Lưu ý khi dùng kháng sinh co-trimoxazol không thể không biết

Co-trimoxazol là kháng sinh, hỗn hợp giữa sulfamethoxazol và trimethoprim với tỷ lệ 5/1 (sulfamethoxazol 5 phần và trimethoprim 1 phần) được dùng điều trị các nhiễm khuẩn như: nhiễm khuẩn đường tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn đường hô hấp (đợt cấp của viêm phế quản mạn, viêm phổi cấp ở trẻ em, viêm xoang má cấp ở người lớn), nhiễm khuẩn đường tiêu hóa (lỵ trực khuẩn, thương hàn)… thuốc không dùng cho các trường hợp: suy thận nặng mà không giám sát được nồng độ của thuốc trong huyết tương; Người bệnh được xác định thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ do thiếu acid folic; Mẫn cảm với thành phần của thuốc; Trẻ em dưới 2 tháng tuổi. Co-trimoxazol còn được dùng để phòng và điều trị nhiễm trùng cơ hôi cho người nhiễm HIV/AIDS.

Co-trimoxazol là kháng sinh điều trị các nhiễm khuẩn

Về tác dụng của thuốc sulfamethoxazol là một sulfonamid ức chế cạnh tranh sự tổng hợp acid folic của vi khuẩn Trimethoprim là một dẫn chất của pyrimidin, ức chế đặc hiệu enzym dihydrofolat reductase của vi khuẩn Phối hợp hai loại thuốc có tác dụng ức chế hai giai đoạn liên tiếp của sự chuyển hóa acid folic, do đó ức chế có hiệu quả việc tổng hợp purin, thymin và cuối cùng là DNA của vi khuẩn. Sự ức chế nối tiếp này có tác dụng diệt khuẩn. Cơ chế hiệp đồng này cũng chống lại sự phát triển vi khuẩn kháng thuốc và làm cho thuốc có tác dụng ngay cả khi vi khuẩn kháng lại từng thành phần của thuốc.

Tuy nhiên, với phụ nữ mang thai cần chú ý, sulfonamid có thể gây vàng da trẻ em thời kỳ chu sinh do việc đẩy bilirubin ra khỏi albumin Ngoài ra, co-trimoxazol có thể cản trở chuyển hóa acid folic. Vì vậy không dùng thuốc trong 3 tháng đầu của thai kỳ và chỉ dùng khi thật cần thiết trong những giai đoạn thai kỳ tiếp theo. Nếu cần phải dùng thuốc trong thời kỳ này, điều quan trọng là phải dùng thêm acid folic. Khi cho con bú cũng không được dùng thuốc này vì trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với tác dụng độc của thuốc. Thuốc có thể gây thiếu máu tan huyết ở người thiếu hụt G-6PD.

Người bệnh cũng có thể gặp các hiện tượng như buồn nôn nôn tiêu chảy viêm lưỡi, ngứa, ngoại ban... trong quá trình dùng thuốc. Đó là các tác dụng phụ của thuốc. Các tác dụng phụ này thường nhẹ nhưng đôi khi xảy ra hội chứng nhiễm độc da rất nặng có thể gây tử vong như hội chứng Lyell (nhiễm độc da do dị ứng thuốc). Cần uống thuốc với nhiều nước để tránh thuốc kết tinh thành sỏi.