Làm sao để biết trẻ bị lạm dụng tình dục để điều trị kịp thời?

Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Thị Diệu Anh, Bệnh viện Nhi đồng 1 cho biết, những bức tranh vẽ của bé khi mới đến điều trị đều có màu sắc u ám, cô đơn. Sau vài tháng điều trị, bé mới chịu nói chuyện bằng cách viết thông tin vào giấy.

Việc bé gái bị lạm dụng tình dục có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng về lâu dài. Trẻ thường mắc cỡ, chịu đựng sự làm nhục trầm cảm buồn giận dữ, thiếu tự tin, hoài nghi, có hành vi hủy hoại… Bên cạnh đó là sự kéo dài của các triệu chứng lo âu mất ngủ ác mộng rối loạn trí nhớ sống không thực tế, quá nhạy cảm, rối loạn ăn uống… Trẻ bị lạm dụng khi lớn lên thường không đạt được khoái cảm chăn gối, bị lãnh cảm đau khi giao hợp. Rất nhiều trường hợp nạn nhân của lạm dụng tình dục lúc nhỏ, lớn lên hành nghề mại dâm, tội phạm, trốn nhà, lạm dụng chất gây nghiện…

Trẻ bị lạm dụng thường rơi vào trạng thái tâm lý tồi tệ

Theo thạc sĩ Diệu Anh, một số dấu hiệu lâm sàng của trẻ bị lạm dụng tình dục gồm:

- Rối loạn giấc ngủ: Thường có ác mộng, trẻ có thể bị thức giấc giữa đêm với tâm trạng hoảng sợ, la hét, khóc thét…

- Rối loạn ăn uống: Nôn mửa chán ăn hoặc ăn uống vô độ, không kiểm soát.

- Chứng lo âu hoặc ám sợ: Thường xảy ra rất đa dạng, như không chịu cởi quần áo, không chịu đi vệ sinh ở trường, có xu hướng làm sạch thái quá trong cách lau chùi, sợ đàn ông có khuynh hướng tự nhốt mình vào phòng, sợ bị đụng chạm vào người, tỏ ra hoài nghi với người khác, …

- Triệu chứng trầm cảm: Biểu hiện bằng những triệu chứng như buồn bã, thiếu tự tin, thu mình, tự đánh giá thấp bản thân, khóc không rõ lý do, có ý định tự tử hoặc hành vi tự hủy hoại khác (tự làm đau mình).

Rất nhiều trẻ không dám nói ra khi bị xâm hại tình dục

- Rối loạn hành vi tổng quát, tranh cãi với người lớn, tranh chấp với bạn bè, có hành vi tăng động bất thường. Hành vi trưởng thành giả tạo cũng được coi là dấu hiệu đặc biệt của việc bị lạm dụng tình dục (trẻ đảm nhận vai trò người lớn như mẹ hoặc vợ). Trẻ thỉnh thoảng thể hiện hành vi ấu trĩ.

- Rối loạn thể chất: Đau bụng buồn nôn nôn mửa tiêu chảy tiểu dầm, ỉa đùn đau hoặc ngứa bộ phận sinh dục hoặc hậu môn nhức đầu choáng váng

- Khó khăn trong học tập: Triệu chứng thất bại học đường, có kết quả học giảm, mất tập trung chú ý, mất động cơ học, mất hoạt động vui chơi, sáng tạo, thái độ chống đối thầy cô, sự tự cô lập trong lớp…

- Biểu lộ tình dục: Quan tâm quá mức với những gì liên quan tới tình dục, có trò chơi tình dục được mô phỏng qua búp bê, bạn cùng lớp; chứng phô bày cơ thể, nhất là phô bày cơ quan sinh dục; hình vẽ bất thường, thái độ quyến rũ của trẻ đối với người lớn, tò mò tình dục một cách trầm trọng, thích vuốt ve thái quá vài vùng của cơ thể hoặc ngược lại là tránh né sự vuốt ve của những người lớn quen biết.

Thạc sĩ Diệu Anh phân tích, chấn thương vì bị lạm dụng tình dục được coi là chấn thương suốt đời và cần được chăm sóc tốt. Về mặt y tế, cần khám phụ khoa và chăm sóc y tế về những triệu chứng trên cơ thể nếu có. Về mặt tâm lý, xã hội, cần hiểu rằng đây là một tai nạn và các em là người gặp nạn. Tránh cho các em có mặc cảm tội lỗi hoặc có ác cảm với vấn đề tình dục. Các em cần sự nâng đỡ, lắng nghe, chia sẻ và một môi trường sống an toàn.

Sự quan tâm của cha mẹ sẽ khiến trẻ yên tâm để bày tỏ vấn đề

Một điều không thể bỏ qua là cần có sự quan tâm chú ý đối với người lạm dụng tình dục trẻ em. Thống kê cho thấy những phạm nhân này phần lớn là nạn nhân của việc bị lạm dụng lúc nhỏ, bị bạo hành, ngược đãi… cần điều trị tâm lý. Ở nước ngoài thường có tâm lý gia làm việc với tù nhân can tội lạm dụng tình dục trẻ em.

Để giúp con em phòng tránh việc bị lạm dụng, phụ huynh cần giáo dục giới tính sớm cho trẻ em giáo dục sức khỏe sinh sản cho tuổi vị thành niên, cha mẹ làm gương về lối sống lành mạnh thận trọng với những sinh hoạt vợ chồng trước mặt con cái, dành thời gian chia sẻ và tìm hiểu tâm lý con mỗi ngày, tạo môi trường an toàn cho trẻ…