Căn bệnh u xơ vòm mũi họng và nguy cơ tử vong cao

U xơ vòm mũi họng là một khối u lành tính (bản chất là những sợi mạch tập trung lại) nhưng có khả năng lan rất rộng, phá hủy xương mạnh, có thể lan rộng vào nội sọ làm nguy hiểm tới tính mạng người bệnh nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời.

Nhiều giả thuyết về ăn nguyên gây bệnh

U xơ vòm mũi họng là một bệnh lý phổ biến ở tuổi dậy thì thường gặp ở nam giới, tuổi từ 15-25.

Nguyên nhân chính xác của bệnh lý này cho đến nay cũng chưa được biết một cách chính xác nhưng người ta cho rằng sự phát triển của u xơ vòm mũi họng liên quan tới nội tiết ở giai đoạn dậy thì. Khối u xuất phát từ một loại mô có mang hormon kích thích corticoid giới tính tại đầu trong của sụn cuốn mũi, điều này giải thích vì sao mà u xơ vòm mũi họng rất hiếm có sau tuổi trưởng thành.

Một số giả thuyết khác cho rằng u hình thành từ sụn lúc phôi thai của mảnh xương chũm; hoặc cho rằng u xuất phát từ những tế bào nhánh tận cạnh hạch không ưa chrôm của động mạch hàm trong; do rối loạn về cốt hoá của xương nền sọ và cuối cùng là do sự kích thích cốt mạc nền sọ bởi viêm V.A mạn tính...

Bộ mặt khủng khiếp

Trước kia người bị u xơ vòm mũi họng được mô tả với bộ mặt khủng khiếp như nhãn cầu lồi ra khỏi hốc mắt, mũi nở rộng, má phồng lổn nhổn như đá cuội. Ngày nay chúng ta không còn thấy mức độ nặng nề như thế nữa vì bệnh đã được phát hiện sớm hơn. Bệnh nhân bị u xơ vòm mũi họng thường đến viện vì dấu hiệu chảy máu mũi đỏ tươi, từng đợt, tự cầm.

Khi khai thác bệnh nhân thường thấy bệnh diễn biến âm thầm với biểu hiện ngạt tắc mũi một bên ngày càng tăng, giai đoạn muộn ngạt tắc mũi cả hai bên. Chảy nước mũi liên tục, nhiều lên dần với hai lỗ mũi ướt và đầy chất nhầy. Thỉnh thoảng chảy máu cam lúc đầu có khả năng tự cầm, sau phải có can thiệp của các cơ sở y tế mới cầm được máu mũi. Đi cùng các triệu chứng này là dấu hiệu ù tai và nghe kém do khối u chèn ép vùng loa vòi tai. Bệnh nhân gầy xanh mệt mỏi do mất máu kéo dài.

Quan sát trực tiếp thấy khối u xơ bám sát vào nền sọ vùng họng mũi và len lỏi vào các cấu trúc lân cận tạo ra các chân bám vào vùng bướm sàng, chu vi cửa mũi sau, cánh trong chân bướm. Khối u chắc, có nhiều thùy, có cuống. Kích thước to nhỏ tùy thuộc vào thời gian xuất hiện bệnh đến lúc được phát hiện bệnh và phẫu thuật lấy bỏ khối u.

Lấy khối u đem quan sát dưới kính hiển vi sẽ thấy trong khối u có rất nhiều mạch máu hoặc những hồ máu nằm rải rác cùng tổ chức xơ và hình thành một mạng lưới dưới niêm mạc bao bọc toàn bộ khối u. Khám hốc mũi thấy một khối u màu hồng nhạt, nằm bịt cửa mũi sau, khi phát triển lớn lấp đầy hốc mũi, khối u đẩy dồn làm hẹp hốc mũi bên đối diện, nhưng không làm tổn thương niêm mạc mũi.

Khám họng và soi mũi sau thấy màn hầu phồng lên, bị đẩy dồn về phía trước và phía dưới hoặc quá to thòi xuống tận họng miệng. Nhức đầu kèm theo gặp trong khoảng 25% trường hợp do những lỗ thông xoang bị tắc do khối u hoặc do nhiễm khuẩn Ngoài ra bệnh nhân còn có những triệu chứng khác: giảm khứu hay mất hẳn khứu giác đau tai một bên, khẩu cái mềm bị đẩy lệch, mắt lồi, cứng hàm...

Nếu để phát triển tự nhiên khối u sẽ lấp đầy hốc mũi, xoang hàm, xoang bướm, hốc mắt, phá vỡ hàm ếch, tiêu xương hàm trên và nổi phồng dưới da. Khối u chui vào nội sọ, tổn thương thần kinh nội sọ làm mù mắt khó nuốt không ngửi được. Bệnh nhân có khối u xơ vòm mũi họng không được điều trị sẽ tử vong vì chảy máu và biến chứng nội sọ gây tăng áp lực sọ não.

Chẩn đoán xác định được thực hiện qua thăm khám lâm sàng: Khối u màu hồng, xuất hiện ở cửa mũi sau của bệnh nhân nam giới tuổi từ 15-25, có chảy máu mũi từng đợt, chụp CT. Scanner và chụp mạch để có chẩn đoán xác định.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chủ yếu.

- Nếu phát hiện sớm khối u có thể mổ qua đường nội soi lấy bỏ, đường này không để lại vết sẹo cạnh mũi như phẫu thuật với khối u to.

- Khi khối u quá to phải mở rộng cạnh mũi để lấy bỏ khối u.

Xạ trị kết hợp với nội tiết tố giúp teo nhỏ khối u thực hiện khi không còn chỉ định phẫu thuật.