Rotavius đặc biệt nguy hiểm với trẻ dưới 24 tháng, bạn đã biết chưa?

Tiêu chảy do nhiễm vi-rút Rota là bệnh rất phổ biến mà hầu như trẻ nhỏ nào cũng mắc phải, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi. Tác hại của việc nhiễm vi-rút Rota không chỉ ngừng lại ở tiêu chảy, mà còn có thể dẫn đến tử vong do mất nước nặng.

Theo các báo cáo mới nhất về các bệnh lý do vi-rút Rota, có tới hơn 90% trẻ nhỏ dưới 3 tuổi từng hơn một lần bị nhiễm loại vi-rút này. Đây là nguyên nhân nhập viện của trên 50% ca tiêu chảy nặng ở trẻ nhỏ.

Nhiễm vi-rút Rota đã trở thành gánh nặng kinh tế. Ước tính tại Hong Kong, hàng năm chi phí y tế trực tiếp cho các bệnh nhân nhập viện vì nhiễm vi-rút Rota khoảng 4 triệu USD. Tại Việt Nam, chi phí y tế trực tiếp ước tính khoảng 3,1 triệu USD, chi phí y tế gián tiếp là 685.000 USD, chi phí gián tiếp khác khoảng 1,5 triệu USD mỗi năm.

Chủng ngừa vi-rút Rota bằng vắc-xin ngũ giá được khuyến nghị bắt đầu từ khi trẻ được 7,5 tuần tuổi

Tầm quan trọng của việc chủng ngừa vi-rút Rota vẫn còn chưa được ghi nhận đúng mức trong lĩnh vực y tế công cộng, thậm chí ngay cả ở các nước phát triển, tác hại của loại vi-rút này cũng chưa được đánh giá đúng mức. Theo thống kê, châu Á là khu vực có tới hơn 55% ca tử vong do tiêu chảy vì nhiễm vi rút Rota, trong đó số trẻ tử vong ở Ấn Độ và Trung Quốc lên tới hơn 135.000 trẻ một năm. Con số này ở Việt Nam là 2.772 trẻ.

Vi-rút Rota lây truyền dễ dàng qua đường phân - miệng, tiếp xúc với bàn tay bề mặt hay đồ vật bị nhiễm bẩn và có thể lây qua đường hô hấp Nhiễm vi-rút Rota không phụ thuộc vào quốc gia hay chủng tộc hoặc điều kiện vệ sinh đơn thuần, tiếp cận nước sạch. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xác nhận chủng ngừa bằng vắc-xin là giải pháp được ưu tiên cho phòng ngừa bệnh tiêu chảy và viêm dạ dày ruột cấp do vi-rút Rota gây ra ở trẻ nhỏ.

Theo PGS - tiến sĩ Phạm Lê An - Giám đốc Trung tâm Đào tạo Bác sĩ Gia đình (Đại học Y dược TP HCM), ước tính sơ bộ nếu chủng ngừa vi-rút Rota cho châu Á có thể cứu sống 109.000 trẻ em cũng như dự phòng được 1,4 triệu lượt nhập viện và 7,7 triệu lượt khám ngoại trú. Chương trình chủng ngừa rộng khắp như vậy tại châu Á có thể giảm chi phí y tế 191 triệu USD.

Thách thức lớn nhất là có nhiều chủng vi-rút Rota, sự lưu hành các chủng thay đổi hàng năm, thậm chí theo mùa, nên việc chủng ngừa nhiều chủng vi-rút Rota cùng một lúc là việc cần được ưu tiên. Ngay tại Hội thảo ‘Tính an toàn và hiệu lực của vắc-xin Rota vi rút ngũ giá RotaTeq’, các bác sĩ đã thảo luận về tính hiệu lực, an toàn và tính sinh miễn dịch ở trẻ nhỏ sau phác đồ uống 3 liều của một loại vắc-xin ngừa vi-rút Rota, mới được phê chuẩn lưu hành tại Việt Nam.

Vắc-xin ngũ giá có chứa 5 týp huyết thanh ngừa 5 chủng vi-rút Rota thông thường nhất là G1, G2, G3, G4 và các chủng khác có chứa P1A(8), ví dụ G9. Vắc-xin được sản xuất tại Mỹ, dạng uống, được chỉ định cho trẻ nhũ nhi từ 7,5 đến 32 tuần tuổi và đã được chứng minh là an toàn. Thời gian uống vắc-xin ngũ giá ngừa vi-rút Rota được khuyến nghị trùng với lịch tiêm chủng ở trẻ nhũ nhi, khả năng bảo vệ thường trực lên đến 3 năm sau khi chủng ngừa. 

Theo PGS - tiến sĩ Đặng Đức Anh, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ trung ương, việc có thêm một vắc-xin mới giúp phòng ngừa bệnh này có thể xem là một tiến bộ, đem lại những hiệu quả lớn lao trong việc chăm sóc sức khỏe trẻ nhỏ.

Với việc có thêm vắc-xin ngũ giá ngừa vi-rút Rota, Việt Nam đã bắt kịp các nước khác trên thế giới khi có 2 loại vắc-xin ngừa vi-rút Rota được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị sử dụng. Mặt khác, việc chủng ngừa vi-rút Rota, được giới y khoa khuyên nên chọn một loại vắc-xin cho tất cả các liều.