Tự sát là gì?

Tự sát (tự tử, tự vẫn) là hành động của một người cố ý gây ra cái chết cho chính mình.

Trong cuốn sách Definition of Suicide (Định nghĩa về tự tử) xuất bản năm 1985, Edwin Shneidman đã định nghĩa tự tử như sau: Tự tử (Tự sát) là một hành động tự kết liễu sự sống của bản thân một cách có ý thức. Ở đấy, người ta phải đối mặt với một tình cảnh vô cùng khó khăn, phức tạp và họ nhận thấy rằng tự tử là giải pháp tốt nhất để giải quyết khó khăn đó.

Những nguyên nhân dẫn đến tự sát

Nhóm 1: Tự sát do bị stress căng thẳng bế tắc trong cuộc sống gặp khủng hoảng về tài chính hay mâu thuẫn trong các mối quen hệ. Nhóm này khá phổ biến. Thường gặp rất nhiều trường hợp tự tử, tự sát do phá sản hay thất tình.

Tự sát do không chịu được áp lực

Nhóm 2: Tự sát do các nguyên nhân về bệnh lý: bị bệnh nan y, bệnh hiểm nghèo hoặc các bệnh về tâm thần, không kiểm soát được hành vi.

Nhóm 3: Do các chất kích thích hoặc gây nghiện như rượu ma túy heroin thuốc lắc, cần sa thuốc ngủ… Những chất này có thể gây ra trầm cảm là nguyên nhân tự sát. Đặc biệt, những người sử dụng đập đá (met-Amphetamine), thuốc lắc và nghiện rượu có thể xuất hiện những triệu chứng hoang tưởng, ảo giác và họ tự sát do bị hoang tưởng/ảo giác chi phối.

Việc nghiện cờ bạc hay game online cũng là nguyên nhân gây tự sát do kiệt quệ tài chính hoặc kích động về tinh thần

Nhóm 4: Do một số nguyên nhân khác:

• Trí tuệ thấp (chậm phát triển tâm thần, Down ..) cũng có thể tự sát do tư duy không đủ để kiểm soát hành vi.
• Những bệnh nhân sa sút trí tuệ người già, những bệnh nhân tai biến mạch não nhiều lần hoặc do chấn thương/ u não làm giảm chỉ số IQ, giảm trí nhớ có thể vô tình tự sát do họ quên ăn uống, hoặc không phân biệt được cái gì ăn được/ cái nào không.
• Tự sát do nguyên nhân tôn giáo hoặc chiến tranh. Một số tôn giáo có phần cực đoan cho rằng tự sát là hành vi thiêng liêng. Ở Nhật Bản, các Samurai không hoàn thành nhiệm vụ được chọn hình thức tự mổ bụng để chuộc tội cho hành vi thất bại. Đạo Hindu và một số quốc gia cổ (như ChamPa) có tục lệ người vợ tự nguyện/bị ép buộc phải thiêu chung cùng với chồng.

Cũng nên biết rằng, tự sát hay tự tử hoàn toàn khác với hy sinh. Hy sinh là hành động sẵn sàng xả bỏ thân mạng của mình để đem lại an vui, hạnh phúc cho số đông, cho tập thể, và họ chết trong tâm trạng an nhiên, tự tại, không hề bị khổ đau bức ngặt, không hề lo sợ.

Dấu hiệu của người có ý định tự tử/tự sát

Dấu hiệu của người muốn tự sát

• Nói về tự tử, bao gồm chẳng hạn như "Tôi sẽ giết bản thân mình," "Tôi ước gì tôi đã chết" hay "Tôi ước tôi đã không được sinh ra".
• Giữ phương tiện để tự tử, chẳng hạn như một viên thuốc súng hoặc dự trữ.
• Rút khỏi liên hệ với xã hội và muốn ở lại một mình.
• Có tính khí thất thường, như là tình cảm cao một ngày và tiếp theo vô cùng chán nản.
• Đang bận tâm với cái chết hoặc bạo lực.
• Cảm thấy bị mắc kẹt hoặc vô vọng về một tình huống.
• Tăng cường sử dụng rượu hoặc ma túy.
• Thay đổi thói quen bình thường, bao gồm cả ăn uống hay ngủ.
• Làm nguy hiểm hoặc phá hủy những thứ tự, chẳng hạn như sử dụng thuốc hoặc lái xe bất cẩn.
• Cho đi đồ dùng hoặc nhận được công việc theo thứ tự.
• Nói lời tạm biệt với mọi người như thể họ sẽ không được nhìn thấy một lần nữa.
• Phát triển nhân cách thay đổi, chẳng hạn như trở nên rất nhút nhát.

Cảnh báo dấu hiệu tự tử/tự sát không phải luôn luôn rõ ràng, mặc dù, và chúng khác nhau từ người sang người. Một số người thực hiện ý định của họ rõ ràng, trong khi những người khác giữ bí mật những suy nghĩ tự sát và cảm xúc.

Tại sao có người lại muốn tự tử/tự sát?

Phân tích các nhóm dễ có nguy cơ tự sát ở trên, ngoại trừ trường hợp tự sát do không kiểm soát được hành vi, hoặc bị ép buộc do nguyên nhân tôn giáo hoặc chính trị, hầu hết những đối tượng tự sát thường có nhân cách yếu, những người nhút nhát, tự ti, có ngưỡng chịu đựng thấp với áp lực, kinh nghiệm sống chưa nhiều hoặc ít va vấp xã hội. 

Hầu hết người có hành vi tự sát, không phải bởi vì họ muốn chết, mà là không muốn sống. Hành động tự sát thường diễn ra trong trạng thái tâm lý căng thẳng kích động hoặc mất kiểm soát. 

Bởi vậy trẻ em vị thành niên và những người trẻ tuổi cần tăng cường hiểu biết, rèn luyện bản thân cả về thể chất lẫn tinh thần nhằm đứng vững trước những khó khăn và áp lực, học cách đối mặt với mất mát và tổn thương. Có đủ bản lĩnh và trí tuệ thì sẽ không có những ý nghĩ dại dột. 

Nếu gặp những người có những triệu chứng muốn tự tử/tự sát như trên, cần chú ý tìm ra nguyên nhân và khéo léo hóa giải. Đối với những người già yếu, những người có bệnh về tâm thần, tâm lý, những người thân xung quanh phải chú ý quan tâm chăm sóc. Những người nghiện ngập cần được giúp đỡ để làm lại cuộc đời, không nên để mặc hoặc kỳ thị họ. 

Tự sát có tội không?

Tự sát thực chất là một hành động giết người. Ở các nước Phương Tây, tự sát là một tội ác không thể tha thứ. 

Hình thức tự sát với sự giúp đỡ của nhân viên y tế (chết theo yêu cầu) là một hình thái tự sát mới vấp phải nhiều chỉ trích về đạo đức. Hình thái này được thực hiện chủ yếu cho những bệnh nhân nan y nhằm giảm đi những đau đớn vì căn bệnh mà họ phải chịu đựng. Phương thức này chỉ được thực hiện tại một số ít các quốc gia và được đặt trong các điều kiện pháp lý chặt chẽ.

Khoa học hiện nay đã chứng minh được có sự luân hồi chuyển kiếp, bởi vậy tự sát không phải sự giải thoát, mà là sự chối bỏ nghiệp quả trong kiếp này, sẽ dẫn tới hậu quả còn đau khổ hơn.

Nhiều kinh điển của Phật giáo chỉ rõ tự sát là một tội lỗi lớn và là điều tồi tệ nhất mà con người có thể làm. Những người tự sát cũng rất khó có thể siêu thoát để tiếp tục đầu thai. Tự sát là điều ngu si, cũng là điều rất đau khổ, nghiệp báo sau khi tự sát càng thảm thương hơn, linh hồn tội lỗi đó phải lặp đi lặp lại cái việc tự sát đó, chịu đựng thống khổ vô cùng vô tận.

Nên biết, thân người khó được, phải biết trân quý. Để mất đi rồi có hối hận cũng đã quá muộn.