Những yêu cầu dinh dưỡng trong bệnh gan cần phải lưu ý

Bệnh gan cấp ít khi liên quan đến sự thay đổi tương ứng về tình trạng dinh dưỡng. Ở bệnh nhân bệnh gan mạn tính, suy dinh dưỡng hỗn hợp năng lượng và đạm là thường thấy. Tần suất và độ nặng liên quan tỷ lệ thuận với giai đoạn bệnh tiến triển, nhưng dường như không liên quan đến bệnh nguyên của bệnh gan.

Chế độ ăn đường miệng

Nhìn chung, những bệnh nhân gan dung nạp được chế độ ăn bình thường. Phần lớn bệnh nhân không cần ăn kiêng và thậm chí việc ăn kiêng có thể gây hại. Về phương thức, bệnh nhân gan nên chia nhỏ bữa ăn thành 4 đến 7 bữa mỗi ngày, trong đó có tối thiểu 1 bữa ăn tối trễ giàu carbohydrate cải thiện tiết kiệm được nitrogen, sử dụng các chất ở bệnh nhân xơ gan ổn định. Như nguyên tắc chung nên bắt đầu bằng dinh dưỡng qua đường miệng, và chỉ sau khi không đạt được mục tiêu về dinh dưỡng mặc dù đã được tư vấn, khi đó nên bổ sung dinh dưỡng qua đường tiêu hóa hay dinh dưỡng tĩnh mạch.

Bổ sung chế độ ăn

Bổ sung qua đường miệng cho cơ hội để cung cấp cho người bệnh lượng dưỡng chất đặc biệt theo mong muốn, trong khi vẫn cho phép tiếp tục ăn đường miệng.

Uống bổ sung

Ở bệnh nhân xơ gan suy dinh dưỡng không thể đạt được nhu cầu dinh dưỡng của họ chỉ thông qua những bữa ăn thì có thể uống bổ sung bằng 2 cữ sữa đa phân tử, mỗi cữ gồm 200 ml chuẩn chứa 300kcal.

Acid amin phân nhánh

Ở bệnh nhân không dung nạp lượng protein cung cấp hàng ngày 1g/kg/ngày, có thể cầm giảm đến 0,5g/kg/ngày, dù điều này nên được tránh bất cứ khi nào có thể được. Trong trường hợp này, cân bằng Nitrogen dương và cải thiện nitrogen nạp vào bằng cách bổ sung acid amin chuỗi nhánh ở 0,25 g/kg/ngày mà không làm tăng nguy cơ bệnh não. Bổ sung amino acid chuỗi dài dường như liên quan với cải thiện chức năng gan và tình trạng tâm thần.

Vi chất dinh dưỡng

Thiếu vitamin tan trong nước thì phổ biến trong xơ gan đặc biệt xơ gan do rượu Vì khó chẩn đoán tình trạng thiếu vitamin và yếu tố vi lượng, nên bổ sung qua đường miệng thường qui và tùy nghi.

Dinh dưỡng qua đường tiêu hóa

Nhiều bệnh nhân xơ gan suy dinh dưỡng thường biếng ăn mặc dù được hướng dẫn chế độ dinh dưỡng cụ thể, nhưng họ không thể đạt đủ nhu cầu dinh dưỡng bằng đường miệng, ngán ngẩm. Khi đó dinh dưỡng qua đường tiêu hóa được chứng minh là có lợi.

Thật vậy, năng lượng nạp vào hàng ngày rất quan trọng và đến sự sống mà không ảnh hưởng bất lợi đến chức năng tâm thần. Người ta ghi nhận những bổ ích của việc dùng công thức dinh dưỡng chuẩn cũng như giàu acid amin chuỗi nhánh. Công thức dịch dùng cho dinh dưỡng qua đường tiêu hóa cho bệnh nhân xơ gan nên chọn có đậm độ năng lượng cao 1,5 kcal/ml với Na thấp (40mmol), để có thể dùng cho nhóm thừa nước. Xuất huyết dạ dày ruột rỉ rả hoặc từng đợt không là chống chỉ định tuyệt đối cho dinh dưỡng qua đường tiêu hóa.

Các kết luận về chẩn đoán liên quan đến điều trị dinh dưỡng

Viêm gan do rượu

dinh dưỡng qua đường tiêu hóa cho thấy ít nhất đạt hiệu quả như điều trị bằng corticosteroid toàn thân và cải thiện kết quả so với không có điều trị dinh dưỡng. Dinh dưỡng tĩnh mạch cho một số cơ hội điều trị có lợi trong điều trị suy dinh dưỡng ở bệnh viêm gan do rượu những người không phù hợp hay không dung nạp dinh dưỡng qua đường tiêu hóa và dường như hiệu quả trên chức năng gan. Không có thử nghiệm ngẫy nhiên nào so sánh dinh dưỡng qua đường tiêu hóa so với dinh dưỡng tĩnh mạch ở bệnh nhân viêm gan do rượu hoặc xơ gan.

Xơ gan còn bù

Nếu bệnh nhân xơ gan còn bù cần dinh dưỡng qua đường tiêu hóa hay tĩnh mạch thì có thể dùng các dung dịch chuẩn.

Xơ gan với bệnh não gan

Dinh dưỡng đầy đủ nó đương đầu với bệnh não gan: chỉ định đinhưỡng tĩnh mạch khi không thể dinh dưỡng đường miệng hay qua đường tiêu hóa. Acid amin chuỗi nhánh có thể cải thiện chức năng tâm thần ở bệnh nhân bệnh não gan làm cho chức năng gan không xấu thêm và hạn chế các biến chứng chính. Sự cải thiện bệnh não khi sử dụng acid amin chuỗi nhánh không nhất thiết là kết quả trên cai thiện tình trạng dinh dưỡng. Dùng dịch truyền giàu acid amin chuỗi nhánh không có tác dụng lên sự sống.

Dinh dưỡng trước mổ ở bệnh gan

Không khuyến khích dùng dinh dưỡng tĩnh mạch trước mổ một cách thường quy ở bệnh nhân xơ gan ổn định. Dinh dưỡng sau mổ kịp thời có lợi ở bệnh nhân xơ gan và không có bệnh não gan, không cần thiết dùng giàu acid amin chuỗi nhánh hơn alf dịch truyền acid amin thông thường. Tương tự dinh dưỡng qua đường tiêu hóa sớm cũng hiệu quả như dinh dưỡng tĩnh mạch.

Dinh dưỡng trong suy gan cấp

Không có nghiên cứu đối chứng nào ở nhóm bệnh nhân này. Truyền glucose tĩnh mạch (2g/kg/ngày) là bắt buộc để phòng và điều trị hạ đường huyết

Hiện nay, thể thích lớn thường được dùng bằng dinh dưỡng qua đường tiêu hóa bằng ống thông mũi hỗng tràng qua nội soi Vẫn chưa có nghiên cứu nào có tính tập trung vào thành phần lý tưởng của các dịch nuôi ăn, theo dõi chuyển hóa của dinh dưỡng đường tiêu hóa hay ghi nhận giảm tỷ lệ biến chứng nhiễm trùng Dù các hạn chế này, nhưng người ta vẫn dùng thành công dinh dưỡng trong thực hành lâm sàng.

Chất béo là nguồn năng lượng quan trọng cho tế bào gan và dường như là có lợi ở bệnh nhân suy gan cấp. hiện nãy hỗn hợp sinh lý chất béo triglycerid chuỗi dài và triglyceride chuỗi trung bình được sử dụng phổ biến nhất ở nhóm bệnh nhân này và có thể là lựa chọn an toàn nhất trong việc sử dụng các cơ chất và chứa chất béo w-6. Về thành phần của dịch truyền acid amin, có một sự thay đổi lớn trong thực hành lâm sàng ở các nước châu Âu.

Mặc dù dùng các dịch truyền chuẩn ở một số quốc gia, thì vẫn nên dùng khi có thể. Trong thực hành lâm sàng, nồng độ lactate, glucose, ammoniac và triglyceride trong huyết thanh có thể là các thông số hướng dẫn để theo dõi việc sử dụng các cơ chất.

Dinh dưỡng và ghép gan

Dù có vẻ hợp lý khi chỉ định điều trị dinh dưỡng cho bệnh nhân xơ gan bị suy dinh dưỡng đang chờ ghép gan, nhưng chưa bao giờ được chứng minh là điều trị này cải thiện kết quả lâm sàng. Mặt khác tăng chuyển hóa và bệnh nhân suy dinh dưỡng có nguy cơ tử vong cao hơn khi được thực hiện ghép gan, mặc dù suy dinh dưỡng chính bản thân nó là không chống chỉ định để ghép gan. Vì vậy ở những bệnh nhân này tất cả các kế hoạch nên được thực hiện để cải thiện tình trạng dinh dưỡng.

Sau ghép gan, những bệnh nhân được ghép không khác những bệnh nhân phẫu thuật chung về nhu cầu và sử dụng các chất. Sau phẫu thuật, dinh dưỡng qua đường tiêu hóa sớm được dung nạp tốt và có thể giảm được biến chứng và chi phí