Miễn dịch bảo vệ bệnh sởi ở thai phụ đang ở mức thấp

GS.TS. Đặng Đức Anh, Viện Trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, khuyến cáo, những nghiên cứu gần đây cho thấy, miễn dịch bảo vệ bệnh sởi ở các bà mẹ mang thai rất thấp và có một tỉ lệ lớn trẻ dưới 9 tháng tuổi sinh ra từ các bà mẹ này không có miễn dịch, hoặc miễn dịch từ mẹ truyền sang con không đủ bảo vệ trẻ phòng bệnh sởi.

Nghiên cứu tồn lưu miễn dịch với virut sởi ở trẻ 2 - 9 tháng tuổi tại huyện Tứ Kỳ, Hải Dương gần đây cho thấy, tỉ lệ trẻ 2 - 9 tháng tuổi có kháng thể kháng sởi (kháng thể IgG) đủ bảo vệ chỉ đạt 13,1%. Tỉ lệ trẻ không được bảo vệ phòng bệnh sởi chiếm 86,9%.

Tỉ lệ trẻ có kháng nguyên bảo vệ cao nhất ở nhóm trẻ 2 tháng tuổi (35,1%), tiếp theo là nhóm 3 - 5 tháng tuổi (21,3%), thấp nhất là ở nhóm 6 - 9 tháng tuổi (0,5%). Trẻ lớn tuổi nhất còn kháng thể bảo vệ là 6,7 tháng tuổi. Tất cả (100%) trẻ từ 7 - 9 tháng tuổi không còn kháng thể bảo vệ.

Nhóm trẻ có mẹ đã từng mắc sởi có tỷ lệ bảo vệ 22,8% cao gấp 2,5 lần so với nhóm có mẹ chưa từng mắc sởi và chưa từng tiêm vắcxin sởi. Nhóm có mẹ chưa từng mắc sởi những đã từng tiêm vắc xin sởi có tỉ lệ bảo vệ 11,5% cao gấp 1,1 lần so với nhóm có mẹ chưa từng mắc sởi và chưa từng tiêm vắc xin.

Nghiên cứu “Đánh giá tính an toàn và tính sinh miễn dịch của vắcxin sởi MVVAC do POLYVAC sản xuất trên trẻ 6 - 8 tháng tuổi” tại huyện Tứ Kỳ, Hải Dương, từ tháng 6 - 7/2017 nêu rõ: “Vắcxin sởi MVVAC đạt yêu cầu an toàn trên trẻ 6 - 8 tháng tuổi. Các phản ứng sau tiêm chủng thông thường đều ở mức độ nhẹ và vừa, trong tỉ lệ cho phép. Đặc biệt, tỉ lệ trẻ được bảo vệ phòng sởi trước tiêm ở mức rất thấp 7,6%, sau khi tiêm vắcxin sởi MVVAC, tỷ lệ này tăng lên 88,3%”.

23 triệu trẻ dưới 19 tuổi đã được tiêm ngừa vắcxin Sởi - Rubella

Mặc dù vậy, thực hiện khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cam kết với cộng đồng quốc tế về đạt mục tiêu loại trừ bệnh sởi và khống chế bệnh rubella được sự hỗ trợ của tổ chức Liên minh Toàn cầu Vắcxin và Tiêm chủng (GAVI) và các tổ chức quốc tế khác, Việt Nam đã triển khai thành công chiến dịch tiêm vắcxin Sởi - Rubella miễn phí cho hơn 23 triệu trẻ dưới 19 tuổi trên toàn quóc từ năm 2014 đến năm 2016.

Chiến dịch tiêm chủng vắcxin sởi - Rubella miễn phí cho trẻ từ 1 tuổi đến 14 tuổi trên toàn quốc trong năm 2014 và 2015 đã giúp 19.735.753 trẻ/20.095.947 trẻ từ 1 - 14 tuổi được tiêm chủng, đạt tỉ lệ 98,2%. Trên quy mô huyện, 100% số huyện đều đạt tỉ lệ tiêm ngừa vắcxin Sởi - Rubella trên 95%. Sau chiến dịch này, Chính phủ và Bộ Y tế tiếp tục đầu tư triển khai vắc xin này trong tiêm chủng thường xuyên cho trẻ từ 18 tháng tuổi kể từ tháng 5/2015.

Đồng thời trong năm 2016, Bộ Y tế cũng đã tổ chức tiêm bổ sung vắcxin Sởi - rubella cho gần 2 triệu trẻ 16 - 17 tuổi trên toàn quốc. Đây là cơ hội để tăng cường miễn dịch cộng đồng, đặc biệt tại những vùng khó, vùng sâu, vùng xa, vùng có tỉ lệ tiêm chủng thấp, góp phần quan trọng trong việc khống chế bệnh sởi bền vững hơn.

Việc triển khai thành công 2 chiến dịch tiêm vắcxin Sởi - Rubella cho hơn 23 triệu trẻ em dưới 19 tuổi góp phần quan trọng trong công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe trẻ em,  vì một tương lai khỏe mạnh. Chiến dịch đã đánh dấu những bước tiên quan trọng trong tiến trình đạt mục tiêu loại trừ bệnh sởi và khống chế bệnh rubella tại Việt Nam như cam kết với cộng đồng quốc tế.

Do tình hình dịch bệnh sởi có nhiều diễn tiến phức tạp đồng thời kết quả của một số nghiên cứu, đánh giá cho thấy miễn dịch bảo vệ phòng bệnh sởi ở phụ nữ mang thai đang ở mức thấp, Bộ Y tế khuyến cáo phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên chủ động phòng bệnh cho chính mình và phòng bệnh Sởi, hội chứng Rubella bẩm sinh với đa dị tật cho con.