Bệnh nhiễm toxoplasma gây ra các biến chứng như viêm phổi kẽ, viêm cơ tim

Toxoplasma là một loại ký sinh đơn bào chỉ sống trong tế bào, ký sinh ở người và một số loài chim, thú. Bệnh ở người gây các tổn thương: choán chỗ hệ thần kinh trung ương, viêm võng mạc màng mạch, viêm phổi kẽ, viêm cơ tim...

Mầm bệnh tồn tại và gây bệnh như thế nào?  

Mầm bệnh tồn tại trong cơ thể người và động vật ở ba thể: một là thể tư dưỡng hay còn  gọi  là  tốc dưỡng, là thể phân chia nhanh, thường thấy trong mô và dịch cơ thể trong thời kỳ bệnh cấp tính. Thể tư dưỡng có khả năng xâm nhập và nhân lên ở tế bào

Hai là các bào nang (bradyzoite) chứa các thể tư dưỡng tồn tại dưới dạng nhiễm khuẩn mạn tính ở tổ chức cơ và thần kinh là chủ yếu. Ba là bào tử là thể chỉ thải theo phân của động vật họ mèo. Chu kỳ giới tính diễn ra trong ruột mèo, sau 3 - 14 ngày giải phóng ra các bào tử. Người nhiễm bệnh khi ăn phải các bào nang trong thịt sống hoặc chưa nấu chín; do ăn phải các bào tử ở rau hoặc các thức ăn khác bị nhiễm bẩn do phân mèo không được xử lý cẩn thận hoặc do trẻ em chơi ở đất bẩn, tay bẩn đưa lên miệng; do lây truyền qua nhau thai; lây truyền do truyền máu. Các yếu tố: chó, côn trùng, nguồn nước có thể đóng vai trò lây truyền.

Chẩn đoán phân biệt 

Bệnh cấp tính có sốt cần được chẩn đoán phân biệt với nhiễm cytomegalovirus, bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn viêm phổi kẽ viêm cơ tim viêm cơ, viêm gan và lách to Các căn nguyên gây sưng hạch cần được phân biệt là bệnh sarcoid, lao, bệnh tularemia, u lympho ung thư di căn. Khi có các tổn thương trong não ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch cần phân biệt với nhiễm virus herpes, simplex, nhiễm cytomegalovirus viêm não virut khác, bệnh lý não chất trắng đa ổ, viêm não do nấm chứng đột qụy, lao, tâm thần và đặc biệt là u lympho hệ thần kinh trung ương.

Điều trị

Thuốc được khuyên dùng là: pyrimethamin 25 - 50mg/ngày, cộng với nhóm trisulfapyrimidin hoặc sulfadiazin trong thời gian  3 - 4 tuần. Clindamycin có thể là một thuốc thay thế do thuốc này tập trung trong màng mạch, dùng điều trị bệnh ở mắt. Các macrolid khác, atovaquon điều trị cũng có hiệu quả tốt. Ở phụ nữ có thai, có thể dùng spiramycin để điều trị.

Phòng bệnh và tiên lượng

Nấu ở 60oC trong 4 phút có tác dụng diệt bào nang trong thịt, nhưng tốt nhất là nấu chín thịt. Chỗ chơi của trẻ em, cần được vệ sinh sạch sẽ tránh nhiễm bẩn bởi phân mèo và chó. Rửa sạch tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với đất cát và đồ vật để tránh nhiễm phân súc vật. Hạn chế tối đa,  không nên cho trẻ em tiếp xúc với mèo. Chỉ ăn thịt nấu chín kỹ, thực hiện ăn chín uống sôi.

Đối với người lớn có miễn dịch bình thường, tiên lượng bệnh là tốt. Nhưng ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch bệnh thường gây tử vong nếu không được điều trị. Kết quả sẽ tốt hơn nếu điều trị sớm. Nhiễm khuẩn mạn không triệu chứng, thường là lành tính.