Nguy cơ do vi khuẩn Haemophilus, bạn chớ nên chủ quan

Vi khuẩn Haemophilus influenzae týp b (Hib) gây ra các bệnh nguy hiểm cho trẻ em như viêm màng não, viêm nắp thanh quản, viêm màng tim, nhiễm khuẩn huyết... Nhiều bệnh nặng ở người lớn như viêm phổi, viêm màng tim, viêm xương tủy cũng do các dòng vi khuẩn này gây ra.

Đặc điểm vi khuẩn gây bệnh

Vi khuẩn Haemophilus influenzae (H.influenzae) là vi khuẩn gram âm, nhỏ, có nhiều hình dạng khác nhau, phát triển cả hai thể ưa khí và kỵ khí. Người ta đã phân lập được 6 týp vi khuẩn gọi tên từ a đến f , trong đó đáng chú ý là typ b (gọi là Hib) là nguyên nhân gây bệnh chủ yếu ở trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 6 tuổi. Vi khuẩn lây truyền qua không khí hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với chất bài tiết.

Vi khuẩn gây ra bệnh toàn thân do lan theo đường máu đến màng não, xương, khớp... Ngoài ra có vài dòng không phân týp được nhưng lại gây bệnh nguy hiểm ở người.

Các dòng vi khuẩn không phân týp được, gây ra một số thể bệnh

- viêm phổi ở người trưởng thành, với các triệu chứng: sốt ho chảy đờm mủ, thường kéo dài vài ngày. Xét nghiệm thấy vi khuẩn gram âm hình que, nhỏ và biến hình. Biểu hiện của bệnh viêm phổi ở bệnh nhân tắc nghẽn đường hô hấp mạn tính bội nhiễm H.influenzae là tăng các triệu chứng ho, chảy nước dãi và hơi thở ngắn; bệnh nhân sốt không cao và không có hình ảnh thâm nhiễm trên phim Xquang phổi.

- viêm tai giữa ở trẻ em: Ở trẻ sơ sinh có triệu chứng sốt và dễ bị kích thích, trong khi trẻ lớn hơn thường bị đau tai; các triệu chứng của nhiễm khuẩn đường hô hấp trên thường xuất hiện trước viêm tai giữa; mầm bệnh thường được tìm thấy từ mẫu cấy dịch lấy từ tai giữa.

- Nhiễm khuẩn trong sản khoa như viêm âm hộ, âm đạo tử cung vòi trứng; nhiễm khuẩn huyết ở trẻ sơ sinh lúc mới sinh.

- Ngoài ra các dòng vi khuẩn này còn gây ra: viêm mủ màng phổi, viêm nắp thanh quản người lớn viêm xương chũm, viêm màng ngoài tim viêm màng trong tim viêm mô tế bào viêm khớp nhiễm khuẩn viêm xương tủy viêm túi mật nhiễm khuẩn trong ổ bụng nhiễm khuẩn đường tiết niệu nhiễm khuẩn huyết...

Điều trị

Điều trị các thể bệnh do H.influenzae: thuốc được khuyên dùng là cephalosporin ampicillin thời gian điều trị nên kéo dài 1-2 tuần; sử dụng glucocorticoid làm giảm tỷ lệ di chứng thần kinh... Đối với các dòng vi khuẩn sản xuất được b-lactamase và kháng ampicillin, để tránh vi khuẩn kháng thuốc phải sử dụng một trong các thuốc thay thế là trimethoprim-sulfamethoxazol, các cephalosporin phổ rộng, clarithromycin...

Thông đường thở và cho thở máy đối với bệnh nhân bị viêm nắp thanh quản để chống viêm tắc đường hô hấp

Phòng bệnh như thế nào?

Phòng bệnh tốt nhất là dùng vaccin chống vi khuẩn Hib cho trẻ em Tất cả trẻ em nên được tiêm chủng liều đầu tiên vào lúc 2 tháng tuổi, các liều chủ yếu từ 2- 6 tháng tuổi và liều tăng cường từ 12-15 tháng tuổi. Khi thời tiết lạnh cần mặc ấm và cho trẻ ăn uống đầy đủ. Vệ sinh răng miệng và điều trị tích cực các bệnh tai mũi họng cho trẻ... Đối với người tiếp xúc với bệnh nhân cần được dự phòng bằng cách uống rifampin: người lớn 600mg/ngày x 4 ngày; trẻ em dưới 12 tuổi 20mg /ngày x 4 ngày.