Cơ hội sống cho bệnh nhân không thể phẫu thuật tim

Sẽ là bi kịch thật sự cho những bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật nhưng lại không thể phẫu thuật. Không ít trường hợp tổn thương van động mạch chủ đang phải chấp nhận thực tế đó vì họ có thể tử vong ngay trên bàn mổ vì nhiều lý do.

Sự xuất hiện của kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da trở thành lựa chọn tối ưu nhất cho những bệnh nhân này, đồng thời khẳng định bước tiến mới của tim mạch can thiệp trên thế giới. Viện Tim mạch Việt Nam đã sẵn sàng điều trị bằng kỹ thuật mới này.

Nhiều bệnh nhân đang đối mặt với bệnh van động mạch chủ

PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn - Trưởng phòng C4, Viện tim mạch cho biết bệnh tim do thấp và thoái hóa là những nguyên nhân chủ yếu làm tổn thương hẹp van động mạch chủ (ĐMC). Hiện nay, nhiều bệnh nhân hẹp van ĐMC đến bệnh viện có kèm theo nhiều bệnh lý trầm trọng khác như tăng huyết áp đái tháo đường xơ vữa động mạch

Trong số đó phần lớn là bệnh nhân có tuổi (từ 50 tuổi trở lên). Khi người bệnh không còn đáp ứng tốt với các thuốc điều trị và nguy cơ tử vong do suy tim đang ngày một tăng lên thì chỉ định thay van ĐMC là "tiêu chuẩn vàng" đối với những trường hợp này, tuy nhiên không phải bệnh nhân nào cũng có thể trải qua cuộc đại phẫu lớn như vậy.

Các chuyên gia tim mạch cho hay, nhiều bệnh nhân không thể phẫu thuật hoặc nguy cơ tử vong do phẫu thuật cao vì lớn tuổi suy tim mức độ nặng, chức  năng tâm thất giảm nặng, tiền sử nhồi máu cơ tim đã phẫu thuật thay van bắc cầu nối chủ - vành.

Thêm vào đó, một số điều kiện phẫu thuật làm cho thay van ĐMC có thách thức nhiều hơn và nguy cơ phẫu thuật cao hơn như: Động mạch chủ lên bị vôi hoá nặng, bị xơ vữa nặng hay mỏng manh dễ vỡ; Trung thất bị chiếu xạ hay cơ tim bị tổn thương do tia xạ. Bên cạnh đó có những người bệnh từ chối phẫu thuật vì sợ đau đớn. Nếu không có một phương pháp điều trị tối ưu hơn thì cơ hội sống của người bệnh hầu như đã khép lại.

Biến những điều không thể thành có thể

Để có thể thay van ĐMC cho người bệnh mà không cần phải phẫu thuật, các nhà tim mạch can thiệp trên thế giới đã thực hiện thành công thay van ĐMC qua da. PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn cho biết các bệnh nhân được thay van ĐMC qua da sẽ được khám xét một cách cẩn thận tổng thể để lựa chọn đường vào cấy ghép van: qua động mạch đùi, qua động mạch dưới đòn hay qua mỏm tim.

Thời gian thực hiện khoảng 15 - 60 phút. Từng người bệnh sẽ được đánh giá cẩn thận các yếu tố nguy cơ và lựa chọn các dụng cụ phù hợp. Những người mắc bệnh động mạch vành kèm theo cần được can thiệp trước khi thay van. Đây là một phương pháp ít xâm lấn vì tránh được phải mở lồng ngực, tuần hoàn ngoài cơ thể, thời gian điều trị ngắn, bệnh nhân có thể ra viện ngày hôm sau.

Tại nhiều Trung tâm tim mạch lớn trên thế giới, thay van ĐMC qua da đã được thực hiện một cách thường qui.

Cần chiếm lĩnh kỹ thuật mới phục vụ người bệnh

PGS. TS. Nguyễn Quang Tuấn cho biết, Viện Tim mạch Việt Nam là nơi đầu tiên trong cả nước đã sẵn sàng mọi điều kiện để thực hiện kỹ thuật này. Viện đã chuẩn bị đầy đủ các phương tiện chụp mạch số hoá, hệ thống theo dõi huyết động, các phương tiện chẩn đoán hình ảnh có chất lượng cao, máy tim phổi nhân tạo, các phương tiện để xử trí các biến chứng, bóng nong và stent động mạch vành các dụng cụ để chọc tháo dịch màng ngoài tim cũng sẵn sàng.

Những ca can thiệp đầu tiên sẽ có sự hỗ trợ kỹ thuật của các chuyên gia Hoa Kỳ. GS. Phạm Gia Khải, Chủ tịch Hội tim mạch Việt Nam cho biết, so với các nước trong khu vực, Việt Nam là nước điều trị các bệnh van tim (hẹp van hai lá) bằng can thiệp nhiều nhất, có kinh nghiệm nhất. Trang thiết bị và đội ngũ bác sĩ Việt Nam đủ điều kiện tốt và sẵn sàng thực hiện kỹ thuật mới này.

Tuy nhiên, chi phí cho mỗi ca thay van ĐMC qua da khoảng 35.000 USD, đây là một chi phí khá cao đối với nhiều người bệnh. Mặc dù so với các nước trên thế giới thì giá thành tại Việt Nam chỉ bằng 2/3. Vì thế PGS.TS. Tuấn nhận định đây là khó khăn để người bệnh nghèo tiếp cận với kỹ thuật mới.

Tuy nhiên nếu không sớm tiến hành kỹ thuật này thì kể cả người bệnh có điều kiện cũng khó có cơ hội được cứu sống. Bởi khác với những bệnh lý khác, bệnh nhân có thể ra nước ngoài chữa trị nhưng với đặc thù của bệnh nhân tim mạch thì đi lại bằng máy bay là điều quá nguy hiểm. Dự kiến trong tháng 10, Viện Tim mạch Việt Nam sẽ thực hiện kỹ thuật này.

Các chuyên gia cho rằng để triển khai được kỹ thuật cao có chi phí lớn, điều quan trọng là đáp ứng được nhu cầu của người bệnh và có được lòng tin của chính họ. Cách đây 10 năm, một ca can thiệp mạch vành có chi phí 2.000 - 3.000 USD, nhiều người cảm thấy quá xa vời nhưng đến nay đã có hàng nghìn ca được thực hiện thành công mỗi năm với chi phí trung bình 6.000 - 7.000 USD/ca (2 stent).   Mới đây, tại bệnh viện Nhi Trung ương, mặc dù chi phí mỗi ca cấy điện cực ốc tai cho trẻ bị điếc là 25.000 USD nhưng rất nhiều trẻ đăng ký được chữa trị với mong muốn làm thay đổi chất lượng cuộc sống Vì thế rất nhiều bác sĩ tin rằng ứng dụng thành công kỹ thuật thay van ĐMC qua da sẽ là mong mỏi của nhiều người bệnh, bởi điều đó không phải chỉ thay đổi chất lượng cuộc sống mà quan trọng nhất là họ được cứu sống.