Dùng các thuốc trị ho dị ứng sao cho đúng, hiệu quả nhất?

Ho do dị ứng là tình trạng niêm mạc họng bị kích thích từ các dị nguyên có thể gây dị ứng như thức ăn, đồ uống, phấn hoa, thuốc… đi qua niêm mạc họng gây kích ứng tạo phản xạ ho.

Khi bị ho do dị ứng các bác sĩ thường sử dụng thuốc kháng histamin H1 để điều trị. Vậy dùng các thuốc này trị ho dị ứng sao cho đúng.

Biểu hiện của bệnh ho do dị ứng là sau khi sử dụng các chất có thể gây dị ứng với từng cơ địa mà xuất hiện các triệu chứng như ngứa họng ho khan ho thành cơn - có khi ho hàng tháng hoặc hàng năm mà sử dụng các thuốc chống viêm thông thường không khỏi, đôi khi rát bỏng ở họng, cay họng, có thể xuất hiện phản xạ co thắt họng - thanh quản gây khó thở - phù Quink họng - thanh quản

Các histamin kích hoạt trong tế bào gây hiện tượng dị ứng.

Tác dụng của thuốc

Khi bị ho do dị ứng, thuốc kháng histamin H1 là một trong những nhóm thuốc hay được bác sĩ dùng để điều trị. Dựa vào dược động học, tác dụng, các thuốc kháng histamin H1 được xếp thành 2 thế hệ:

Thế hệ I: Có tác dụng trên receptor H1 cả trung ương và ngoại vi, có tác dụng an thần mạnh, chống nôn và kháng cholinergic. Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 gồm promethazin hydroclorid, clorpheniramin maleat, brompheniramin maleat, diphenhydramin hydroclorid, hydroxyzin hydroclorid...

Thế hệ II: Có thời gian bán thải dài, ít tác dụng trên H1 trung ương, chỉ có tác dụng trên H1 ngoại vi, không gây buồn ngủ Một số thuốc thế hệ 2 như loratadin cetirizin hydroclorid, fexofenadin, acrivastin.

Thuốc kháng histamin H1 ức chế có cạnh tranh với histamin tại receptor H 1 làm mất các tác dụng của histamin trên receptor nên mất triệu chứng dị ứng.

Thuốc kháng histamin H1 có tác dụng dự phòng tốt hơn là chữa, vì khi histamin được giải phóng tạo hàng loạt phản ứng và sẽ giải phóng đồng thời các chất trung gian khác mà thuốc kháng histamin H1 không đối kháng được.

Nhiều thuốc kháng histamin H1 chống được ho theo cơ chế ngoại biên do ức chế sự co phế quản gây phản xạ ho (promethazin, oxomemazin, doxylamin, dexclopheniramin...) nhưng hiệu lực kém thuốc chống ho trung ương. Thuốc kháng histamin H1 làm tăng tiềm lực của thuốc giãn phế quản khác (như các amin cường giao cảm loại ephedrin).

Các tác nhân gây dị ứng.

Và tác dụng không mong muốn

Tác dụng không mong muốn của thuốc kháng histamin H1 là biểu hiện ức chế thần kinh (ngủ gà, khó chịu, giảm phản xạ, mệt), mất kết hợp vận động chóng mặt Những biểu hiện trên tăng mạnh nếu dùng thuốc kháng histamin H1 cùng rượu hoặc thuốc ức chế thần kinh trung ương. Tuyệt đối không dùng thuốc khi lái xe, đang vận hành máy móc hoặc làm việc nơi nguy hiểm (trên cao).

Ở một số người, tác dụng không mong muốn của thuốc biểu hiện ở dạng kích thích (nhất là ở trẻ còn bú) với các biểu hiện như: mất ngủ dễ kích động nhức đầu có khi co giật nếu sử dụng liều cao.

Để hạn chế tác dụng không mong muốn trên thần kinh trung ương có thể giảm liều hàng ngày hoặc dùng lúc chiều tối, hoặc dùng loại kháng histamin H1 thế hệ II.

Ngoài ra, do tác dụng kháng cholinergic thuốc kháng histamin H1 có thể gây khô miệng hầu họng; khạc đờm khó; khó tiểu tiện, bí đái, liệt dương; rối loạn điều tiết thị giác tăng áp lực trong mắt đặc biệt ở người có glôcôm góc đóng, đánh trống ngực; giảm tiết sữa

Thuốc kháng histamin H1 chỉ thuần tuý chữa triệu chứng mà không chữa được nguyên nhân gây ra dị ứng và ít hiệu quả khi cần tác dụng nhanh và mạnh.

Trường hợp nào không được dùng thuốc kháng histamin H1?

Các trường hợp sau không được dùng thuốc kháng histamin H1: Phì đại tuyến tiền liệt glôcôm góc hẹp, nghẽn ống tiêu hóa và đường niệu nhược cơ khi người bệnh đang dùng các thuốc thuộc nhóm IMAO quá mẫn với thuốc; không dùng thuốc kháng histamin H1 ngoài da khi tổn thương da.

Tóm lại, khi có các biểu hiện của bệnh ho do dị ứng nêu trên, người bệnh không nên tự ý dùng các loại thuốc chữa ho có bán rất nhiều trên thị trường mà bỏ lỡ cơ hội chữa trị khỏi bệnh ho do dị ứng Nếu dùng thuốc kháng histamin không đỡ, các thầy thuốc sẽ sử dụng nhóm thuốc chống viêm cải thiện triệu chứng ho dị ứng nặng hoặc dùng phương pháp giải mẫn cảm đặc hiệu khi tìm được dị nguyên gây dị ứng