Mùa đông xuân bạn cần cần cảnh giác với bệnh cúm A H5N1

Cúm là một bệnh truyền nhiễm cấp tính ở đường hô hấp do loại virut cúm gây ra. Virut cúm có 3 týp là A, B và C. Virut dễ bị tiêu diệt ở nhiệt độ thường nhưng nó có khả năng sống rất lâu ở nhiệt độ thấp, vì vậy bệnh cúm thường phát triển mạnh vào mùa đông - xuân.

Đặc điểm của bệnh cúm và virut gây bệnh cúm

Trong dòng các virut cúm, H5N1 là loại có hoạt động lây nhiễm lớn nhất do khi đã xâm nhập vào tế bào nó sẽ nhận biết được acid sialic alpha 2 và 3, hoạt chất có trên bề mặt tất cả các tế bào trong cơ thể gia cầm. Đây có thể xem là tính chất đặc trưng của virut cúm H5N1 vì nhiều loại virut cúm týp A khác không có tính chất này nên chỉ có thể lây lan và tác động trực tiếp trong phổi. Nhờ H5 và N1 phối hợp với nhau, virut có thể tự do di chuyển trong tất cả các mô của gia cầm, từ đó phá hủy hầu hết các cơ quan nội tạng của gia cầm như hệ hô hấp tiêu hóa làm con vật bị chết. Khác với các chủng loại gây bệnh cúm gia cầm thường gặp trước đây chỉ ảnh hưởng đến đàn gia cầm nuôi, hiện nay nó có thể truyền sang người gây nên bệnh nghiêm trọng và có thể bị tử vong

Cách thức lây truyền bệnh cúm gia cầm và cúm A H5N1 ở người

Các virut cúm nói chung có khả năng đột biến nhanh chóng và biến động nhảy từ giống động vật này sang giống động vật khác và có khả năng lây nhiễm sang người. Người bị lây nhiễm virut bắt nguồn từ gà có khả năng lan truyền virut sang cho người khác nhưng phần nhiều ở thể bệnh nhẹ hơn là thể bệnh lây nhiễm trực tiếp từ gà bệnh. Trong trường hợp virut đột biến và phối hợp với một virut cúm người, nó sẽ có khả năng lây truyền từ người qua người giống như cách thức lây lan bệnh cúm thông thường.

Triệu chứng của bệnh cúm gia cầm và cúm A H5N1 ở người

Trong bệnh cúm A H5N1 ở người, virut cúm gia cầm H5N1 khi tấn công vào người, nó xâm nhập vào tế bào chủ rồi nhanh chóng tự nhân bản ra khắp nơi trên cơ thể bệnh nhân. Hệ miễn dịch của người bệnh bị yếu dần và cuối cùng không còn khả năng chống đỡ với các bệnh lây nhiễm khác. Những người bị nhiễm thường không có triệu chứng nghiêm trọng trong vòng từ 5-7 ngày kể từ lúc bị nhiễm. Khi bị bệnh nặng, bệnh nhân bị sốt cao, sốt liên tục trên 38oC kèm rét run đau đầu đau mỏi các cơ khớp ho khan khó thở rồi chuyển sang mắc bệnh viêm phổi suy hô hấp viêm gan viêm tủy xương viêm các phủ tạng khác và dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.

Biện pháp điều trị và phòng bệnh

Các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy loại thuốc tamiflu có tác dụng ức chế protein neuraminidases của cả virut cúm A và B, nhất là virut cúm A với tác dụng ngăn chặn sự nhân bản của chúng. Tamiflu có thể được sử dụng để phòng cúm týp A và B cho người từ 13 tuổi trở lên nếu thuốc được uống trước khi tiếp xúc với virut ở những người bị bệnh. Tamiflu cũng tỏ ra có hiệu quả trong việc ngăn ngừa hậu phơi nhiễm cúm. Tamiflu không phải là một loại vaccin mà chỉ là một loại thuốc, nó có tác dụng trong vòng 48 giờ kể từ khi có triệu chứng của bệnh cúm.

Biện pháp phòng bệnh có hiệu quả nhất là loại trừ virut H5N1 trong đàn gia cầm hay súc vật khác để tránh sự lây truyền bệnh có thể bùng phát thành dịch lớn. Để khống chế không cho dịch bệnh lan rộng thêm cũng như để giảm bớt cơ hội virut truyền sang cho người, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo nên tiêu hủy hết các đàn gà, vịt nhiễm virut hay chỉ bị phơi nhiễm virut.

Theo quy định của Tổ chức Sức khỏe vật nuôi Thế giới (OIE), khi một cơ sở có dịch cúm gia cầm thì toàn bộ gia cầm phải hủy bỏ, không điều trị vì tất cả các loại thuốc kháng sinh chống nấm hóa chất dược hiện có đều không diệt được virut cúm gia cầm trong cơ thể gia cầm bị bệnh.

Hơn nữa virut có khả năng lây lan rất nhanh và khá nguy hiểm, có thể lây nhiễm và gây bệnh cho tất cả các loại gia cầm, nhiều loại chim trời, một số loài thú kể cả khả năng lây nhiễm sang cho con người. Vì vậy khi có dịch cúm gia cầm, phải tiêu hủy toàn bộ đàn gia cầm ở trong ổ dịch tiêu độc triệt để, diệt mầm bệnh ngăn không cho dịch phát triển, tạo điều kiện, cơ hội để virut truyền sang người và gây bệnh cúm A H5N1 ở người.

Hiện nay chưa có biện pháp nào khả thi để ngăn chặn sự lây lan của bệnh cúm gia cầm mỗi khi nó đã có khả năng truyền bệnh từ người sang người ngoài biện pháp tăng cường vệ sinh dịch tễ. Điều đáng quan tâm là dịch cúm thường xuất hiện vào mùa đông - xuân, thời điểm mà virut cúm gia cầm dễ dàng kết hợp với virut cúm ở người với triệu chứng của các loại cúm này rất giống nhau.