Cách dưỡng sinh hiệu quả với những vị thuốc đông y

Theo dinh dưỡng học cổ truyền, gạo lứt có tên gọi là thao mễ hay hạt sắc chi mễ, vị ngọt, tính bình, có công dụng kiện tỳ ích vị, dưỡng huyết nhuận tràng, thường được dùng dưới dạng nấu thành cơm ăn, rang chín hãm hoặc sắc lấy nước uống thay trà hàng ngày. Loại hạt toàn phần này nên được tìm hiểu và sử dụng rộng rãi.           

Càng ngày người ta càng nhận thấy rằng gạo lứt (lức) có giá trị dinh dưỡng và phòng chống bệnh tật rất độc đáo. Như mọi người đều biết, ngoài vỏ ra, hạt thóc còn có ba phần chính là lớp cám, phôi và nội nhũ. Nội nhũ chiếm phần lớn và chủ yếu là glucid có giá trị chính là cung cấp năng lượng. Lớp cám và phôi tuy chỉ chiếm 10% hạt nhưng lại chiếm tới 65% các chất có giá trị nhất về mặt dinh dưỡng  

Hai phần này rất giàu các hoạt chất sinh học tự nhiên như các loại vitamin (B1, B2, B6, PP, E, acid folic, acid pantothenic choline biotin ), các vi khoáng chất xơ lignin, có chứa khoảng 120 chất kháng ôxy hóa và hàng trăm hoạt chất hóa học tự nhiên khác vốn có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và trao đổi chất có liên quan đến sức khỏe của con người. Phần phôi và cám gạo lứt cũng là nguồn giàu chất béo thực vật để sản xuất dầu cám vốn chứa rất nhiều omega-3 và acid omega-6 có vai trò ức chế và loại trừ các gốc tự do. Chính vì vậy, ngày 8/5/2008, Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ (FDA) đã chính thức cho phép gạo lứt được mang nhãn hiệu “hạt toàn phần” (whole grain) có lợi cho sức khỏe giúp phòng ngừa và hỗ trợ trị liệu bệnh tật.

 Một số loại gạo lứt nếp có giá trị dinh dưỡng cao.

Dưới đây, xin được giới thiệu một số công thức điển hình:

Bài 1:  gạo lứt 500g, lạc nhân 200g, vừng đen 50g, đường đỏ lượng vừa đủ. Tất cả đãi sạch, sấy khô rồi rang từng thứ cho chín thơm là được. Tiếp đó, đem giã hoặc xay thành bột, trộn đều ba thứ với nhau, đựng trong lọ kín để dùng dần. Mỗi lần lấy một lượng bột thích hợp hòa với nước sôi, quấy đều thành dạng bột đặc, chế thêm đường đỏ, dùng làm đồ điểm tâm hàng ngày. Công dụng: kiện tỳ ích vị, nhuận tràng.

Bài 2:  gạo lứt 500g, gạo tẻ thường 200g, hồng táo 20g. Gạo lứt đãi sạch, ngâm với nước qua 1 đêm, gạo tẻ đãi sạch rồi trộn đều với gạo lứt cho vào nồi đun sôi, bỏ hồng táo và nấu đến chín là được, dùng làm cơm ăn hàng ngày. Công dụng: bổ khí kiện tỳ dưỡng huyết an thần.

Bài 3:  gạo lứt 150g, đậu hạt Hà Lan non 50g, nước dùng nấu gà lượng vừa đủ. Gạo lứt đãi sạch ngâm nước 2 giờ, đậu Hà Lan rửa sạch. Hai thứ đem hấp cách thủy trong 20 phút rồi lấy nước dùng gà nấu chín thành cơm ăn hàng ngày. Công dụng: kiện tỳ ích vị, bổ khí dưỡng huyết, lợi thủy tiêu thũng.

Bài 4: gạo lứt 100g gạo nếp 50g, lệ chi nhục 40g, long nhãn nhục 20g, đường đỏ lượng vừa đủ. Gạo lứt đãi sạch ngâm nước 2 giờ gạo nếp đãi sạch ngâm nước 1 giờ, long nhãn và lệ chi rửa sạch. Cho gạo lứt và gạo nếp vào nồi đun sôi, bỏ long nhãn và lệ chi vào nấu trong 40 phút là được. Công dụng: kiện tỳ ích vị, dưỡng huyết an thần, nhuận tràng.

Bài 5:  gạo lứt 500g đậu đỏ 60g, hai thứ đãi sạch đem ngâm nước trong 2 giờ, sau đó cho đậu đỏ vào nồi, đổ một lượng vừa đủ nấu sôi trong 20 phút rồi cho gạo lứt vào nấu đến chín là được, dùng làm cơm ăn hàng ngày. Công dụng: kiện tỳ ích vị, lợi thủy tiêu thũng.