Thuốc tím và xanh methylen dùng khi nào và có nguy hiểm không?

Lê Văn Đức (Bắc Giang)

Trước hết phải khẳng định với bạn là thuốc tím không phải là xanh methylen Đây là hai loại thuốc hoàn toàn khác nhau thuốc tím có thành phần là kali permanganate thuốc tím có tác dụng diệt vi khuẩn do tính ôxy hóa cao, được chỉ định dùng ngoài chống vi khuẩn nấm; bơm thụt bàng quang điều trị bệnh niệu dai dẳng; nấm biểu bì; mụn nước chứng viêm da chân.

Thuốc tím có thể ôxy hóa vài thứ thuốc và nọc độc, có thể dùng để rửa dạ dày hủy chất độc, trị liệu ngộ độc chloral hydrrat, barbituric, alcaloid. Thuốc tím có thể điều trị ngứa lá han, chữa viêm âm đạo thụt rửa bàng quang dạ dày viêm da eczema bệnh nấm biểu bì và cả rửa rau sống. Tuy nhiên cần pha dung dịch theo quy định hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Trong khi đó, xanh methylen có thành phần là methylem blue (tên gọi khác methylthioninium chloride). Xanh methylen được dùng trong điều trị methemoglobin huyết do thuốc hoặc không rõ nguyên nhân. Thuốc được chỉ định trong điều trị triệu chứng methemoglobin huyết (khi nồng độ methemoglobin trên 20%). Ngoài ra, xanh methylen còn có tác dụng sát khuẩn nhẹ và nhuộm màu các mô.

Thuốc chỉ định trong giải độc cyanid, nitroprusiat và các chất gây methemoglobin huyết, sát khuẩn đường niệu sinh dục, dùng tại chỗ để điều trị nhiễm virut ngoài da như Herpes simplex, điều trị chốc lở viêm da mủ, làm thuốc nhuộm các mô trong một số thao tác chẩn đoán (nhuộm vi khuẩn, xác định lỗ rò...). Cần lưu ý, xanh methylen có thể gây một số tác dụng phụ không mong muốn như: thiếu máu một số triệu chứng ở đường tiêu hoá khi uống hoặc tiêm tĩnh mạch liều cao. Đôi khi có thể gây buồn nôn nôn đau bụng chóng mặt đau đầu sốt, hạ huyết áp đau vùng trước tim kích ứng bàng quang, da có màu xanh...

Nếu dùng liều cao xanh methylen có thể ôxy hoá hemoglobin thành methemoglobin huyết, hoặc có thể gây đau vùng trước tim khó thở bồn chồn, run và kích ứng đường tiết niệu có thể tan máu nhẹ kèm tăng biliburin huyết và thiếu máu nhẹ.