Nôn trớ là gì? Nguyên nhân và biện pháp khắc phục nôn trớ hiệu quả

Nôn trớ là tình trạng thường gặp ở trẻ em, nhất là nhũ nhi, nhẹ thì làm cho trẻ khó khăn trong ăn uống và bú mẹ, nặng hơn có thể làm cho chậm tăng cân gây suy giảm sức đề kháng. Nguy hiểm hơn, nôn trớ có thể gây tắc nghẽn đường hô hấp nếu không may trẻ hít phải chất nôn ói vào phổi.

Nôn ói liên quan đến vấn đề ăn, uống của trẻ

Nguyên nhân:

Hay gặp ở trẻ nhỏ do ép trẻ ăn quá nhiều, bú quá no, bú chai, ngậm vú giả, pha sữa không đúng cách, không dung nạp sữa bò hoặc bắt đầu ăn bổ sung với thức ăn mới lạ... Nôn thường xuất hiện sớm, số lượng chất nôn ít, chủ yếu là thức ăn. Trẻ vẫn chơi bình thường, không ảnh hưởng nhiều đến tình trạng sức khỏe của trẻ. Do vậy, chỉ cần điều chỉnh việc cho ăn, uống sao cho hợp lý hơn có thể giúp trẻ giảm bớt đáng kể tình trạng nôn ói này.

Biện pháp khắc phục:

- Không ép trẻ ăn nhiều làm cho trẻ sợ hãi khi nhìn thấy thức ăn.

- Chia thức ăn làm nhiều bữa nhỏ trong ngày để đảm bảo đủ số lượng thức ăn cần thiết.

- Ở những trẻ bú mẹ, sau khi bú xong nên bế trẻ 10 - 15 phút rồi mới đặt trẻ nằm xuống.

- Pha sữa đúng công thức và tốt nhất nên cho trẻ ăn, uống bằng thìa hoặc muỗng.

- Khi cho trẻ bú bình với đầu vú cao su thì cần nghiêng bình sữa sao cho sữa ngập cổ bình để tránh tình trạng trẻ nuốt không khí vào dạ dày quá nhiều gây đầy hơi chướng bụng

Nôn trớ do nguyên nhân bệnh lý

Nguyên nhân:

Thường gặp nhất là hiện tượng trào ngược dạ dày - thực quản do vòng van giữa thực quản và dạ dày không đủ mạnh để cản thức ăn trong dạ dày trào lên thực quản, đôi khi trào ra miệng của trẻ, gặp nhiều ở trẻ sơ sinh Vì dịch dạ dày là dịch acid, trong khi thực quản lại hơi kiềm nên những dịch trào ngược lên sẽ gây ảnh hưởng xấu đến thực quản, như có thể gây viêm thực quản làm bỏng rát thực quản, khiến trẻ rất sợ khi cho bú hoặc ăn. Dịch trào ngược lên miệng nhiều có thể khiến trẻ dễ bị hít sặc vào phổi gây viêm phổi hít. Đôi khi trẻ có thể bị tím tái do ọc sữa vì dịch dạ dày gây kích thích dây thần kinh dọc theo thực quản làm ức chế hô hấp khiến trẻ ngưng thở.

Do đó trào ngược dạ dày thực quản rất nguy hiểm đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh Điều trị tốt bệnh sẽ khỏi, hoặc khi trẻ được ăn dặm với thức ăn đặc hơn thì các triệu chứng sẽ giảm dần rồi biến mất.

Biện pháp khắc phục:

- Sau khi cho trẻ bú xong cần bế đứng trẻ lên và vỗ nhẹ phần lưng trẻ để trẻ có thể ợ hơi được, mục đích làm giảm lượng hơi mà trẻ nuốt phải trong dạ dày, cũng là nguyên nhân khiến trẻ dễ bị nôn, trớ.

- Khi trẻ nằm cần cho trẻ nằm cao đầu, cũng như thân mình phía trên luôn cao hơn hơn phía dưới để tránh hiện tượng trào ngược, nếu trẻ bị ọc sữa nhiều thì cho trẻ nằm nghiêng sang một bên để không bị hít chất nôn vào phổi, tuyệt đối tránh bế xốc trẻ lên khi đang nôn, trớ vì sẽ làm tăng nguy cơ trào dịch ói vào phổi.

- Cho trẻ bú chầm chậm, ít một và nhiều lần trong ngày nhằm tránh làm căng dạ dày trẻ quá mức, có thể cho trẻ dùng thêm các loại sữa dễ đông đặc khi vào dạ dày thì sẽ tránh được việc trào ngược.

- Sử dụng các thuốc chống trào ngược và bảo vệ thực quản bằng những loại thuốc thông dụng như: motilium, primperan, omeprazol… nhưng tuyệt đối phải tuân thủ theo sự hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.