Áp-xe cơ gây nhiều biến chứng nguy hiểm, bạn chớ coi thường

Áp-xe cơ nhiễm khuẩn là tổn thương ở cơ vân do vi khuẩn gây nên. Bệnh thường khởi phát sau viêm nhiễm ở da, vết thương, sau các thủ thuật tiêm chích, châm cứu… không đảm bảo vô khuẩn. Bệnh có thể gây nhiễm khuẩn máu, nguy cơ tử vong cao ở người già, người bị suy giảm miễn dịch…

Viêm nhiễm ngoài da và các cơ quan dẫn đến áp-xe cơ

Vi khuẩn gây áp-xe cơ thường gặp gồm: tụ cầu, lậu cầu, phế cầu, não mô cầu, vi khuẩn gram âm như trực khuẩn mủ xanh và các vi khuẩn yếm khí khác. Đường xâm nhập của vi khuẩn: qua các tổn thương nhiễm khuẩn ở da, chấn thương gây dập rách cơ, viêm cơ, viêm gân, mụn nhọt, viêm nhiễm bộ phận sinh dục, tiết niệu, thực hiện các kỹ thuật tiêm chích, châm cứu, tiêm nội khớp, tiêm bắp... không đảm bảo vô khuẩn, nhiễm khuẩn huyết, viêm đa cơ, viêm các màng.

Các yếu tố nguy cơ gây áp-xe cơ gồm: bệnh nhân đái tháo đường người sử dụng corticoid kéo dài người già trẻ em người bị suy dinh dưỡng; Tình trạng suy giảm miễn dịch: bệnh nhân mắc các bệnh hệ thống như lupus ban đỏ hệ thống viêm đa cơ tự miễn, xơ cứng bì..., dùng các thuốc ức chế miễn dịch khác như methotrexate..., nhiễm HIV, những người dinh dưỡng kém, cơ thể suy kiệt, mắc các bệnh lý ác tính.

Dấu hiệu phát hiện bệnh

Vị trí áp-xe có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào. Số lượng thường ở một cơ. Ở những bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết hoặc ở cơ địa suy giảm miễn dịch có thể tổn thương ở nhiều cơ viêm cơ thường xuất hiện sau chấn thương, mụn nhọt ở da hoặc sau khi châm cứu, tiêm truyền... không đảm bảo vô khuẩn viêm cơ thắt lưng chậu thường xảy ra sau các nhiễm khuẩn ở các đường tiết niệu sinh dục hoặc các phẫu thuật ở vùng bụng, thường do vi khuẩn lao hoặc do vi khuẩn sinh mủ với biểu hiện: đau ở vùng hạ sườn,  không duỗi được chân bên có cơ bị viêm, trong khi đó, khám khớp háng vẫn bình hường.

Diễn biến một ổ áp-xe thường là: sưng cơ, có thể đỏ hoặc đau nhẹ. Sau đó từ 2-4 tuần thấy cơ sưng tấy đỏ rất đau, cảm giác bùng nhùng khi ấn, chọc hút ra mủ. Cuối cùng xuất hiện các biến chứng như áp-xe xa viêm khớp lân cận, sốc nhiễm khuẩn...Hội chứng nhiễm khuẩn: sốt cao 39-40oC, sốt liên tục, dao động.  

Người gầy sút mệt mỏi môi khô, lưỡi bẩn. Xét nghiệm máu thấy: tăng số lượng bạch cầu tăng tỷ lệ bạch cầu trung tính; tăng tốc độ máu lắng, tăng fibrinogen, tăng globulin Cấy máu có thể có vi khuẩn. Siêu âm cơ có thể thấy các hình ảnh tổn thương: cơ tăng thể tích, mất cấu trúc sợ cơ, các ổ có cấu trúc siêu âm hỗn hợp. Áp-xe cơ biểu hiện bằng hình ảnh các ổ trống âm có ranh giới rõ ràng.  

Chọc hút ổ áp-xe: chọc mủ hoặc hướng dẫn của siêu âm lấy mủ xét nghiệm có thể thấy nhiều bạch cầu đa nhân trung tính thoái hóa. Có thể phân lập được vi khuẩn qua soi trực tiếp hoặc nuôi cấy. Nếu là tổn thương cơ thắt lưng chậu: vùng cột sống thắt lưng có thể thấy rõ bóng cơ thắt lưng chậu, bóng khí, hình ảnh canxi hóa tại vùng áp-xe, gợi ý áp-xe do vi khuẩn lao chụp cắt lớp vi tính: với cơ thắt lưng chậu cho phép phát hiện sớm tổn thương, thấy khí tại vùng cơ, tức là đã có một ổ áp-xe cơ.

Chụp cộng hưởng từ khi bị áp-xe cơ ở chi hoặc cơ thắt lưng chậu thấy giảm tín hiệu trên T1, tăng tín hiệu trên T2 thành ổ khu trú trên cơ.

Áp-xe cơ cần phân biệt với một số bệnh: u cơ, sarcom cơ có triệu chứng cơ sưng to nhưng không có triệu chứng viêm. Xét nghiệm máu thì bạch cầu không tăng. Chọc hút thường chỉ có máu chứ không có mủ. Chẩn đoán xác định dựa vào sinh thiết cơ. Sarcom xương thâm nhiễm cơ: các cơ bị thâm nhiễm sưng to, không có triệu chứng viêm. Chụp Xquang hoặc chụp cắt lớp xương có thể thấy tổn thương xương.   Chẩn đoán xác định dựa vào sinh thiết. Trường hợp viêm cơ thắt lưng chậu cần chẩn đoán phân biệt với tổn thương khớp háng, bệnh nhân bị hạn chế vận động khớp háng. Đám quánh ruột thừa hoặc các nguyên nhân gây đau cột sống thắt lưng  

Phương pháp điều trị và phòng bệnh

Nguyên tắc điều trị áp-xe cơ là phải dùng kháng sinh sớm, mạnh, liều cao, tốt nhất là dùng kháng sinh dựa theo kháng sinh đồ. Chọc hút dẫn lưu mủ hoặc phẫu thuật dẫn lưu ổ mủ.

Nâng cao thể trạng cho bệnh nhân bằng chế độ dinh dưỡng giàu đạm, bổ sung vitamin C, nhóm B. Chống sốc nhiễm khuẩn. Phối hợp điều trị triệu chứng: hạ sốt giảm đau dùng 4-6 viên paracetemol 0,5g/ngày.

Theo dõi các triệu chứng toàn thân và tại chỗ. Xét nghiệm máu, tốc độ máu lắng, định kỳ để theo dõi diễn tiến bệnh và đáp ứng điều trị. Nếu có nhiễm khuẩn huyết cơ địa suy giảm miễn dịch bệnh nhân già yếu suy kiệt thì tiên lượng bệnh rất nặng, có thể tử vong

Phòng bệnh bằng cách: đảm bảo nguyên tắc vô khuẩn khi làm thủ thuật như tiêm chích, châm cứu…Điều trị tích cực các ổ viêm nhiễm ban đầu ở da như mụn nhọt vết loét, vết thương viêm phổi viêm các màng: phổi tim