Chớ nhầm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính với bệnh hen, bạn nên đọc

Trên thực tế, trong quá trình khám và điều trị bệnh đã có sự nhầm lẫn giữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính với bệnh hen do hai bệnh có những đặc điểm chung khó phân biệt. Tuy nhiên, nếu căn cứ vào độ tuổi, tiền sử bệnh, chức năng hô hấp... thì hai bệnh này hoàn toàn có thể phân biệt được, giúp chẩn đoán đúng và điều trị đúng cho người bệnh.

Theo một cuộc khảo sát mới đây ở Mỹ được đăng trên Journal of Asthma: có trên 50% bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính  (BPTNMT) bị chẩn đoán nhầm là hen. BPTNMT là một bệnh có tiến triển nặng dần, triệu chứng hô hấp ngày càng xấu, chức năng phổi suy giảm dần và mức độ tàn phế tăng dần theo thời gian, nhưng nhiều người không được chẩn đoán và điều trị đúng mức. Vì vậy chúng ta cần phân biệt rõ BPTNMT với bệnh hen để người bệnh được chẩn đoán sớm và chăm sóc, điều trị đúng.

Phân biệt bệnh hen và BPTNMT

Cả hai bệnh hen và BPTNMT đều có những điểm chung: - đều là bệnh mạn tính - có tình  trạng viêm ở đường thở - tắc nghẽn đường thở - tăng tiết nhầy - co thắt cuống phổi - đều liên quan đến yếu tố môi trường. Nên biểu hiện lâm sàng cũng có những điểm giống nhau như ho khạc đàm, nặng ngực, khò khè khó thở

Cách phân biệt bệnh:

- Về tuổi tác: Bệnh hen thường xuất hiện sớm, lúc tuổi còn nhỏ, tuy nhiên cũng có trường hợp xuất hiện lúc ở tuổi trưởng thành; trong khi đó, BPTNMT chỉ xảy ra ở tuổi trên 40.

 - Tiền sử dị ứng là một trong những điểm nổi bật của bệnh nhân hen nhưng ở người BPTNMT, yếu tố này không được kể đến. Tiền sử gia đình dị ứng cũng thường gặp ở bệnh hen.

- Nguyên nhân: Bệnh nhân hen thường có yếu tố kích phát đa dạng như: bụi khói, phấn hoa, lông vật nuôi thời tiết thay đổi viêm xoang trào ngược dạ dày thực quản trong khi nguyên nhân chủ yếu gây BPTNMT là thuốc lá một số ít trường hợp do môi trường ô nhiễm bụi khói hóa chất Đa số người bị BPTNMT đều có tiền sử đang hoặc đã từng hút thuốc lá, còn bệnh nhân hen có thể hút thuốc hoặc không, thậm chí với người có yếu tố kích phát hen là khói thuốc lá rất sợ khói thuốc.

 - Tiến triển bệnh: Các cơn hen cấp thường xảy ra với nhiều mức độ nặng nhẹ khác nhau, giữa các cơn hen, bệnh nhân có thể không có triệu chứng gì, trong  khi đó các đợt cấp của BPTNMT có tần số và độ trầm trọng ngày càng tăng.

- Chức năng hô hấp: Tắc nghẽn đường thở là điểm nổi bật của BPTNMT, xuất hiện ở mọi giai đoạn của bệnh và nặng dần lên, trong khi người bị hen nhẹ thoáng qua hay nhẹ dai dẳng, chức năng hô hấp có thể vẫn bình thường.

- Sự hồi phục: Điểm khác biệt rõ nhất giữa hai bệnh là sự tắc nghẽn đường thở có thể hồi phục rõ rệt trong bệnh hen nhưng rất kém hoặc không  hồi phục  ở BPTNMT.

- Tiên lượng của hen và BPTNM cũng rất khác nhau: Chức năng hô hấp trong bệnh hen có thể bị suy giảm nhưng nếu kiểm soát hen tốt có thể làm chậm mức độ suy giảm. Với BPTNMT, chức năng hô hấp suy giảm là điều không thể tránh được và không tùy thuộc vào việc điều trị nhưng tùy thuộc vào FEV1 lúc phát hiện và thời điểm ngưng hút thuốc. Điều này giải thích việc chẩn đoán sớm và can thiệp kịp thời có ý nghĩa rất quan trọng cho tiến triển và tiên lượng của BPTNMT.

Trong thực tế, BPTNMT thường bị bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm là do:

- Ở giai đoạn sớm, bệnh thường khó nhận biết vì triệu chứng rất nghèo nàn.

- Đa số trường hợp chỉ được chẩn đoán khi nhập viện, nghĩa là khi có triệu chứng ho khạc kéo dài, mệt gắng sức hoặc khó thở.

- Thường bị nhầm lẫn với bệnh hen.

- Trường hợp cả hai BPTNMT và bệnh hen cùng xuất hiện trên một người bệnh.

- Các bác sĩ đa khoa ít sử dụng hô hấp kế là "tiêu chuẩn vàng" để chẩn đoán. Ở Mỹ chỉ có khoảng 20% bác sĩ chăm sóc ban đầu dùng hô hấp kế.

- Đôi khi định kiến cũng làm sai lệch chẩn đoán, ví dụ cho rằng người phụ nữ không hút thuốc nên không bị BPTNMT.

Tóm lại, hen và BPTNMT là những bệnh thường gặp. Cả hai đều có những triệu chứng lâm sàng giống nhau nhưng nguyên nhân, bệnh lý, điều trị và tiên lượng khác nhau, vì vậy chẩn đoán phân biệt là rất quan trọng để bệnh nhân được chăm sóc và điều trị đúng