Vai trò quan trọng của dưỡng chất đối với hệ thần kinh trẻ

Trong những năm đầu của cuộc đời hệ thần kinh của trẻ phát triển rất nhanh, trọng lượng não ở trẻ sơ sinh nặng khoảng 400g đến 1 tuổi nặng 900 - 1.000g, đến 8 tuổi não nặng 1.200 - 1.300g, khi trưởng thành là 1.400g.

Trọng lượng não tăng đó là kết quả của quá trình myelin hóa. Quá trình phát triển và hoàn thiện hệ thần kinh thì quan trọng nhất là sự myelin hóa các tổ chức thần kinh và biến đổi ở vỏ não.

Myelin hóa là quá trình chất béo bao bọc dần xung quanh dây thần kinh Myelin hóa liên quan tới sự trưởng thành của hệ thần kinh. Sự myelin hóa được bắt đầu từ tháng thứ 4 của bào thai, tiếp tục sau khi ra đời và hoàn chỉnh khi trẻ 8 tuổi. Quá trình myelin hóa mạnh nhất ở giai đoạn trẻ từ sơ sinh đến 2 tuổi và trọng lượng của não tăng nhanh ở giai đọan này tế bào thần kinh sẽ không hoạt động nếu không được myelin hóa hoàn toàn. Chậm myelin hóa sẽ làm trẻ chậm phát triển tinh thần và vận động như chậm biết đi, chậm biết nói và giảm khả năng nhận thức.

Chất béo đóng vai trò quan trọng trong việc myelin hóa tổ chức thần kinh. Trong những năm đầu đời, trẻ được nuôi bằng sữa mẹ thì hệ thần kinh phát triển tốt vì trong sữa mẹ chứa nhiều lipid năng lượng do lipid cung cấp chiếm 50% tổng năng lượng của sữa. Thành phần lipit của sữa mẹ gồm nhiều loại axít béo trong đó có các axít béo no như axít palmitic, axít stearic, axít myristic, axít butyric... các axít béo không no như axít oleic, axít linoleic, axít arachidonic (ARA), axít linolenic, axít docosahexaenoic (DHA)... và đặc biệt có lipid ở dạng phức tạp khi kết hợp với phosphat tạo thành các phospholipid hay spingolipid như spingomyelin. Spingomyelin là một dạng lipid phức tạp có ưu thế và chiếm đến 40% tổng số lượng phospholipid trong sữa mẹ.

Spingomyelin là thành phần cơ bản cấu tạo nên lớp vỏ myelin bao bọc quanh dây thần kinh, đóng vai trò dẫn truyền xung động thần kinh, dẫn truyền các tín hiệu qua màng tế bào vào bên trong tế bào. Như vậy, spingomyelin có vai trò rất quan trọng đối với sự myelin hóa dây thần kinh giúp cho hệ thần kinh của trẻ phát triển tốt.

Trong quá trình tổng hợp spingomyelin phải cần có choline Choline là một chất dinh dưỡng có tác dụng gần giống vitamin và cần thiết cho chức năng hoạt động của tất cả các tế bào trong cơ thể. Choline là tiền chất của acetylcholine - chất trung gian dẫn truyền xung động thần kinh và tham gia vào quá trình lưu trữ trí nhớ Choline tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo, khi thiếu choline thì lipid bị tích trữ nhiều tại gan Nhiều nghiên cứu cho thấy cần thiết phải bổ sung choline vào khẩu phần ăn cho phụ nữ khi mang thai để mẹ có đủ lượng choline cung cấp cho con qua máu của mình. Đồng thời để giúp trẻ tăng cường phát triển trí thông minh cũng cần bổ sung choline vào bữa ăn của trẻ qua thực phẩm

Vai trò cần thiết của spingomyelin, choline đối với quá trình myelin hóa thần kinh - một yếu tố quan trọng đối với sự phát triển hệ thần kinh phát triển trí tuệ trẻ em đã được chứng minh rõ ràng. Vì vậy, hiện nay trong nhiều thực phẩm dành cho bà mẹ khi mang thai và trẻ nhỏ đã được tăng cường spingomyelin, choline - là những dưỡng chất quan trọng đối với sự phát triển trí não của trẻ em.