Những lưu ý khi dùng kháng sinh hỗn hợp co-trimoxazol

Công bằn Co-trimoxazol là thuốc kháng sinh phối hợp hiệp đồng giữa sulfamethoxazol (SMZ) với trimethoprim (TM) theo tỉ lệ 5/1 (SMZ 5 phần, TM 1 phần). Trong nhóm thuốc này có tới hơn 100 tên thương mại (còn gọi là biệt dược) như: abactrim, alcotrim, bactekod, bactrim, cotrim.

Các công ty dược phẩm Việt Nam bào chế cũng có nhiều tên biệt dược như: bactrima, bactrimed, becotrim, trimeseptol, trimazon... Nhóm thuốc này có ưu điểm là sẵn có, rẻ tiền, lưu hành rộng rãi và thường được thầy thuốc kê đơn.

Thuốc được bào chế dưới nhiều dạng như: viên nén, dịch treo và thuốc tiêm.

Cần uống co-trimoxazol với nhiều nước để tránh sỏi thận.

Sự phối hợp nói trên có tác dụng hiệp đồng kháng khuẩn với phần lớn các vi khuẩn gây bệnh thuốc được chỉ định với các nhiễm khuẩn đường hô hấp tai mũi họng đường tiết niệu và sinh dục (kể cả bệnh lậu và viêm tuyến tiền liệt), bệnh nhiễm khuẩn đường tiêu hóa (kể cả tả, lỵ và thương hàn), bệnh do Brucella, do Pneumocystis, nhiễm khuẩn da và mô mềm...

Thuốc không được dùng (chống chỉ định) cho người mẫn cảm sulfamid, người bệnh rối loạn nặng chức năng gan và thận phụ nữ có thai (vì SMZ có thể gây vàng da trẻ em thời kỳ chu sinh do việc đẩy bilirubin ra khỏi albumin) hoặc đang nuôi con bú. Thận trọng dùng với người dễ bị thiếu hụt acid folic (người bệnh cao tuổi) và khi dùng thuốc liều cao dài ngày mất nước suy dinh dưỡng

Cần lưu ý tác dụng phụ: Người ta thấy, có khoảng 10% số người dùng thuốc bị sốt buồn nôn nôn tiêu chảy viêm lưỡi, ngứa viêm gan giảm tiểu cầu sẩn đỏ ngoài da phát ban Nếu có những biểu hiện như vậy phải ngừng thuốc ngay. Tuy nhiên, các phản ứng phụ này thường nhẹ, nhưng đôi khi cũng có thể xảy ra nhiễm độc da rất nặng có thể gây tử vong như hội chứng Lyell và Stevens- Johnson.

Khi dùng co-trimoxazol cần uống với nhiều nước (để tránh thuốc kết tinh thành sỏi thận), không phơi nắng trong quá trình dùng thuốc (để tránh phản ứng mẫn cảm với ánh nắng). SMZ và TM có thể cản trở chuyển hóa acid folic, nên dùng bổ sung thêm acid folic để khắc phục tác dụng phụ do thiếu acid folic, khi dùng thuốc kháng sinh này mà không làm giảm tác dụng kháng khuẩn của thuốc. Người bệnh không tự ý dùng thuốc, phải qua khám bệnh để thầy thuốc kê đơn.