Trí nhớ - Ði­ều bí ẩn sau ghép tạng ảnh hưởng đến trí nhớ ra sao?

Những điều kỳ lạ…

Một em gái được ghép tim của một nạn nhân trong một vụ giết người chưa rõ thủ phạm. Sau khi bình phục, em gái này luôn có những cơn ác mộng về một kẻ sát nhân đang giết một người nào đó. Trong giấc mơ, em thấy mình bị bắn và còn nhận thấy rõ địa điểm, khẩu súng, trang phục và khuôn mặt cũng như vóc dáng của kẻ giết người. Những cơn ác mộng cứ tái diễn liên tục khiến cho gia đình quyết định đưa em tới gặp bác sĩ tâm lý. Sau khi nghe kể lại, vị bác sĩ tâm lý đã khuyên em tới gặp cảnh sát và cảnh sát đã tiến hành truy bắt được kẻ giết người theo đúng như em mô tả.

Một phụ nữ 29 tuổi đồng tính luyến ái và nghiện ma túy được ghép tim của một cô gái 19 tuổi, rất hấp dẫn nam giới và có thói quen ăn chay Sau khi được ghép tim, cô gái này tự nhiên không thích ăn thịt cá, chuyển sang ăn rau quả, bỏ được ma túy và thậm chí cô ta còn có ý định cưới một người đàn ông mạnh mẽ làm chồng!

Cũng tương tự như vậy, người cho tạng là nữ giới 24 tuổi tử vong do tai nạn giao thông Người nhận là nam giới, 25 tuổi bị bệnh tim phổi bẩm sinh nên được chỉ định ghép cả tim và phổi của người cho. Những điều tương tự cũng xảy ra khi chàng thanh niên tự nhiên trở nên... nữ tính hơn và lại thích kết bạn với nam hơn là nữ giới.

Ngoài những ví dụ trên, người ta cũng nhận thấy những sự thay đổi kỳ lạ về sở thích, thói quen, tính tình... ở rất nhiều bệnh nhân sau khi được ghép tạng và những thay đổi này lại có xu hướng giống với những đặc điểm của người cho tạng. Những hiện tượng nói trên đã được mô tả đầy đủ trong y văn và thực sự mới được chú ý đến ở những bệnh nhân sau khi được ghép tạng. Một số các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu và kết quả cho thấy nhiều bệnh nhân sau khi được ghép tạng, nhất là sau ghép tim, đều có những thay đổi về tâm lý, tính tình và thói quen giống như người cho tạng.

... Đến những giả thiết

Sau hàng loạt những trường hợp được phát hiện, rất nhiều giả thuyết được đặt ra nhằm giải thích những hiện tượng trên. Đầu tiên là các ý kiến về tâm linh, có tính chất huyền bí, “ác giả ác báo” như ví dụ đã mô tả ở trên. Giả thuyết tâm linh, cho dù không đưa ra được những bằng chứng cụ thể như khoa học thực nghiệm và ít nhiều mang tính chất siêu nhiên, siêu phàm nhưng đây cũng là một giả thiết không dễ gì bác bỏ.

Ngoài những ý kiến nghiêng về góc độ tâm linh, các nhà khoa học đang cố gắng lý giải hiện tượng trên một cách rõ ràng nhất. Thứ nhất, người ta lý giải hiện tượng trên thông qua việc người được ghép tạng đã biết được những thông tin về người cho tạng và sau đó tự “ám thị” về những thói quen, sở thích cũng như những giấc mơ của họ (người cho tạng). Những thông tin này có thể người nhận tạng đã biết trước hoặc họ nghe được từ nhân viên y tế trong quá trình ghép tạng mặc dù về nguyên tắc, những thông tin về người cho tạng được đảm bảo tuyệt đối bí mật.

Điều khó lý giải của giả thiết này là trong phần lớn các trường hợp, thông tin về người cho tạng được bảo mật tuyệt đối, thậm chí chính những thầy thuốc tham gia ghép tạng cũng không được biết ngoài những thông tin cần thiết cho cuộc mổ, vậy mà sau đó hiện tượng mơ về người cho tạng vẫn xảy ra. Thứ hai là giả thiết về “trí nhớ của tế bào”. Giả thiết này đã và đang được chứng minh trên nhiều phương diện và có vẻ được chấp nhận rộng rãi vì tính chất khoa học của nó. Người ta cho rằng, mỗi tế bào trong cơ thể người, đặc biệt là những tế bào có liên hệ mật thiết với hệ thần kinh hay có tính chất “thần kinh” sẽ có khả năng lưu giữ thông tin rất lớn. Tế bào của các tạng, ví dụ như tế bào cơ tim là một loại tế bào đặc biệt, có tính tự động rất cao nên việc có “trí nhớ” là hoàn toàn có thể. Tất cả những người hiến tim đều là những người khỏe mạnh bị đột tử trong các vụ tai nạn, bị sát hại... nên quả tim ngừng làm việc hết sức đột ngột.

Khi được “sống lại” sau ghép, quả tim vẫn tiếp tục chu trình làm việc trước đó gần giống như khi ở người cho và ảnh hưởng đến tâm sinh lý của người nhận. Các nhà khoa học cũng tìm được những chất dẫn truyền thông tin từ não tới các cơ quan. Những chất này thường chỉ có ở hệ thần kinh nhưng lại xuất hiện ở cả tế bào cơ tim cũng như ở tế bào các bộ phận khác trong cơ thể, từ đó dẫn đến giả thiết “phải chăng tế bào này cũng có khả năng lưu trữ và vận chuyển thông tin?”. Cuối cùng, việc sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch nhằm chống việc cơ thể thải loại các bộ phận “lạ” sau ghép cũng có thể góp phần vào hiện tượng tăng cường truyền thông điệp trí nhớ - tế bào từ các bộ phận người cho sang các cơ quan người nhận và gây nên các hiện tượng kỳ lạ sau ghép tạng.

Thay cho lời kết

Mặc dù đã được tìm hiểu rất kỹ, nhưng cơ thể của mỗi người chúng ta - những “tiểu vũ trụ”, vẫn thực sự có những điều bí ẩn mà khoa học hiện đại vẫn chưa lý giải nổi. Các hiện tượng kỳ lạ vẫn đang và sẽ xảy ra, cần được chứng minh một cách hoàn hảo nhất. Và trong khi chờ đợi những câu trả lời cụ thể, suy cho cùng, dù ở góc độ tâm linh hay khoa học, những hiện tượng kỳ lạ xảy ra sau ghép tạng vẫn chứng tỏ có một sợi dây vô hình đang tồn tại giữa những người cho tạng (đã chết) với người được nhận tạng (còn sống). Điều này mang một ý nghĩa nhân văn hết sức cao cả, một sự ràng buộc, một tình cảm gắn bó, một mối liên hệ hết sức thiêng liêng giữa con người với con người - dù còn sống hay đã chết và y học hiện đại, dù vô tình hay cố ý, cũng có thể đang làm được một công việc siêu phàm: duy trì được một phần cơ thể và trí nhớ của người đã chết luôn tồn tại và hoạt động trên thế gian này!