Bệnh tim bẩm sinh có thể gây tử vong cao nếu không được chữa trị kịp thời

Rất ít bác sĩ được đào tạo chuyên về chẩn đoán siêu âm tim thai

Tỉ lệ trẻ tử vong do tim bẩm sinh ở nước ta vẫn còn cao do không được chẩn đoán, do chẩn đoán muộn, hoặc can thiệp và phẫu thuật không kịp thời.

Phát biểu tại Khóa tập huấn “Siêu âm chẩn đoán các bệnh tim mạch bẩm sinh trước và sau sinh” đang diễn ra tại BV Nhi TW với sự tham gia giảng dạy của GS Silverman- chuyên gia hàng đầu về siêu âm, chẩn đoán bệnh tim mạch bẩm sinh trẻ em của Mỹ, PGS.TS Lê Thanh Hải- Giám đốc BV Nhi TW cho biết, chẩn đoán sớm các bệnh tim bẩm sinh ngay từ thời kì bào thai đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cứu sống thai nhi và bệnh nhi ngay từ thời kỳ sau sinh. Từ những năm đầu thập kỉ 70 của thế kỉ trước, siêu âm tim chẩn đoán trước sinh đã bắt đầu được nghiên cứu và nhanh chóng được ứng dụng trong lâm sàng. Ngày nay tại các nước phát triển thì hầu hết các bệnh tim bẩm sinh được chẩn đoán trước sinh và ngay sau sinh bằng siêu âm tim.

Giám đốc BV Nhi TW cho hay, tại Việt Nam, sự phát triển lĩnh vực tim bẩm sinh mới chỉ bắt đầu từ hơn một thập kỉ qua, kể từ khi can thiệp và phẫu thuật tim bẩm sinh được bắt đầu. Mặc dù chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, với hầu hết các bệnh tim bẩm sinh phức tạp đã được phẫu thuật với kết quả rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, trên thực tế tỉ lệ tử vong do tim bẩm sinh vẫn còn cao do không được chẩn đoán, do chẩn đoán muộn, hoặc can thiệp và phẫu thuật không kịp thời.

Về lĩnh vực siêu âm, chẩn đoán tim bẩm sinh trước sinh tại Việt Nam, theo PGS.TS Lê Thanh Hải hiện lĩnh vực này mới chỉ ở giai đoạn sơ khởi, được thực hiện ở rất ít trung tâm và rất ít bác sĩ được đào tạo về chẩn đoán siêu âm tim thai. Trong khi đó mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 10.000 – 12.000 trẻ mới sinh ra mắc chứng tim bẩm sinh cần phải được chẩn đoán và can thiệp sớm.

95% trường hợp trẻ bị tim bẩm sinh được phát hiện, điều trị ở giai đoạn chủ động vẫn phát triển bình thường

TS Nguyễn Lý Thịnh Trường- phó Giám đốc Trung tâm tim mạch BV Nhi TW cho biết, do lĩnh vực siêu âm tim thai ở nước ta sơ khỏi nên thực tế hiện nay, nhiều khi bác sĩ sản sản khoa trong quá trình siêu âm thai đã phát hiện ra dị tật về tim bẩm sinh của thai nhi nhưng do chưa có kiến thức đầy đủ về tim bẩm sinh nên chưa tiên  lượng được các tình huống liên quan đến hỗ trợ và tư vấn cho sản phụ khi đẻ.

Trong khi ở nước ngoài khi bác sĩ sản khoa chẩn đoán thai nhi bị tim bẩm sinh sẽ chuyển sản phụ về các trung tâm tim mạch nhi khoa- nơi các bác sĩ có chuyên môn về tim bẩm sinh trẻ em để bàn giải pháp phối hợp nên để sản phụ đẻ chỉ huy hay đẻ mổ hoặc có thể thành lập kíp cấp cúu ngay tại phòng đẻ hay không nhằm kịp thời can thiệp, giúp giảm biến chứng cho trẻ về suy tim hoặc suy hô hấp (đây là hai biến chứng hay gặp của trẻ sơ sinh bị tim bẩm sinh ngay sau khi chào đời).

Thông thường với bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em thì có khoảng 30-40 % trẻ phải can thiệp trong 2 tháng đầu đời, do đó khi bác sĩ biết trẻ bị tim bẩm sinh sớm, đang ở giai đoạn nào/mức độ nào thì thì sẽ cùng gia đình chủ động  lên kế hoạch đưa ra phương án điều trị bệnh để đảm bảo an toàn tính mạng cho trẻ.

“Nhiều trường hợp không phát hiện khi thai bị dị tật tim bẩm sinh nên khi trẻ sinh ra, gia đình đưa đến viện thì đã làm giảm bớt cơ hội chữa trị cho các bé ở thời điểm phù hợp”- TS Trường nói

Theo TS Trường, với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật cũng nhưchuyên môn ngày càng nâng cao của bác sĩ chuyên ngành tim mạch bẩm sinh thì 95% trường hợp trẻ bị tim bẩm sinh được phát hiện, điều trị ở giai đoạn chủ động vẫn phát triển bình thường. Hiện Trung tâm tim mạch- BV Nhi TW đã làm chủ gần  như tất cả các kỹ thuật cao trong can thiệp bệnh lý tim mạch nhi của thế giới.

Trung tâm tim mạch của BV Nhi TW đã và đang kết hợp với BV Phụ sản Hà Nội rất chặt chẽ để trao đổi vềc chuyên môn. Sau khoảng nửa năm hợp tác, đến nay trung bình mỗi tuần có tù 1-2 bệnh nhân là sản phụ có thai nhi bị dị tật tim bẩm sinh sang Trung tâm để được các bác sĩ siêu âm tim tiến hành siêu âm, chẩn đoán bệnh của thai nhi và đưa ra các giải pháp về y khoa tốt nhất. Ngoài ra, các bác sĩ của Trung tâm cũng thường xuyên sang BV Phụ sản Hà Nội để tham gia cấp cứu thai nhi bị dị tật tim bẩm sinh.