Amip ăn não xâm nhập bé trai cả tháng mới phát bệnh

Báo cáo tại buổi họp khoa học với chủ đề amip ăn não" ngày 23/10, bác sĩ Phan Văn Hiếu, Giám đốc Trung tâm Pháp y TP HCM cho biết, giải phẫu bệnh nhân thứ hai tử vong vì amip ăn não, căn cứ vào phần não bị tổn thương và số lượng amip, có thể thấy amip Naegleria fowleri đã xuất hiện trong não bệnh nhi này lâu hơn một tuần.   

Ảnh xét nghiệm vùng não tổn thương của bệnh nhi. Bác sĩ Hiếu cho hay, sau khi có kết quả xét nghiệm xác định chắc chắn bệnh nhân dương tính với amip Naegleria fowleri, trung tâm đã giải phẫu não và dùng nhiều phương pháp nhuộm để amip lộ diện rõ hơn.

"Qua hơn 40 hình ảnh được chụp lại dưới kính hiển vi, chúng tôi xác định xung quanh ổ ápxe não cháu bé, amip Naegleria fowleri đã ăn phần chất trắng và cả phần chất xám Căn cứ vào vùng não bị ápxe màu đã ngả vàng có thể thấy não bị tổn thương ít nhất là một tháng", bác sĩ Hiếu nói.

"Vậy tại sao bệnh nhân không chết ngay",câu hỏi được nhiều bác sĩ chuyên khoa Nhiễm đưa ra ngay sau phát biểu của bác sĩ Hiếu. Các tài liệu của thế giới ghi nhận trên những bệnh nhân bị amip ăn não, thời gian ủ bệnh từ 1 đến 7 ngày và bệnh nhân thường sống không quá 12 ngày.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1, nghi ngại về độ chính xác của các xét nghiệm định danh amip Naegleria fowleri. Tuy nhiên bác sĩ Đinh Nguyễn Huy Mẫn, trưởng khoa Xét nghiệm Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TP HCM, nơi cùng xét nghiệm với Trung tâm Giám định pháp y, khẳng định kết quả dương tính là chính xác.

Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TP HCM, nếu đúng như kết quả giải phẫu bệnh từ Trung tâm Giám định pháp y thì đây là một trường hợp cực hiếm gặp. "Thế giới từng có một ca khỏi bệnh sau khi nhiễm amip Naegleria fowleri. Ở ca này, xét nghiệm cho thấy sau khi vào não, amip tự yếu dần và chết đi, còn lại bệnh nhân khác đều tử vong rất nhanh", bác sĩ Châu nói.

Giám đốc Trung tâm Giám định pháp y TP HCM cho hay, vì tính chất đặc biệt, ca bệnh này có thể sẽ được ông trình bày tại các hội nghị khoa học liên quan đến amip ăn não diễn ra ở một số nước khác.

Ngày 12/8, bệnh nhi 6 tuổi ở Bình Tân tử vong với nguyên nhân được tạm kết luận do áp xe não. Trung tâm Giám định pháp y TP HCM thực hiện giải phẫu bệnh. Điều tra dịch tễ của Trung tâm Y tế dự phòng TP HCM, một tuần trước nhập viện, bé thường đập đầu xuống nền gạch, không ói. Bệnh nhân ăn cháo, uống nước đun sôi không có tình trạng bị sặc nước. Trước nhập viện 2 ngày bé sốt, người chăm sóc mua thuốc hạ sốt cho uống. Nguồn lây vẫn chưa thể xác định rõ do bé bị thiểu năng chỉ nằm yên một chỗ. Đây là ca bệnh thứ hai tử vong do bị amip ăn não.

Trước đó, ngày 31/7, một thanh niên 25 tuổi quê ở Phú Yên, tạm trú tại Bình Thạnh, TP HCM, cũng đã tử vong trên bệnh cảnh viêm màng não do amip ăn não gây nên. Điều tra dịch tễ, bệnh nhân có thể mắc bệnh do tiếp xúc với nước sông trong một lần mò trai ở quê.

Theo Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), tuy có tỷ lệ tử vong rất cao nhưng bệnh viêm màng não do đơn bào Naegleria fowleri rất hiếm gặp. Trong vòng 49 năm (từ 1962 đến 2011), tại Mỹ cũng chỉ ghi nhận 123 ca mắc.

Đơn bào Naegleria fowleri sống tự dưỡng trong môi trường nước ngọt (hồ, sông, công trình chứa nước nhân tạo...) tại khu vực khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Nó có thể xâm nhập vào cơ thể người qua niêm mạc mũi và gây bệnh.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân không nên quá hoang mang bởi khả năng gây bệnh của amip ăn não là rất hiếm. Tại Mỹ, các thống kê cho thấy mỗi năm có hàng triệu người tắm ao hồ và bơi lội trong vùng nước ấm nhưng chỉ có 0-8 người mắc bệnh. So với số lượng người bị chết ngạt vì nước thì bệnh nhân tử vong do amip ăn não thấp hơn nhiều lần.

Bác sĩ Đinh Nguyễn Huy Mẫn, trưởng khoa Xét nghiệm Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TP HCM cho rằng, tiêu diệt mầm bệnh trong môi trường thiên nhiên là không thể. Thế nhưng con người vẫn có thể phòng ngừa. "Tránh ngụp lặn đầu dưới nước, tránh nhảy từ trên cao xuống nước, tránh đùa giỡn như trấn nước nhau để xộc nước vào mũi", bác sĩ Mẫn nói.