Mách nhỏ bài thuốc trị chứng tâm thận bất giao ở người cao tuổi

Biểu hiện: Tâm phiền mất ngủ khi ngủ thì hay mê, nói sảng di tinh lưng đùi đau mỏi, sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi trộm, nếu bệnh nặng thì hồi hộp, hoa mắt ù tai người mệt mỏi tiểu đêm 2-3 lần, có khi nhiều hơn, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi ít hoặc không có rêu, mạch tế sác.

Chứng tâm thận bất giao do nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến, trên lâm sàng triệu chứng cũng không giống nhau. Cần phân biệt chứng tâm thận bất giao với chứng tâm hỏa và chứng tâm thận bất giao với chứng tâm âm hư.

Chứng tâm thận bất giao với chứng tâm hỏa cang thịnh: do mệt nhọc quá độ làm ngũ chí quá thực dẫn đến âm hư ở dưới, hỏa vượng ở trên nên thường gọi là “hư hỏa”

Triệu chứng: tân dịch kém, ngũ tâm phiền nhiệt, ra mồ hôi trộm di tinh mộng tinh lưng gối đau mỏi, chất lưỡi đỏ không có rêu, mạch tế sác. Đó là do hỏa của hai chứng vừa thực vừa hư.

Chứng tâm hỏa cang thịnh là do tình chí uất kết hóa hỏa, hoặc do lục dâm nội uất hóa hỏa, hoặc do ăn nhiều thức ăn cay nóng làm tâm hỏa thịnh rối loạn tâm thần ở trên thì bốc lên miệng, biểu hiện ra lưỡi, sinh ra chứng miệng đắng khát nước loét miệng loét lưỡi nếu dồn xuống dưới thì sinh chứng niệu đạo nóng rít nước tiểu đỏ, mạch sác.

Chứng tâm thận bất giao với chứng tâm âm hư: có biểu hiện miệng khô họng ráo, ngũ tâm phiền nhiệt, triều nhiệt, ra mồ hôi trộm tâm thần không yên, hồi hộp mất ngủ mê ngủ, lưỡi đỏ ít tân dịch, mạch tế sác

Chứng tâm thận bất giao ở người cao tuổi gây mất ngủ, có khi suốt đêm không ngủ, thời gian mất ngủ kéo dài, có kiêm cả thận âm hư tổn, lưng gối đau mỏi, yếu mềm, tai ù, váng đầu, di tinh.

Còn chứng tâm âm hư nguyên nhân ban đầu là do thể chất hư yếu, sau khi ốm nặng hoặc bị mất nhiều máu hoặc do tinh thần kích động làm tổn hao tâm huyết, ngủ chập chờn, chứ không mất ngủ nghiêm trọng như chứng tâm thận bất giao, vì âm không liễm được dương.

Sau đây là phương pháp điều trị tùy thể bệnh

Do tâm thận bất giao sinh chứng kinh quý, chính xung (tim hồi hộp). Thận tinh không đầy đủ, thủy không chế được hỏa, tâm hỏa ở trong bị kích động mà sinh bệnh.

Triệu chứng: Trằn trọc khó ngủ khi gặp sự việc bức xúc thì đêm nằm không ngủ tim hồi hộp, người mệt mỏi, mắt hoa tai ù, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế sác. Điều trị: thanh tâm an thần, dưỡng tâm huyết.

Bài thuốc: Thiên vương bổ tâm đan gồm: thục địa 120g nhân sâm 80g, huyền sâm 60g, đan sâm 80g, thiên môn 60g, mạch môn 60g bá tử nhân 60g thạch xương bồ 60g đỗ trọng 80g, đại táo 20 quả, đương quy 80g, ngũ vị tử 40g phục linh 80g, phục thần 60g, cát cánh 60g, hắc táo nhân (táo nhân sao đen) 80g, viễn chí 80g bách bộ 60g cam thảo 40g, đăng tâm 40g, kim bạc 60 lá.

Cách dùng: Tán bột làm viên hoàn mật mỗi viên 4g, ngày uống 3 lần mỗi lần uống 1 viên với nước đun sôi để ấm. Nếu dùng thuốc sắc thì dùng liều lượng 1/10. Ngày uống một thang sắc uống 3 lần trong ngày. Uống 3 liệu trình, mỗi liệu trình uống 10 ngày, nếu dùng thuốc sắc thì không dùng kim bạc.

Do tâm thận bất giao sinh chứng bất mỵ (mất ngủ). Do thận thủy bất túc, tâm hỏa quá vượng mà sinh bệnh.

Triệu chứng: Bệnh nhân trong tâm phiền muộn, ngủ kém, khi ngủ hay mê sảng miệng khô tân dịch ít, có kiêm chứng váng đầu ù tai lưỡi đỏ, mạch tế sác.

Điều trị: Tư âm thanh nhiệt, tráng thủy chế hỏa.

Bài thuốc: Hoàng liên A giao thang gồm: hoàng liên 16g, kê tử hoàng 2 quả, hoàng cầm 8g a giao 12g bạch thược 8g.

Cách dùng: Ngày uống một thang sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn hoặc lúc đói, tùy chứng trạng của bệnh nhân có thể gia giảm cho thích hợp. Nếu âm hư nhưng hỏa không mạnh thì dùng bài Thiên vương bổ tâm đan để điều trị.

Do tâm thận bất giao sinh chứng kiện vọng (hay quên). Do thận tinh hao tổn nhiều, tâm thần mất đi sự nuôi dưỡng mà sinh bệnh.

Triệu chứng: Bệnh nhân ngủ kém, có khi mất ngủ suốt đêm, hay quên, phiền nhiệt, lưng đùi mềm yếu, di mộng tinh, tai ù chất lưỡi đỏ, mạch tế sác.ư

Điều trị: Tư bổ thận tinh, dưỡng tâm an thần.

Bài thuốc: Lục vị địa hoàng hoàn gia vị: thục địa 16g hoài sơn 12g sơn thù 8g bạch linh 12g trạch tả 12g, đan bì 8g, hắc táo nhân 20g viễn chí 8g ngũ vị tử 6g, thạch xương bồ 8g liên nhục 12g.

Cách dùng:Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn hoặc lúc đói.

Chú ý: Ngoài điều trị bằng thuốc thì điều dưỡng về tinh thần ăn uống phải “thanh tâm quả dục”.