Bóng cười và những hậu quả không dễ dàng nhìn thấy

Thời gian gần đây trên các phương tiện thông tin đại chúng đã có nhiều bài phản ánh về bóng cười. Tuy nhiên, cơ quan chức năng mới chỉ dừng lại ở mức khuyến cáo người dân về những nguy cơ mà bóng cười gây ra đối với sức khỏe con người, bởi khí Nitrous oxide (N2O) bơm vào bóng không nằm trong danh mục các chất cấm mua bán, pháp luật hiện hành cũng chưa có quy định cấm lưu thông. Cũng vì thế mà tình trạng thanh thiếu niên sử dụng bóng cười và thị trường mua bán khí N2O vẫn hết sức sôi động và tiềm ẩn nhiều nguy cơ…

Gần đây, một bộ phận giới trẻ Hà Nội đang rộ lên thú tiêu khiển mới - đó là chơi bóng cười tại các câu lạc bộ, quán bar, karaoke... Theo các bạn trẻ, thú chơi này vừa giúp giảm stress đưa lại những trận cười sảng khoái, vui vẻ và hứng thú cho người sử dụng, vừa công khai, an toàn. Tuy nhiên, để đánh đổi những tiếng cười này, đằng sau đó lại là hậu quả khôn lường. Bóng cười hay còn gọi là funky ball thực chất là quả bóng bay được bơm khí nitrous oxide (N2O). Bóng cười du nhập vào Việt Nam từ năm 2010, nhưng nó chỉ thực sự trở thành cơn sốt của giới trẻ trong một vài năm gần đây. Bóng cười không chỉ được bán và sử dụng rộng rãi ở các quán bar mà nhiều quán karaoke cũng đã bắt đầu xuất hiện kinh doanh mặt hàng này. Số tiền phải bỏ ra để mua một quả bóng cười chỉ từ 20 nghìn đến 50 nghìn đồng. Chính vì giá cả phải chăng nên nhiều bạn trẻ dù không phải là dân chơi cũng có thể mua và sử dụng trong khoảng thời gian dài. Không chỉ xuất hiện trong các câu lạc bộ, quán bar, karaoke, bóng cười được bán một cách công khai trên các trang mạng, chỉ cần gõ cụm từ “dịch vụ bán bóng cười” sẽ có rất nhiều trang rao vặt, mạng xã hội chào hàng. Liên hệ với một số điện thoại bán bóng cười trên mạng, chúng tôi nhận được những lời giới thiệu hàng cùng với giá bán buôn được đưa ra là 6,5 triệu/bình khí (ước tính sẽ bơm được 1 nghìn quả bóng cười), bình 5kg giá hơn 2 triệu bơm được 300 quả, chai nén là loại chỉ bơm được 1 quả.

Dạo qua các điểm tại phố cổ như phố Mã Mây, Tạ Hiện, Hàng Buồm... chúng ta bắt gặp nhiều bạn trẻ ngậm bóng mơ màng hay cười như lên đồng khi sử dụng bóng cười. Chất khí nitrous oxide khiến người hút vào có cảm giác phấn khích, ảo giác gây cười. Chỉ cần dùng miệng ngậm vào đầu quả bóng hít khí trong đó rồi lại thổi ngược ra cho quả bóng to lên. Cứ như vậy lặp lại khoảng 4 đến 5 lần sẽ khiến bất cứ ai dù đang vui hay buồn đều sẽ cười thả phanh. Những người kinh doanh bóng cười quảng cáo rằng, thú chơi này không ảnh hưởng đến sức khỏe và họ chứng minh bằng việc tự mình sử dụng trong các cuộc vui với bạn bè. Loại hình dịch vụ này đang trở nên phổ biến, được rao bán rộng rãi, công khai và không hề có sự kiểm duyệt nào của các cơ quan chức năng. Vì khí N2O tác động trực tiếp lên hệ thần kinh nên nhiều chuyên gia đã có những cảnh báo nhất định đối với thú chơi này, nhất là việc lạm dụng nó.

Theo BS. Nguyễn Minh Tuấn - Phó viện trưởng Viện sức khỏe tâm thần, khi các bạn trẻ hít khí N2O được bơm trong mỗi quả bóng thì nó sẽ có tác động lên bán cầu não, thùy não, đây là một hợp chất gây ra ảo giác rất nguy hại. Điều nguy hiểm là những chất này có thể gây nghiện và dù sau này có được điều trị chữa trị thì nó vẫn có nguy cơ gây nhớ, hồi tưởng lại dẫn tới bệnh nhân có ham muốn sử dụng lại...Còn PGS.TS. Phạm Đức Thịnh chuyên khoa Y học - Viện Pháp y tâm thần Trung ương, nếu hút nhiều lần sẽ dẫn đến ngộ độc, rối loạn cơ quan nội tạng ảnh hưởng đến tim mạch, thần kinh, tâm thần trầm cảm Đây là một chất không gây nghiện nhưng nó nguy hiểm đến cơ quan nội tạng như tim mạch, thần kinh gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm, vì thế các bạn trẻ không nên sử dụng chất này.

Còn theo PGS.TS. Trần Hồng Côn - giảng viên Khoa Hóa, Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, khí cười hay còn gọi là N2O vốn là một loại khí được sử dụng trong chiến tranh thế giới thứ nhất. Đó là một hợp chất vô cơ không màu, vị ngọt nhẹ. Sở dĩ gọi N2O là khí cười bởi có giả thuyết cho rằng nó tác động lên một điểm của hệ thống thần kinh gây cười. Hiện nay, khí cười thường được sử dụng trong nha khoa như một chất gây tê giảm đau yếu. Sử dụng khí cười với tần suất lớn sẽ ảnh hưởng rất lớn tới cơ thể, nhất là hệ thần kinh Nếu hít nhiều sẽ gây ra nôn ói rối loạn chuyển hóa cơ thể, thậm chí tạo cảm giác hưng phấn ảo, rất giống với cảm giác phê ma túy sử dụng nhiều có thể sẽ gây nghiện. Ngay cả khi sử dụng ở nồng độ thấp, khí gây cười cũng sẽ ảnh hưởng đến nhận thức, làm giảm tầm nhìn và thính giác. Việc hít khí cười trong thời gian ngắn với liều lượng lớn có thể khiến người sử dụng bị co giật run rẩy... Nếu những người mắc bệnh về tim mạch hay hen suyễn và một số bệnh liên quan tới đường hô hấp mà hít phải N2O lâu sẽ rất nguy hiểm vì nó có thể dẫn tới ngừng thở. Dù chưa có trường hợp nào tử vong liên quan đến việc sử dụng khí cười một cách quá độ, nhưng việc bảo vệ tính mạng và sức khỏe là điều vô cùng cần thiết, vì vậy không nên lạm dụng khí cười để thỏa mãn bản thân.

Trong khi ở không ít nước, bóng cười (fankyball) được xếp vào loại hàng cấm, thì ở Việt Nam và một số nước châu Á, bóng cười đang trở thành một món đồ chơi được nhiều bạn trẻ tò mò và tìm kiếm sử dụng. Nếu như cách đây vài năm, bóng cười chỉ được bán trong những quán bar, thì hiện tại bóng cười gần như được bày bán công khai ở những quán cà phê công cộng, trên những trang mạng xã hội với giá rẻ.

Trước thực trạng sử dụng bóng cười gia tăng ở giới trẻ, nhất là lứa tuổi học sinh, thanh thiếu niên, mới đây, trong buổi làm việc với quận Ba Đình, Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải đã giao Sở Y tế, UBND, Công an thành phố có đề xuất sớm phương án để giải quyết vấn đề này, đặc biệt yêu cầu xem xét cấm kinh doanh bóng cười ở gần trường học. Trước mắt, Công an Hà Nội cũng đã đề xuất lên Thành ủy về việc hạn chế kinh doanh mặt hàng nhạy cảm này tại các vị trí đặc biệt như trường học hay các cơ sở giáo dục và những cơ sở kinh doanh có điều kiện.

Theo nhiều người dân, nếu sử dụng bóng cười mà ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng thì nên cấm càng sớm càng tốt. Hiện nay, nhiều nước trên thế giới đã có những quy định cấm hít bóng cười với người dưới 18 tuổi. Theo luật sư Nguyễn Tiến Thủy - Văn phòng luật sư Việt Lý, Đoàn luật sư TP. Hà Nội, nếu đây là một loại hóa chất được khuyến cáo dùng trong ngành y tế thì cần phải đưa hóa chất này vào dạng kinh doanh có điều kiện, một số cơ sở phải chứng minh được điều kiện mới được kinh doanh. Ngoài ra, việc ra những quy định cấm sẽ không gặp nhiều khó khăn, nếu có đánh giá đầy đủ những tác hại do hít bóng cười mang lại…

Hiện nay, tại Việt Nam chưa có thống kê trường hợp nào tử vong vì hít bóng cười. Nhưng số liệu từ Mỹ cho biết, mỗi năm tại nước này có 15 trường hợp chết vì bóng cười. Còn tại Anh, từ năm 2006 - 2012 có 17 ca thiệt mạng. Có lẽ những con số biết nói đó sẽ giúp các cơ quan chức năng sớm có các quy định thắt chặt quản lý hơn với bóng cười. Đừng để “mất bò... mới lo làm chuồng”.