Phẫu thuật viêm nhiễm phụ khoa liệu có gây mãn kinh sớm?

Duy trì chức năng buồng trứng, theo giới y khoa là một quá trình phức tạp, nhất là đối với các loại bệnh bắt buộc phải phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn phần buồng trứng hay cắt tử cung. Điều này có gây mãn kinh sớm cho các chị em trong độ tuổi xuân thì?

GS.BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng - Hội nội tiết và sinh sản TP.HCM, cho rằng: các loại bệnh tự miễn và các cách điều trị ung thư là nguyên nhân làm cho buồng trứng suy chức năng sớm. Nhiều phương pháp mới để bảo tồn chức năng buồng trứng giảm thiểu tối đa tác động đến chức năng sinh sản và sức khỏe lâu dài của phụ nữ đang được thử nghiệm. Đáng nói là các phương pháp phẫu thuật trong phụ khoa thường được bỏ qua và cho đến gần đây, vẫn chưa được nghiên cứu về tác động trên tuổi mãn kinh, trong khi trên thực tế, mãn kinh sớm chính là kết quả không mong muốn sau phẫu thuật phụ khoa.

Cụ thể, cắt tử cung có thể gây mãn kinh sớm hơn bình thường 3,7 năm. Nếu cắt thêm một bên buồng trứng cùng với cắt tử cung, mãn kinh sẽ sớm hơn 4,4 năm. Các thay đổi này có thể do nguồn máu cung cấp cho buồng trứng bị giảm. Nếu sử dụng phương pháp cắt tử cung một cách rộng rãi để điều trị đau hạ vị và xuất huyết âm đạo bất thường, chức năng buồng trứng sẽ giảm và về lâu dài, sẽ có tác động xấu đến sức khỏe…

Ngoài ra, lạc nội mạc tử cung xảy ra trên 6-10% số phụ nữ tuổi sinh đẻ, trong đó có khoảng 17-44% có u nội mạc tử cung trên buồng trứng - cũng ảnh hưởng nhiều đến sự sinh sản, bất kể buồng trứng có tổn thương hay không. Phẫu thuật được chỉ định trong bệnh lý này tuy đem lại hiệu quả cao và an toàn nhưng nghi ngại về vấn đề suy chức năng buồng trứng sau bóc u lạc nội mạc buồng trứng ở hai bên buồng trứng dẫn đến mãn kinh sớm.

TS.BS Lê Thị Thu Hà - Bệnh viện Từ Dũ, cho biết thêm: phẫu thuật cắt tử cung là phẫu thuật phụ khoa lớn, bên cạnh lợi ích là loại bỏ bệnh lý nhằm cứu sống bệnh nhân, phẫu thuật này còn có những nguy cơ như tổn thương ruột bàng quang niệu quản, tai biến do gây mê và mãn kinh sớm.

Mãn kinh sớm dưới 40 tuổi là hậu quả của việc giảm nồng độ estrogen sau phẫu thuật cắt tử cung hoặc phần phụ. Sau phẫu thuật cắt bỏ hai buồng trứng người phụ nữ sẽ xuất hiện những dấu hiệu mãn kinh như cơn bừng bốc hỏa, ra mồ hôi khô âm đạo khó ngủ ngay sau phẫu thuật, tăng nguy cơ loãng xương sau đó. Nguyên nhân, do việc ngừng sản xuất trứng từ buồng trứng giảm nồng độ estrogen trong cơ thể. Sau phẫu thuật cắt bán phần hoặc toàn phần tử cung (vì u xơ tử cung băng huyết sau sinh ), ngay cả khi để lại cả hai buồng trứng, người phụ nữ tuy còn trẻ vẫn có những dấu hiệu suy buồng trứng - mệt mỏi tắc kinh khô âm đạo, giao hợp đau cơn bừng bốc hỏa.

Một số nghiên cứu cho thấy tuổi mãn kinh ở nhóm phụ nữ đã cắt tử cung, để lại hai buồng trứng sớm hơn nhóm phụ nữ không cắt tử cung - buồng trứng 5,5 năm. Điều này xảy ra do buồng trứng mất nguồn cung cấp máu nuôi từ động mạch tử cung buồng trứng, ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng, giảm nồng độ estrogen trong cơ thể.

Để giải quyết các vấn đề khó chịu, không mong muốn sau phẫu thuật phụ khoa, theo giới chuyên môn thì việc tham gia các sinh hoạt tập thể tập thể dục ăn uống điều độ, ăn nhiều trái cây tươi, uống nhiều nước, bổ sung canxi là cần thiết. Dùng nội tiết thay thế cũng giúp cải thiện đáng kể các triệu chứng, tuy nhiên các chị em chỉ dùng thuốc này theo chỉ định của bác sĩ. Ảnh hưởng tâm sinh lý biểu hiện sau cắt tử cung cũng khác nhau giữa các cá thể. Vài nghiên cứu nhận thấy các phụ nữ có biểu hiện trầm cảm lo lắng, giảm tính dục sau khi mổ, trong khi có những nghiên cứu khác kết luận rằng, những phụ nữ sau khi cắt tử cung có cuộc sống vui vẻ hơn, tốt hơn vì họ không còn những triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra nữa (chẳng hạn như hết ra huyết, hết đau bụng). Phụ nữ sau phẫu thuật cắt tử cung hoặc buồng trứng cần theo dõi khám định kỳ sau đó, nếu có những biểu hiện khó chịu, nên trình bày với bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.