Phòng ngừa ung thư cổ tử cung bằng những biện pháp nào?

Theo WHO, ung thư cổ tử cung là căn bệnh ung thư thường gặp hàng đầu ở phụ nữ từ 15-44 tuổi tại Việt Nam. Có thể phòng ngừa được bằng những biện pháp không hề phức tạp như tiêm ngừa để phòng tránh vi rút gây bệnh và đặc biệt việc chủng ngừa nên thực hiện cho ho trẻ gái từ sớm.

Theo thống kê mỗi năm trên thế giới có khoảng 270.000 phụ nữ tử vong vì căn bệnh ung thư cổ tử cung trong đó có đến 80% số ca tử vong xảy ra ở những nước có mức sống thấp.

Tại Việt Nam, hàng năm có đến hơn 6000 phụ nữ phát hiện bị ung thư cổ tử cung và hơn phân nửa số đó tử vong, đồng nghĩa với mỗi ngày 9 phụ nữ Việt Nam chết vì căn bệnh này. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, đây là căn bệnh ung thư thường gặp hàng đầu ở phụ nữ từ 15-44 tuổi tại Việt Nam. 

Ung thư cổ tử cung có thể xảy ra ở phụ nữ trẻ và trẻ gái

Ung thư cổ tử cung là căn bệnh rất nguy hiểm, gây ra gánh nặng và những tổn thất vô cùng to lớn về sức khỏe và tinh thần cho bản thân người phụ nữ mắc bệnh và cả những người thân trong gia đình nhưng nhận thức của phụ nữ trong cộng đồng về căn bệnh này còn hạn chế, dẫn đến thiếu ý thức phòng bệnh, đặc biệt là phụ nữ trẻ và các bậc phụ huynh có trẻ gái vị thành niên. Vẫn còn rất ít người biết rằng đây là ung thư có thể phòng ngừa được bằng những biện pháp không hề phức tạp như tiêm ngừa để phòng tránh vi rút gây bệnh và đặc biệt việc chủng ngừa nên thực hiện cho trẻ gái từ sớm, trước giai đoạn trẻ quan hệ tình dục.

Có thể nói ung thư cổ tử cung có thể xảy ra với bất kỳ ai và đặc biệt, tại Việt Nam ung thư cổ tử cung là ung thư phổ biến nhất ở nữ giới từ 15-44 tuổi. Trong nhiều năm công tác trong ngành ung thư phụ khoa, tôi đã gặp những trường hợp bệnh nhân bị ung thư cổ tử cung ở lứa tuổi rất trẻ, thậm chí có trường hợp bé gái bị ung thư cổ tử cung khi mới 16 tuổi.

Khi người phụ nữ bắt đầu quan hệ tình dục là họ bắt đầu có nguy cơ nhiễm HPV gây ung thư cổ tử cung Với sự phát triển của xã hội hiện nay, lứa tuổi quan hệ tình dục tại Việt Nam ngày càng thấp. Nghiên cứu quốc gia về vị thành niên và thanh niên lần 1 (công bố năm 2005) cho thấy tuổi quan hệ tình dục lần đầu ở nam nữ thanh niên Việt Nam là hơn 19 tuổi, đến điều tra lần 2 (công bố năm 2010), độ tuổi này hạ xuống còn 18.

Tuy nhiên thăm khám lâm sàng thực tế và khảo sát trên các trẻ vị thành niên, thanh niên có thai ngoài ý muốn tại Bệnh viện Phụ sản Hùng Vương, Bệnh viện Từ Dũ và Trung tâm sức khỏe sinh sản TP.HCM cho thấy có những trường hợp quan hệ tình dục tự nguyện từ 10-12 tuổi. Cũng trên khảo sát này, tuổi quan hệ tình dục lần đầu của các em là 14 tuổi, sớm hơn rất nhiều so với điều tra quốc gia. Điều này dẫn đến độ tuổi mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục ngày càng trẻ hơn.

… là bệnh lây truyền qua đường tình dục

Nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung đến nay đã được xác định là vi rút HPV (tên đầy đủ là Human Papillomavirus). Đây là virut rất dễ lây lan và hầu hết mọi phụ nữ đều có nguy cơ nhiễm vi rút này. Trung bình cứ 10 phụ nữ thì có đến 8 người có thể từng một lần nhiễm HPV trong đời. Nguy cơ này có thể xảy ra ngay từ lần quan hệ tình dục đầu tiên. Do đó quan niệm ung thư cổ tử cung không thể xảy đến với mình, từ đó không thực hiện những biện pháp phòng ngừa là một quan niệm cần thay đổi. Vì thực ra căn bệnh này có thể xảy ra với bất kỳ phụ nữ nào.

Có nhiều loại HPV gây ung thư cổ tử cung . Ngoài 2 týp 16,18 là hai loại thường gặp nhất, chịu trách nhiệm khoảng 70% trường hợp ung thư cổ tử cung , các loại 31, 33, 45 là các loại thường gặp tiếp theo. 5 týp này là thủ phạm gây ra hơn 83% các ca ung thư cổ tử cung .

Đặc biệt đáng lưu ý là týp 45 cùng với týp 16 và 18 vì 3 týp này là nguyên nhân của 90% những trường hợp ung thư cổ tử cung biểu mô tuyến. Đây là loại ung thư cổ tử cung thường gặp ở phụ nữ trẻ, tiên lượng rất xấu vì tiến triển và di căn rất nhanh. Do đó việc phòng ngừa tránh nhiễm các loại HPV thường gặp là cần thiết chứ không chỉ là phòng ngừa 2 loại 16,18.

Có diễn tiến thầm lặng

Ung thư cổ tử cung không xảy ra đột ngột mà trải qua các giai đoạn từ nhiễm vi rút, đến những bất thường ở cổ tử cung, các tổn thương tiền ung thư rồi đến ung thư. Các giai đoạn này diễn ra trong khoảng thời gian khá dài, trung bình từ 10 đến 15 năm.

Điều đáng lưu ý là các giai đoạn này bệnh diễn tiến âm thầm, giai đoạn tiền ung thư hầu như không có triệu chứng gì, do đó chị em không nhận biết mình mắc bệnh nếu không đi khám phụ khoa. Khi đã ở những giai đoạn muộn, người mắc ung thư cổ tử cung có những biểu hiện như ra huyết trắng có mùi hôi, có lẫn máu, chảy máu âm đạo sau giao hợp hoặc sau khi làm việc nặng dù đang không có kinh, hoặc nặng hơn có thể chảy dịch có lẫn máu ở âm đạo, kèm theo đau bụng, lưng, vùng chậu và chân.

Nếu chị em thấy mình có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên thì hãy đến gặp bác sĩ ngay. Không nên coi thường và bỏ qua những triệu chứng này. Khi các triệu chứng bị bỏ qua thì ung thư sẽ có thời gian để tiến triển đến những giai đoạn muộn hơn và việc điều trị sẽ càng khó khăn.

Nên phòng ngừa từ khi còn trẻ

Không quan hệ tình dục sớm

Quan hệ sớm (ở tuổi dậy thì) là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm vi rút HPV. Cơ thể của các em gái trong giai đoạn này tự bảo vệ rất kém trước sự tấn công của các vi rút gây bệnh. Các bệnh lây lan qua đường tình dục ở lứa tuổi này cũng nhanh hơn do các màng nhầy đang ở giai đoạn vô cùng nhạy cảm.

Tiêm vaccin trước lần quan hệ đầu tiên

Điều đáng mừng đây là một loại ung thư có thể phòng ngừa được. Ung thư cổ tử cung nguy hiểm và nặng nề như vậy, nhưng để phòng ngừa căn bệnh này lại không quá khó bằng cách tiêm vaccin để phòng nhiễm các týp HPV thường gây ung thư cổ tử cung .

Hiện nay tại Việt Nam đã có vắc xin ngừa những týp HPV gây ung thư phổ biến nhất, được tiêm cho phụ nữ từ 10 đến 25 tuổi, kể cả người chưa và đã có quan hệ tình dục đều có thể tiêm.

Tiêm vắc-xin phòng bệnh trước lần quan hệ đầu tiên cho phép chị em phòng bệnh được tới trên 90% nguy cơ. Bên cạnh đó những chị em đã có gia đình cần thực hiện khám phụ khoa và tầm soát bằng phương pháp phết tế bào cổ tử cung (PAP smear) định kỳ, ít nhất 1 năm/1 lần, để phát hiện kịp thời và có giải pháp điều trị ở những giai đoạn sớm của bệnh.

Thăm khám phụ khoa định kỳ

Bên cạnh đó những bạn gái đã có quan hệ tình dục, ngoài tiêm vaccin phòng bệnh cần thực hiện khám phụ khoa định kỳ và tầm soát bằng phương pháp phết tế bào cổ tử cung (PAP smear) định kỳ, ít nhất 1 năm/ 1 lần, để phát hiện kịp thời và có giải pháp điều trị ở những giai đoạn sớm của bệnh. Đối với bạn gái đã quan hệ tình dục, việc phòng ngừa đạt kết quả cao nhất khi kết hợp 2 phương pháp này.