảm thiểu tỷ lệ tử vong cần tác động vào tất cả các nguyên tắc này:

- Trên thế giới cũng như tại Việt Nam các năm gần đây người ta nói nhiều tới vai trò của các phương thức lọc máu hỗ trợ điều trị VGNĐ có hoặc không suy gan cấp. Cao cấp nhất hiện nay là phương thức lọc máu hấp phụ phân tử tái tuần hoàn (MARS), phương thức này được coi là một trong những công cụ hỗ trợ gan tiên tiến và có nhiều ưu điểm nhất hiện nay, tuy nhiên quá đắt tiền, do vậy khả năng ứng dụng rộng rãi là rất hạn chế. Thiết bị hỗ trợ gan ngoài cơ thể ELAD Extracorporeal Liver Assist Device, cũng mới đang trong giai đoạn nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng.

- Tại Việt Nam, có một số công trình nghiên cứu công bố giá trị của thay huyết tương trong điều trị suy gan cấp do viêm gan nhiễm độc nặng, năm 2011 tác giả Ngô Đức Ngọc và cs. Nghiên cứu thấy rằng thay huyết tương (PEX) là biện pháp tốt giúp loại bỏ bilirubin 30-50% sau mỗi lần lọc. Không những thế, thay huyết tương còn có tác dụng giảm men gan và tăng tỷ lệ prothrombin có ý nghĩa thống kê. Tác dụng này có tính chất điều chỉnh rối loạn đông máu đồng thời hỗ trợ gan ở bệnh nhân suy gan cấp do ngộ độc nặng. Tỷ lệ tử vong trong nghiên cứu là 66,7% - một con số cũng khá có ý nghĩa trong bối cảnh tỷ lệ tử vong do suy gan cấp là rất cao.

Năm 2012, tác giả Phạm Duệ và cs. nghiên cứu thấy rằng PEX là biện pháp điều trị hỗ trợ có hiệu quả trong suy gan cấp ở bệnh nhân viêm gan nhiễm độc, thay huyết tương cải thiện tình trạng giảm đông, tăng tỉ lệ fibrinogen và cho rằng cần chỉ định thay huyết tương sớm hơn, ở những bệnh nhân nặng cần thay theo chương trình. Do đó, tại Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai ngày càng cải tiến quy trình kỹ thuật thay huyết tương cho VGNĐ nặng, thay huyết tương đã giúp dần giảm tỷ lệ tử vong do được thực hiện theo kế hoạch bằng cách chỉ định sớm, đúng và phù hợp giúp tăng đào thải độc chất và hỗ trợ chức năng gan kịp thời.

- viêm gan nhiễm độc là bệnh lý ngày càng trở nên phổ biến và thường gặp. Điều trị VGNĐ có nhiều khó khăn do: (1) chẩn đoán khó - đa số phải dựa vào chẩn đoán loại trừ hoặc bảng điểm; (2) điều trị có nhiều điểm chưa thống nhất do: chưa xác định được nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh phức tạp, thiếu các thuốc giải độc đặc hiệu. Nghiên cứu sâu về cơ chế bệnh sinh sẽ giúp ích rất nhiều cho điều trị đặc hiệu.

-Các phương pháp lọc máu hỗ trợ gan, trong đó có biện pháp thay huyết tương trong điều trị VGNĐ thể nặng là một biện pháp có tính mới và ý nghĩa không chỉ trong vấn đề thải độc mà còn có tác động hỗ trợ gan, chờ gan hồi phục, biện pháp này cần được tích cực nghiên cứu trong căn cứ chỉ định cũng như phối hợp với các biện pháp khác, kể cả ghép gan để ngày càng làm giảm có ý nghĩa tỷ lệ tử vong do viêm gan nhiễm độc.