Hướng dẫn các loại thuốc dùng trong việc điều trị viêm âm đạo do nấm

Viêm âm đạo do nấm ở phụ nữ trưởng thành chủ yếu là hiện tượng mất cân bằng sinh thái hệ vi khuẩn âm đạo. Hiện đang có 3 loại thuốc chống nấm: Loại polyen (amphotéricine B, nystatine), loại pyridone (cyclopiroxomaline) và loại có chất azole được dùng nhiều, nhất là một số thuốc có tác dụng toàn thân (như miconazole, kétonazole, fluconazole).

Điều trị nấm âm đạo chỉ cần điều trị trực tiếp tại âm đạo bằng viên nang có chất azole từng đợt ngắn từ 3 - 5 ngày đem lại hiệu quả từ 80 - 95%. Tuy nhiên việc dùng thuốc cũng phải căn cứ theo thể bệnh.

Điều trị những thể tái diễn

Việc chăm sóc viêm âm hộ - âm đạo tái diễn (ít nhất là 4 đợt trong 1 năm) ngay từ đầu phải phát hiện xem có hoàn cảnh thuận lợi làm phát sinh bệnh như AIDS đái tháo đường nhiễm nấm ngoài cơ quan sinh dục (nhất là nhiễm nấm ở móng tay) ở phụ nữ cũng như ở bạn tình không. Việc khám lâm sàng sẽ loại trừ những chẩn đoán phân biệt (mụn rộp sinh dục, rối loạn dinh dưỡng).

Việc chẩn đoán bệnh bắt buộc phải được xác định bằng một (thậm chí nhiều) lần lấy chất dịch âm đạo có nấm để thực hiện được một kháng nấm đồ về nhiều loại nấm, nhất là những loại nấm mốc không phải là nấm Candida albicans (như nấm Candida crusei, Candida tropicalis, Torulopsis glabrata…) ít nhạy cảm một cách có hệ thống với các thuốc có azole. Sau khi điều trị theo phương pháp cổ điển, một đợt chống nấm bằng các thuốc có azole hay polyen (nystatine, amphotericine) sẽ còn cần nhiều đợt điều trị dự phòng và lập lại tùy từng trường hợp cụ thể.

Hơn 90% số bệnh nhân ưa thích dùng thuốc uống vì đem lại sự dung nạp tốt hơn nhưng lại phơi nhiễm với nguy cơ có biến chứng độc cho gan và cho thai do các thuốc có azole.

Vậy việc lựa chọn cách dùng thuốc uống đòi hỏi người bệnh phải có hiểu biết về lợi ích và nguy cơ tiềm ẩn (buộc phải dùng các biện pháp tránh thai vì có nguy cơ gây hại cho thai), theo dõi chức năng gan (transaminase mỗi tháng 1 lần) và tất nhiên xác định chính xác các biểu hiện kháng thuốc lúc nào cũng có thể xảy ra.

Dùng ketoconazole viên nén uống sáng và chiều trong 2 tuần, rồi 1 lần trong 5 ngày với những thể nặng, thậm chí dùng liên tục trong 6 tháng trong trường hợp có bệnh cảnh rất nặng, hay fluconazole (mỗi tháng hay mỗi tuần, thậm chí liên tục mỗi ngày). Các phương pháp điều trị dự phòng theo đường uống này đem lại hiệu quả tốt (kết quả khỏi trên 70%) nhưng có khả năng tái phát khi ngừng điều trị.

Điều trị bổ sung trong những trường hợp tái phát 

Đầu tiên là những lời khuyên về vệ sinh phụ nữ và vệ sinh khi quan hệ tình dục

Những thuốc làm phát triển hệ vi sinh âm đạo, với hy vọng tái lập vi khuẩn chí âm đạo bằng lactobacille (trophigyl, florgynal sữa chua có nhiều lactobacille) được dùng trong trường hợp viêm âm đạo tái diễn (1 viên nang đặt âm đạo sáng chiều trong 20 ngày rồi 1 viên nang mỗi ngày). Hiện nay vẫn chưa đủ dữ liệu tin cậy để đánh giá các phương pháp điều trị này.