Các mẹ bầu cần làm gì để phòng thiếu máu, thiếu sắt khi mang thai?

75% phụ nữ có thai bị thiếu sắt, thiếu máu

Sắt có vai trò sinh học quan trọng trong có thể con người vì nó tham gia vào quá trình tạo máu, theo thống kê của viện dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ thiếu máu ở phụ nữ tuổi sinh đẻ là 26,5% và 75% thiếu sắt ở phụ nữ có thai là do thiếu máu; thiếu sắt xảy ra ở 66,1% phụ nữ có thai vào quý 3 của thai kỳ

Khi mang thai tức là bạn đang phải cung cấp dinh dưỡng không chỉ cho bản thân mà còn cho thai nhi vì vậy phụ nữ có thai sẽ cần nhiều sắt hơn để cung cấp cho thai nhi  cũng như tăng khối lượng máu của người mẹ.

Vì vậy cần cung cấp lượng sắt thông qua thức ăn như thịt, cá trứng sữa và hoa quả nhất là rau xanh. Ngoài ra phụ nữ có thai cũng cần phòng tránh bị nhiễm ký sinh trùng nhất là giun móc vì có thể gây thiếu máu do bị mất sắt...

Nhu cầu sắt của phụ nữ có thai là bao nhiêu?

Trong thời kỳ mang thai nhu cầu các chất dinh dưỡng tăng cao nhằm đáp ứng cho sự phát triển của bào thai nhau thai và tăng khối lượng hồng cầu ở mẹ.

Các biểu hiện khi bị thiếu máu nhẹ là mệt mỏi, làm việc khó tập trung, đôi khi hoa mắt chóng mặt Nặng hơn là nhức đầu, khó thở khi gắng sức, năng suất lao động giảm, da xanh, niêm mạc nhợt... Nếu thấy biểu hiện trên thì chị em cần đi khám, xét nghiệm máu để được chẩn đoán xác định và có hướng can thiệp kịp thời.

Nhu cầu sắt hằng ngày tăng ở phụ nữ có thai, trẻ em đang lớn, người đang nhiễm khuẩn. Cụ thể: nhu cầu em gái tuổi dậy thì là 15mg/ngày, phụ nữ 19 - 49 tuổi cần 18mg/ngày, khi có thai là 27mg/ngày trong khi đó nam giới chỉ cần 8mg/ngày.

Thiếu máu thiếu sắt là khi xét nghiệm máu thấy hemoglobin (Hb) dưới 10,5g/dl; serum ferritin dưới 30g/dl; độ bão hòa transferrin dưới 20%.

Thiếu máu làm giảm khả năng chịu đựng mất máu trong lúc sinh; thiếu máu nặng làm tăng nguy cơ suy tim; thiếu máu tiền sản làm sinh non trẻ thiếu cân và bé so với tuổi thai; thiếu sắt có tác động xấu trên khả năng nhận thức từ nhỏ đến tuổi thiếu niên.

Biện pháp phòng bệnh thiếu máu, thiếu sắt ở phụ nữ mang thai

Trước hết cần uống bổ sung ngay viên sắt/acid folic, liều lượng 1 viên/ngày từ khi bắt đầu có thai cho tới sau đẻ 1 tháng. Thiếu máu là giai đoạn cuối của thiếu sắt kéo dài. Vì vậy khi có thai, ngay cả trong trường hợp bà mẹ cảm thấy sức khỏe bình thường không có nghĩa là không bị thiếu sắt.

Hơn nữa, kể cả khi không bị thiếu sắt, đối với phụ nữ có thai, việc uống bổ sung viên sắt là điều cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu sắt ngày càng cao của cơ thể mẹ và con, phòng chống thiếu máu dinh dưỡng do thiếu sắt.

Ngoài phương pháp dùng đường uống thông thường, hiện nay có thể truyền tĩnh mạch giúp thai phụ bổ sung kịp thời lượng sắt thiếu hụt.

Bên cạnh đó, cần cải thiện bữa ăn, tăng cường sử dụng các thực phẩm giàu sắt lấy từ các thức ăn động vật: thịt (nhất là thịt nạc), thủy, hải sản, trứng, phủ tạng động vật (tim gan bầu dục, tiết) hay từ các nguồn thức ăn thực vật: đậu đỗ, vừng, lạc,... và các thức ăn giàu vitamin C như rau lá xanh thẫm (rau dền rau ngót rau muống)..., quả chín giàu vitamin C như cam quýt nho dưa hấu,... vì vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt.