Cha mẹ vội vã cho trẻ tiêm hormon "ngừng lớn" trước tuổi: Nên hay không nên?

Nhiều bậc cha mẹ vì hoảng hốt khi trẻ có biểu hiện dậy thì sớm như có kinh nguyệt, giọng nói như một người đàn ông, ngực nảy nở sớm… đã nghe các thông tin trên mạng rồi vội vã cho trẻ tiêm hormon để kìm hãm dậy thì sớm của trẻ...

Có trẻ dậy thì từ lúc lên 2

Mới đây tại BV Nhi đồng 1 (TP Hồ Chí Minh), các bác sĩ đã liên tục “được” thăm khám cho các bé dậy thì sớm trong đó có cả các bé mới gần 2 tuổi, 3 tuổi đã xuất huyết âm đạo, vỡ giọng ồm ồm… Còn tại phòng khám nội tiết chuyển hoá và di truyền của bệnh viện Nhi TW (Hà Nội), các bác sĩ cho biết hầu như ngày nào cũng có các bệnh nhi được gia đình đưa đến khám dậy thì sớm, trong số đó có những bé mới chỉ 2 tuổi.

TS Bùi Phương Thảo – Phó trưởng khoa Nội tiết – Chuyển hóa – Di truyền (Bệnh viện Nhi TW) cho hay, hiện này trẻ (cả nam và nữ) tuổi dậy thì sớm bắt đầu sớm hơn so với trước kia (10-20 năm trước). “Hiện nay đối với nữ, các dấu hiệu dậy thì thường bắt đầu từ 8 tuổi, còn nam là 9 tuổi. Như vậy, nếu xuất hiện các dấu hiệu dậy thì trước độ tuổi đó sẽ được coi là dậy thì sớm. Ngược lại, nếu nữ sau 13 tuổi, nam sau 14 tuổi mà chưa dậy thì thì sẽ được coi là muộn”, TS Thảo cho hay.

Theo đó, dấu hiệu dậy thì ở nữ thường xuất hiện các biểu hiện như vùng tuyến vú phát triển, bắt đầu có lông mu, thay đổi tâm lý… còn nam thường là vỡ tiếng dương vật phát triển, xuất hiện ria mép trứng cá, lông mu…

Các chuyên gia cho rằng có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm

Bổ sung thêm thông tin, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng Khoa nhi bệnh viện Bạch Mai, cho biết ngày xưa, thông thường thì “nữ thập tam, nam thập lục” - tức nữ 13 tuổi, nam 16 tuổi mới bước vào tuổi dậy thì. Hiện nay, do nhiều yếu tố tác động nên khả năng có con và tuổi sinh sản kéo dài hơn so với trước kia.

“Trẻ em dưới 8 tuổi mà có kinh nguyệt mới gọi là sớm, còn những em 9-10 tuổi trở lên là bình thường, không có gì đáng lo ngại” - PGS Dũng giải thích.

Ngoài ra, TS Bùi Phương Thảo cũng nêu lên thực tế là nhiều bậc phụ huynh thường hay lo lắng khi thấy sự phát triển “vượt trội” ở tuyến vú đối với các bé gái và vội cho đi khám. Tuy nhiên theo TS Thảo, kể cả đối với trẻ có tuyến vú phát triển trước 8 tuổi nhưng khi đi khám tuổi xương vẫn bình thường tử cung lông mu không phát triển thì đó không được coi là dậy thì sớm.

Không tự ý cho trẻ tiêm hormon "ngừng lớn" trước tuổi khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ

Theo các chuyên gia, việc các ông bố bà mẹ lo lắng về việc con dậy thì sớm là hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên, muốn biết con có dậy thì sớm hay không, phụ huynh cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa ở các bệnh viện không nên tự ý nghe các thông tin trên mạng rồi cho trẻ tiêm hormon khiến trẻ "ngừng lớn" mà không có sự chỉ định của bác sĩ.

Khi đi thăm khám, với những trường hợp nghi ngờ dậy thì sớm các bé sẽ được chụp X-quang tuổi xương, xét nghiệm sàng lọc xem tuổi xương có gì bất thường hay không. Nếu có, trẻ sẽ được làm tiếp xét nghiệm máu xem hormon sinh dục cao đến mức nào. Nếu là dậy thì giả từ những bệnh lý như u não u thượng thận thì phải chữa trị ngay.

“Đối với trẻ dậy thì sớm thật thì nó chỉ ảnh hưởng đến tâm lý là phần nhiều nên cha mẹ nên có sự hướng dẫn và dạy dỗ để trẻ hiểu rõ. Ngoài ra, nó cũng có ảnh hưởng đến sự phát triển cơ thể vì có thể hormon tăng trưởng sản xuất không kịp, làm trẻ lùn vì các đầu xương đã đóng kín sớm, nếu vào bệnh viện thì sẽ có thuốc can thiệp để giảm quá trình dậy thì, giúp trẻ lớn đạt mức”, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng cho biết.

Theo đó, đối với trẻ dưới 6 tuổi đã dậy thì, bác sĩ sẽ thăm khám và chỉ định tiêm hormone để ức chế. Còn những trường hợp 6-8 tuổi hoặc trên 8 tuổi, tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ có chỉ định rõ ràng. Những trường hợp dưới 6 tuổi bị dậy thì sớm, khi tiêm hormon sẽ giúp ức chế phát triển các đặc tính sinh dục phụ như sự phát triển của tuyến vú, lông mu... Điều này giúp trẻ tập trung vào việc học và tránh bị xâm hại tình dục

Trẻ đến khám dậy thì sớm tại Phòng khám Nội tiết- Di truyền-Chuyển hóa của Bệnh viện Nhi TW

TS.BS Bùi Phương Thảo cũng cho biết thêm, về lâu dài, việc tiêm hormon sẽ giúp trẻ phát triển chiều cao sau này. Tùy từng trường hợp, bác sĩ sẽ tư vấn cho gia đình những điều được, mất khi tiêm hormon.

“Tuy nhiên, trong thực tế, việc tiêm hormon cho trẻ chắc chắn có những ảnh hưởng nhất định, điển hình nhất là sự thay đổi nội tiết, thứ hai là trẻ phải chịu những cơn đau tiếp đến là sẽ lão hóa sớm về sau, chưa kể vấn đề kinh phí điều trị” - Thảo nhấn mạnh.

TS Thảo cũng cảnh báo thực trạng có 1 số trường hợp, dù các bác sĩ nội tiết đã hướng dẫn và tư vấn không cần thiết phải tiêm hormon ức chế dậy thì, nhưng gia đình vẫn tự ý ra ngoài tiêm thuốc ức chế dậy thì với hy vọng sau này chiều cao của con sẽ tăng lên. Việc dùng hormon ức chế dậy thì không đúng chỉ định sẽ làm cho trẻ không có được qua trình dậy thì bình thường, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý của đứa trẻ.

 Theo các chuyên gia, nguyên nhân dẫn khiến trẻ dậy thì sớm ngày càng gia tăng, ngoài nguyên nhân tổn thương thần kinh trung ương gây dậy thì sớm trung ương, còn có các yếu tố khác như: môi trường dinh dưỡng lối sống… sẽ khiến trẻ dậy thì sớm hơn.

Những trẻ thừa cân béo phì sẽ thúc đẩy dậy thì sớm hơn. Hay những trẻ tiếp cận với thông tin, internet, mạng xã hội từ khi còn nhỏ cũng là nguyên nhân thúc đẩy…trẻ dậy thì sớm