Natri bicarbonat - Cách dùng và các lưu ý cần nhớ

Natri bicarbonat thường được người dân một số nơi, nhất là ở các vùng nông thôn gọi tắt là “nabica”. Đây là loại thuốc chống acid và thuốc kiềm hóa. Ở dạng uống, thuốc có các dạng như viên nén, dạng thuốc bột, dạng viên phối hợp (có natri bicarbonat và các thuốc chống acid khác như nhôm hydroxid, magnesi carbonat, magnesi trisilicat, bismut subnitrat). Khi bị đầy hơi, ợ chua người dân thường hay mách nhau mua thuốc này về dùng.

Natri bicarbonat là một thuốc chống acid (dạ dày). Sau khi uống natri bicarbonat trung hoà nhanh độ acid của dạ dày làm giảm nhanh triệu chứng bệnh, người bệnh sẽ dễ chịu. Nhưng đây là thuốc chống acid trực tiếp và khá mạnh nên tránh dùng kéo dài với liều cao. Cần lưu ý, natri bicarbonat thường không dùng đơn độc, mà dùng phối hợp với các thuốc khác như nhôm hydroxid, magnesi trisilicat, magnesi carbonat, magnesi hydroxyd, calci carbonat,  enzym tiêu hóa (trong viên phối hợp). Thuốc còn được dùng để làm kiềm hóa trong nhiễm toan chuyển hóa và làm kiềm hóa nước tiểu.

Khi uống, nhai nhẹ viên thuốc trước khi nuốt. Uống sau khi ăn. Để kiềm hoá nước tiểu uống chia thành nhiều liều cùng với nhiều nước. Không dùng dạng thuốc uống cho người viêm loét đại trực tràng bệnh Crohn, hội chứng tắc, bán tắc ruột hội chứng đau bụng chưa rõ nguyên nhân. Tránh dùng lâu dài với liều cao hơn liều khuyến cáo ở người bệnh mở thông đại tràng

Không nên dùng natri bicarbonat liều cao và kéo dài.

Không dùng thuốc cho người bệnh có chức năng thận kém hoặc người bệnh đang thẩm tách (vì có thể gây ra tăng hàm lượng nhôm và/hoặc hàm lượng magnesi trong máu). Natri bicarbonat chưa xác định được tính an toàn cho người mang thai Vì vậy không nên dùng cho đối tượng này, trừ khi thầy thuốc đã cân nhắc kỹ về lợi ích so với nguy cơ và không có biện pháp nào khác thay thế. Khi dùng uống, tác dụng có hại chủ yếu là ở đường tiêu hóa. Ðã có trường hợp thuốc gây tiêu chảy nhẹ (nhưng rất hiếm).

Khi dùng phối hợp natri bicarbonat với sucralfat (cũng là một thuốc dùng trong điều trị đau hoặc loét dạ dày), cần chú ý là sucralfat có hiệu quả nhất trong môi trường acid mà natri bicarbonat thì lại là thuốc làm giảm acid nên hiệu quả của sucralfat sẽ giảm nếu dùng với thuốc chống acid này… Sự hấp thu của một số lớn các thuốc cũng bị giảm đi hoặc chậm lại khi phối hợp với uống thuốc chống acid. Ví dụ như digoxin (thuốc tim mạch), các tetracyclin ciprofloxacin rifampicin (kháng sinh), warfarin (chống đông), quinidin (thuốc chống sốt rét) và các thuốc kháng cholinergic... Vì vậy, cần chú ý khi dùng phối hợp với các thuốc này.