Mỡ máu cao: nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

Mỡ máu cao có nghĩa là mỡ trong máu của người đó đang bị rối loạn. Rối loạn mỡ máu tức là một số thành phần mỡ trong máu hoặc quá nhiều hoặc quá ít. Khi bị rối loạn mỡ máu thì rất có khả năng làm ảnh hưởng đến sức khoẻ, thậm chí còn nguy hiểm cho sức khỏe. Trong số bệnh tật do mỡ máu bị rối loạn gây ra, bệnh về tim mạch là đáng sợ nhất.

Một số thành phần chính của mỡ máu

Trong các thành phần của mỡ máu, cholesterol và triglycerit là đáng lưu ý nhất.

Cholesterol là một chất mềm, bóng như chất sáp cholesterol chủ yếu do gan tạo ra từ các chất béo bão hòa Mỗi ngày có khoảng 1g cholesterol được tạo ra và hòa cùng trong dòng máu đi khắp cơ thể. Ngoài ra một phần nhỏ cholesterol cũng được hấp thu từ các loại thức ăn như sữa lòng đỏ trứng mỡ động vật, não, lòng động vật, tôm…

Triglycerit được tạo ra khi các acid béo sau khi hấp thu qua gan được gan chuyển hóa thành cholesterol, lượng acid béo tự do không được gan chuyển hóa sẽ dư thừa và trở thành triglycerit. Thành phần lipoprotein được hình thành tại gan do triglycerit kết hợp với apoprotein (apoprotein do gan tạo ra). Lipoprotein gồm hai dạng: lipoprotein có tỉ trọng thấp (LDL-c: Low density lipoprrotein - cholesterol) và còn có cả dạng rất thấp (VLDL - c) và lipoprotein tỉ trọng cao (HDL - c: Hight density lipoprotein - cholesterol). Loại LDL - c và VLDL - c là 2 loại cholesterol xấu và rất xấu vì chúng có khả làm xơ vữa động mạch nhất là động vành tim và động mạch não. Ngược lại loại HDL - c là loại cholesterol tốt vì chúng có khả năng đưa cholesterol ra khỏi thành động mạch, trở về gan rồi đào thải chúng ra khỏi cơ thể.

Mỡ máu cao có ảnh hưởng xấu cho sức khỏe

Những người khi có lượng cholesterol trong máu cao thì có tỉ lệ mắc bệnh mạch vành cao gấp 2 - 3 lần so với người có lượng cholesterol bình thường (bình thường cholesterol máu < 5,2 mmol/l), trong đó rất cần quan tâm đến loại cholesterol xấu. Nếu loại cholesterol toàn phần tăng hoặc cholesterol xấu tăng hoặc tăng cả hai thì nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch càng cao do xơ vữa động mạch xơ vữa động mạch sẽ làm tăng huyết áp và các hệ lụy kèm theo. Ngoài ra, khi các mảng xơ vữa khi bị bong ra chúng sẽ đi theo dòng máu gây tắc nghẽn mạch máu động vành tim gây chết đột ngột (đột tử) hoặc tắc động mạch não gây tai biến mạch máu não

Giữa cholesterol và triglycerit có liên quan mật thiết với nhau cho nên khi triglycerit tăng thì loại LDL-c và VLDL - c cũng tăng theo. Khi triglycerit tăng, ngoài việc làm xơ vữa động mạch chúng còn có khả năng làm gan bị nhiễm mỡ do tích tụ lipid ở gan bởi mất sự cân bằng giữa lipid vào gan và lipid ra khỏi gan. Điều bất lợi khi bị gan nhiễm mỡ là gan sẽ hạn chế sản xuất apoprotein do đó lượng acid béo sẽ vào gan quá lớn thì làm cho gan càng bị nhiễm mỡ nặng hơn. Triglycerit tăng cao cũng có nguy cơ làm viêm tuỵ tạng cấp tính, đây là bệnh rất nguy hiểm cần can thiệp kịp thời.

Đề phòng mỡ máu cao như thế nào?

Những người ăn nhiều mỡ động vật, phủ tạng động vật, lòng đỏ trứng sữa toàn phần, bơ… sẽ có nguy cơ tăng mỡ máu Vì vậy nên hạn chế ăn các loại thức ăn có chứa các chất béo và cholesterol như bơ, sữa toàn phần, thịt xông khói dầu dừa dầu quả cây cọ, các phủ tạng động vật, da gà, da vịt, da ngỗng. Hạn chế dùng các loại thực phẩm có chứa trans fat như các loại chiên rán, nhất là chiên rán với loại dầu, mỡ đã sử dụng nhiều lần như quẩy, thịt rán, mì ăn liền. Với người bị béo phì nên có chế độ giảm béo. Nên giảm béo một cách từ từ, không nóng vội, không dùng các loại dược phẩm thuốc Nam thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, chưa được phép của nhà chức trách.

Muốn giảm béo thông dụng là tăng cường vận động như tập thể dục ăn giảm calo (cần giảm khoảng 250calo/ngày). Nếu không bị tăng huyết áp sức khỏe tốt thì có thể tập một số động tác nặng như đi bộ với tốc độ nhanh, chạy với tốc độ vừa phải vài ba trăm mét...

Với người nghiện thuốc lá bia rượu thì cần sử dụng giảm dần để đi tới bỏ hẳn.

Nên khám bệnh theo định kỳ. Trong một số trường hợp, bác sĩ khám bệnh cho chỉ định dùng thuốc làm giảm mỡ máu Tuyệt đối không tự động mua thuốc dùng khi không có đơn của bác sĩ. Bởi vì dùng thuốc giảm mỡ máu cần phải theo dõi chặt chẽ men gan (SGOT và SGPT) và một số chỉ số sinh hóa khác.