Tìm hiểu về tuyến thượng thận - Chức năng của hormone tuyến thượng thận

Tuyến thượng thận là gì?

Thượng thận là tuyến nội tiết nhỏ nằm ngay phía trên 2 thận Mỗi tuyến bao gồm 2 phần phần tủy (bên trong) tiết ra các hormone catecholamin có tác dụng duy trì mức huyết áp và nhịp tim phần vỏ (bên ngoài) tiết ra các hormone corticosteroid, những hormone này có vai trò rất quan trọng đối với sự sống.

Tuyến thượng thận

Cấu tạo và chức năng của các hormone tuyến trên thận

Giải phẫu tuyến thượng thận chia làm hai miền: Miền tủy và miền vỏ có nguồn gốc khác nhau và chức năng khác nhau.

Miền vỏ: Gồm ba lớp: lớp cầu, lớp sợi, lớp lưới.

+ Lớp ngoài (lớp cầu) tiết hormone điều hòa các muối khoáng (các chất điện giải), trong đó, quan trọng nhất là hormone aldostêrôn, có tác dụng giữ các ion Na+ và thải K+ trong máu, giúp điều hòa huyết áp

+ Lớp giữa (lớp sợi) tiết hormone điều hòa đường huyết trong đó có cortisol là hormone có tác dụng chuyển hóa glucozo từ protein và lipit). Khi cơ thể cần, dưới tác dụng của Cortisol, glucozo có thể được tổng hợp từ axit amin và axit béo do sự phân giải của protein và lipit.

+ Lớp trong (lớp lưới) tiết hormone điều hòa sinh dục nam tính, trong đó chủ yếu là anđrôgen, ngoài ra còn có một lượng không đáng kể estrogen androgen có tác dụng lên sự phát triển các đặc tính nam. 

Lớp vỏ tuyến thượng thận

Một số bệnh liên quan đến tuyến trên thận

1. Suy vỏ thượng thận kinh diễn: bệnh Addison

Có 4 triệu chứng chính:

 - Da xạm đen: Giống màu chì da thường thâm ở các vùng

 - Mệt nhọc: Cơ lực giảm đi nhanh chóng. 

 - huyết áp hạ. Hạ cả số tối đa và tối thiểu, nhất là trong đợt tiến triển. Người bệnh bị nhức đầu hoa Mắt có xu hướng thỉu đi.

 - Gầy, sút nhanh. Trong vài tháng có thể sút 3 - 4 kg.

2. Cường vỏ thượng thận

Cường vỏ thượng thận loại chuyển hoá: Bệnh Cushing.

Bệnh Cushing do cường tế bào ưa bazo của thuỳ trước tuyến yên kích thích vỏ thượng thận và hội chứng cushing do u vỏ thượng thận. Bệnh hay hội chứng đều có triệu chứng giống nhau. Triệu chứng nổi bật nhất là sự biến dạng của người bệnh, người bệnh trở nên béo một cách đặc biệt.

Cường Adrosteron tiên phát: Bệnh Conn.

Cường kích tố sinh dục nam: Bệnh cảnh lâm sàng tuỳ theo giới, tuỳ theo tuổi lúc người bệnh bắt đầu bị, tuỳ theo sự bất thường nhiều hay ít hormone. 

Bệnh lý tuyến thượng thận

3. Cường tuỷ thượng thận: Bệnh Pheocromoxytom

Triệu chứng chủ yếu là tăng huyết áp Có thể thấy hai loại triệu chứng:

Cơn kịch phát: Xảy ra do người bệnh làm gắng sức. Kéo dài từ một vài phút đến một vài giờ.

Các triệu chứng thường xuyên: Giữa các kịch phát, có thể thấy:

 - Thỉnh thoảng có sốt nhẹ: Chuyển hoá cơ bản tăng nhẹ từ +20 đến +30%.

 - Tăng huyếp thường xuyên.