Cẩn trọng với thiểu năng tuần hoàn não, kẻ giết người thầm lặng

Thiểu năng tuần hoàn não (hay còn gọi là thiếu máu não) là trạng thái tức thời, xảy ra đột ngột do thiếu sót về các chức năng thần kinh, có thể hồi phục hoàn toàn trong 24 giờ và có xu hướng lặp lại liên tục nhiều lần, hay gặp ở những người cao tuổi, đặc biệt là lao động trí óc. Thiểu năng tuần hoàn não thường diễn tiến lâu ngày, có thể gây biến chứng nặng nề (đột quỵ, nhồi máu não) dẫn đến tử vong.

Thiểu năng tuần hoàn não do đâu

Hai hệ động mạch chính nuôi não gồm có:

- Hệ động mạch cảnh phía trước chi phối phần lớn bán cầu đại não

- Hệ động mạch đốt sống thân nền phía đằng sau. Hai hệ động mạch này được kết nối, liên kết với nhau tại bề mặt vỏ não và nền sọ, mục tiêu là bù trừ khi một nhánh nào đó bị tắc hoặc đột ngột có vấn đề dẫn đến không bảo đảm lượng máu nuôi não.

Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu nuôi não

Nguyên nhân chính là do xơ vữa động mạch làm hẹp lòng ống chứa máu, chiếm tỷ lệ 60 - 80% xơ vữa động mạch có thể khu trú tại nơi xuất phát của động mạch não sau, chỗ phân đôi của các động mạch, hay đoạn cuối động mạch đốt sống. Khi gặp các yếu tố khác kết hợp như huyết áp động mạch thấp, sẽ dẫn đến những biểu hiện của thiểu năng tuần hoàn não

Một nguyên nhân khác là tình trạng thoái hóa cột sống cổ, tùy mức độ thoái hóa khớp mấu gai bên đốt sống gây chèn ép động mạch đốt sống. Đặc biệt một số động tác như quay đầu cổ đột ngột, hoặc gập cổ quá mức có thể chèn ép gây cản trở đường đi của động mạch đốt sống đối bên ở đoạn cổ (C1). Các bất thường bản lề đốt sống cổ C1 và lỗ chẩm cũng là những nguyên nhân hiếm gặp của thiểu năng tuần hoàn não Các dị dạng bẩm sinh hay u, sùi, bóc tách thành mạch làm hẹp lòng mạch; các cục máu đông gây cản trở dòng tuần hoàn máu... cũng có thể gây thiếu máu não

Các triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não

Các triệu chứng của bệnh lúc đầu thường xuất hiện thoáng qua, sau tiến triển, hay tái phát. Các tổn thương có thể lan tỏa rải rác hoặc có khi khu trú. Bệnh nhân thường có những biểu hiện: nhức lan tỏa khắp đầu, có cảm giác căng nặng trong đầu, nhất là mỗi khi phải suy nghĩ nhiều, đây là triệu chứng hay gặp nhất; đau sau gáy, vùng chẩm, đôi khi đau âm ỉ hoặc từng cơn lan lên nửa bên đầu; chóng mặt và rối loạn thăng bằng, cảm giác lảo đảo thoáng qua hoặc xoay tròn.

Các cảm giác trên có thể thoáng qua hoặc tăng lên khi thay đổi tư thế kéo dài nhiều giờ đến vài ngày, có thể tự hết hoặc dùng thuốc chữa triệu chứng đỡ; rối loạn vận nhãn, nhìn đôi, nhìn sang hai bên mờ hoặc có ám điểm kéo dài trong vài giây, vài phút.

Các triệu chứng này xảy ra đột ngột khi từ nằm chuyển sang ngồi hoặc đứng. Có thể gặp ảo thị; các rối loạn vận động, cảm giác hai chân như bị lấy đi đột ngột, không chóng mặt không rối loạn ý thức, xảy ra khi ngửa đầu hoặc quay đầu đột ngột, gây thiếu máu thoáng qua ở cột tháp vùng hành não.
Bệnh nhân bị rối loạn cảm xúc trong người luôn cảm thấy bồn chồn, không hoàn toàn làm chủ được mình, dần dần trở thành người trái tính, trái nết, hay mủi lòng, dễ tủi thân. Đặc biệt là rất đãng trí, do suy nhược thần kinh và suy giảm trí nhớ kém tập trung, gây ra mất trí nhớ ngắn hạn, khó tập trung làm việc, nhiều khi lú lẫn

Ngoài ra mất ngủ và rối loạn giấc ngủ là những biểu hiện rất thường gặp của bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não. Có đến 80% số người không biết bản thân mình bị mất ngủ Các rối loạn giấc ngủ thường gặp: khó đi vào giấc ngủ thức dậy rất sớm, hay trằn trọc, dễ tỉnh giấc, bị thức dậy nhiều lần trong khi ngủ ngủ không sâu giấc ngủ gà ngủ gật ban ngày … 

Người bệnh còn có thể gặp các triệu chứng khác như ù tai giảm thính lực một bên hoặc hai bên thoáng qua. Rung giật nhãn cầu, hội chứng tiền đình, chóng mặt buồn nôn và nôn...

Khi có các triệu chứng trên, người bệnh nên đến bệnh viện khám sớm để được làm các xét nghiệm cần thiết giúp chẩn đoán căn nguyên để điều trị có hiệu quả, tránh xảy ra các biến chứng nguy hiểm như nhũn não đột quỵ

Thiểu năng tuần hoàn não có thể gây ra những hậu quả, tổn thương nghiêm trọng không phục hồi, gây tai đột quỵ tai biến mạch máu não nhũn não hay thậm chí gây tử vong Nhận biết được các nguyên nhân gây thiểu năng tuần hoàn não để điều trị tận gốc là điều rất quan trọng. Đông Y từ lâu đã được dùng để điều trị thiểu năng tuần hoàn não rất có hiệu quả. Tuy nhiên, để điều trị bệnh an toàn, bệnh nhân cần được khám bệnh và chẩn đoán tại các cơ sở y thế chuyên khoa trước khi lựa chọn liệu pháp điều trị phù hợp.