Cách xử lý quan trọng khi bị ong đốt để tránh nguy hiểm tính mạng

Nguy kịch, tử vong vì ong

Người đàn ông bị ong đốt cả nghìn mũi

Một người đàn ông tại bang Arizona, Mỹ đã bị hàng chục ngàn con ong đốt cả nghìn mũi và may mắn sống sót. Sự việc xảy ra trong khi đang làm việc. Do đụng phải một tổ ong lớn ở sau nhà, ông đã bị bầy ong tấn công dữ dội.

Bé gái bị tổn thương nội tạng vì ong đốt

Bé S.C.Th, 10 tuổi, tại Cà Mau nhập viện tại bệnh viện Nhi đồng 1 trong tình trạng suy hô hấp nặng do bị ong đốt với 87 vết trên cơ thể. Bé Th khi chơi ở vườn nhà hàng xóm với đám trẻ cùng khu thì một bạn nam đã lấy đá ném tổ ong, khiến ong ồ ạt bay ra tấn công. Đầu, cổ, tay, lưng Th sưng phù nội tạng bị tổn thương, rối loạn đông máu. Sau hơn một tuần điều trị, Th đã may mắn được xuất viện.

Bé trai bị ong đốt tử vong

Tháng 9/2014 bệnh viện Nhi đồng 2 đã tiếp nhận 3 nạn nhân là trẻ nhỏ bị ong vò vẽ đốt ở Đắk Nông. Được biết, trong khi 3 em nhỏ này chạy vào vườn chơi, em bé 7 tuổi vô tình rung cây có tổ vò vẽ và bị ong lao xuống đốt. Mặc dù được đưa đi cấp cứu nhưng bé nhỏ nhất đã tử vong sau nửa ngày, 2 bé còn lại trong tình trạng nguy kịch và rối loạn đông máu. May mắn, các bé được cứu chữa và ổn định trở lại.

Em bé 5 tuổi ở Quảng Bình đã phải nhập viện vì bị đàn ong đốt 20 nốt (Ảnh: Vnexpress)

Những loài ong có nọc độc chết người

Ở nước ta, có nhiều loại ong có thể gây độc tố chết người như ong vò vẽ, ong đất, ong bầu, ong mật và một số ong ở các vùng rừng núi.

Ong vò vẽ

Ong vò vẽ là loại ong có sọc vàng đen xen kẽ, thường làm tổ trong bụi cây, trên cành cây hoặc trên mái nhà. Loài ong này thường chỉ đốt người khi tổ của chúng bị phá hoặc bị đe dọa. Ong vò vẽ cái có kim đốt gắn với túi nọc độc. Khi đốt, kim của chúng có thể rút ra và chích nhiều lần cho đến khi hết nọc độc.

Ong đất

Ong đất có thân màu đen, chấm vàng, thường làm tổ ở bụi cây, trong đống cây mục hoặc dưới mặt đất. Ong có kích thước to, khi đốt không để lại ngòi. Một con ong đất có thể đốt nhiều mũi.

Ong bầu

Ong bầu có hình dạng to tròn, có lông, bay chậm và phát ra tiếng ồn. Ngòi châm của loài ong này có ngạnh, khi đốt, ngòi độc cắm vào vật bị đốt và ong bị chết. Mỗi con chỉ đốt 1 lần.

Ong mật

Ong mật ngòi có hình răng cưa. Khi đốt người, ngòi cắm vào da, bị đứt và ở lại trong da.

Cần phải mặc quần áo bảo hộ cẩn thận khi tiếp cận với tổ ong (Ảnh minh họa: Internet)

Nọc độc chết người trong vết ong đốt

Khi bị ong đốt, nếu không được cấp cứu kịp thời, nạn nhân có thể tử vong ngay trong 30 phút đầu tiên. Nguy cơ tử vong không tùy thuộc vào lượng nọc độc và phản ứng của cơ thể.

Nọc độc của ong có chứa nhiều chất cực độc như melittin, apamine, phospholipase A2, phospholipases B, chất làm vỡ dưỡng bào, hyaluronidase, histamine dopamine Trong đó, thành phần chủ yếu là melittin và phospholipase A2.

Trong các chất trên, chất làm vỡ dưỡng bào, hyaluronidase và histamine gây giãn mạch, tăng thoát dịch, làm cho chỗ đốt sưng phù nề Dopamin là các chất khiến cho nhịp tim đập nhanh khi nhiễm độc. Melittin là chất khiến người bị đốt có cảm giác đau nguy hiểm hơn, đây là yếu tố gây ra tan máu và rối loạn đông máu Apamin là một chất thành phần có khả năng làm làm tê liệt hoạt động của hệ thần kinh và hoạt động cơ, thậm chí gây liệt cơ hô hấp, liệt thần kinh và tử vong. Hai thành phần apamin và melittin trong nọc độc ong được xem là độc nhất và gây nguy hiểm đến tính mạng.

Biểu hiện khi bị ong đốt: Lúc đầu, nạn nhân bị mẩn ngứa đau sưng nề vùng bị ong đốt. Sau đó, nạn nhân có thể có các biểu hiện sốc phản vệ như khó thở thở rít, da tím tái đau bụng nôn, tụt huyết áp tiêu chảy Nạn nhân suy sụp rất nhanh, có nguy cơ bị suy hô hấp trụy tim mạch rồi tử vong.

Ong không tự nhiên tấn công con người trừ khi chúng cảm thấy bị đe dọa (Ảnh minh họa: Internet)

Sơ cứu khi bị ong đốt

Biết cách xử trí khi bị ong đốt là hết sức cần thiết.

-  Đặt nạn nhân nằm yên một chỗ, tránh cử động nhiều để hạn chế nọc độc lan truyền trong cơ thể.

- Khều nhẹ hoặc dùng nhíp lấy ngòi chích của ong ra. Tuyệt đối không dùng tay nặn để lấy ngòi vì túi độc có thể sẽ vỡ, làm cho nọc độc lan ra và thấm sâu hơn vào cơ thể.

-  Rửa sạch những chỗ có vết chích bằng xà phòng và nước ấm hoặc dung dịch sát trùng sau đó đắp khăn lạnh hay túi chườm đá lên vùng bị đốt để làm giảm đau và giảm sưng.

- Cho nạn nhân uống nước để thải bớt độc tố.

Sau khi sơ cứu, cần đưa ngay nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời, đặc biệt khi có các biểu hiện bệnh nặng hơn.

Những sai lầm khiến ong tấn công

Loài ong thường không tự nhiên tấn công con người trừ khi chúng cảm thấy bị đe dọa.

Chọc phá tổ ong: Các loài ong sẽ tấn công người khi con người có những hành động như ném, dùng que chọc quấy chúng.

Không mặc đồ bảo hộ khi lấy mật ong nuôi ong: Khi có sơ suất hoặc không mặc đồ bảo hộ, những người nuôi ong và lấy mật ong rất dễ bị ong tấn công.

Mặc quần áo màu sặc sỡ, xịt nước hoa, dùng mỹ phẩm khi đi vào rừng hay đi dã ngoại rất dễ thu hút đàn ong.

Các cách tránh tai nạn đáng tiếc do ong đốt

- Căn dặn trẻ em tuyệt đối không đến gần, trêu ghẹo, ném, chọc phá tổ ong.

- Thường xuyên vệ sinh, phát quang bụi rậm quanh nhà để tránh ong làm tổ.

- Những người nuôi ong, lấy mật ong nhất thiết phải có trang phục bảo hộ.

- Tránh mặc quần áo sặc sỡ, sử dụng nước hoa, mỹ phẩm khi đi vào rừng hay đi dã ngoại.

- Khi bị ong tấn công, cần nhanh chóng trùm kín mặt và các phần da bị hở. Nếu có ao nước mà biết bơi lặn xuống nước để tránh bị ong tấn công. Có thể dùng nùn rơm hoặc giẻ tẩm dầu đốt có nhiều khói để xua tổ ong đi nơi khác.