Vi khuẩn đường ruột là gì? Đặc điểm sinh học, khả năng gây bệnh và cách điều trị thế nào?

Vi khuẩn đường ruột là gì?

Họ vi khuẩn đường ruột là một họ lớn bao gồm các trực khuẩn gram âm, chia thành 2 nhóm:

- Nhóm các vi khuẩn gây bệnh

- Nhóm các vi khuẩn gây bệnh cơ hội. 

Vi khuẩn đường ruột bao gồm các trực khuẩn gram âm

Đặc điểm sinh học 

- Hình thể: hình trực khuẩn, kích thước 2-4  x 0,4-0,6 micromet

- Một số loài có lông

- Một số ít có vỏ

- Tính chất nuôi cấy: Các vi khuẩn đường ruột đều nuôi cấy dễ

+ Trên môi trường lỏng, vi khuẩn làm đục đều môi trường sau 12-18h nuôi cấy, một số có thể tạo váng và lắng cặn ở đáy ống.

+ Trên môi trường đặc, vi khuẩn mọc tạo thành 3 dạng khuẩn lạc: S, R, M

- Tính chất sinh vật hoá học: Ưa khí và kỵ khí tuỳ ngộ, oxydase (-) ở 100% các chủng; có thể lên men hoặc không lên men một số loại đường phát triển được hoặc không trên một số môi trường như citrat simmon, basikov, Ure-indol...

- Kháng nguyên: KN thân O, KN  lông H và KN K.

- Gây bệnh bằng nội độc tố: là phức hợp lipopolysaccharit, chịu nhiệt.

Khả năng gây bệnh của vi khuẩn đường ruột

Các vi khuẩn đường ruột chủ yếu gây bệnh ở đường tiêu hoá như tiêu chảy viêm ruột ỉa chảy viêm đại tràng Mỗi loài vi khuẩn có thể gây bệnh ở các vị trí khác nhau trên đường tiêu hoá và cơ chế gây bệnh cũng khác nhau.

Các vi khuẩn đường ruột gây nhiều bệnh đường tiêu hóa

Ngoài ra các vi khuẩn đường ruột còn gây bệnh ở ngoài đường tiêu hoá như viêm đường tiết niệu viêm màng não viêm phổi viêm phế quản và đặc biệt nhiễm khuẩn huyết. Có thể nói các vi khuẩn có thể gây bệnh được ở bất kỳ cơ quan nào của cơ thể, bệnh có thể song hành hoặc độc lập với các bệnh ở đường tiêu hoá.

Chẩn đoán nhiễm vi khuẩn đường ruột

Lấy bệnh phẩm tuỳ thuộc vào cơ quan bị tổn thương như đường tiêu hoá, đường tiết niệu, đường sinh dục… Bệnh phẩm sau khi lấy cần được xét gnhiệm sớm

- Nhuộm soi trực tiếp.

- Nuôi cấy phân lập: cấy bệnh phẩm vào các môi trường chọn lọc cho vi khuẩn đường ruột như Mac conkey, XLD… để tìm hiểu tính lên men đường lactose để có hướng chẩn đoán phù hợp với các giống khác nhau. 

Điều trị vi khuẩn đường ruột bằng kháng sinh dồ

Phòng và điều trị

- Phòng không đặc hiệu:

- Điều trị: dựa vào kết quả kháng sinh đồ. Nếu không có điều kiện làm kháng sinh đồ thì sử dụng các kháng sinh chọn lọc với các trực khuẩn gram âm, không nên lạm dụng kháng sinh phổ rộng vì dễ dẫn đến loạn khuẩn nhất là khi điều trị các nhiễm khuẩn ở đường tiêu hoá.